v.o.v.
De V.O.V. is NIET voor Uw huis,
Uw oogst, Uw vee,
6
ONS ZEELAND
Zonder deze preciese cijfers nog te kennen, heb ik
me al meermalen afgevraagd, of dit eiland in zijn ge
heel niet achterop moet komen, geïsoleerd als het is
van het moderne verkeer, wat natuurlijk zich meer
wreekt, naarmate men elders wel van moderne mid
delen van vervoer kan profiteeren. Het krijgt nu een
rijksweg van Zierikzee naar Zijpe, maar wat haalt dit
uit, als het kostbare veer naar Anna-Jacoba gehand
haafd blijft en de weg daar niet wordt voortgezet
De P.Z.E.M. zal er nu licht brengen, ook de noodige
kracht voor kleine industrie, zeer zeker bronnen, waar
uit bij den concurrentiestrijd kan worden geput, maar
het wil mij voorkomen, dat het verkeersvraagstuk voor
dit eiland daarmede niet van de baan is.
In West Zeeuwsch-Vlaanderen zijn ook slechts en
kele plaatsen, die iets vooruit zijn gegaan, met name
Breskens, Graede, Sluis en Oostburg. Groede breidt
zich waarschijnlijk uit ten koste van Breskens. Oost
burg dankt zijn vooruitgang stellig aan zijn nieuwe
onderwijs-inrichting en Sluis, dunkt mij, profiteert van
het vreemdelingenbezoek. Aan onderwijs-inrichtingen
dankt waarschijnlijk ook Hulst eenigen groei Sas
van Gent heeft wat groot-industrie, Axel is een cen
trum van rustende landbouwers, heeft ook zijn lagere
landbouwschool en Ter Neuzen gaat met de scheep
vaart op en neer.
Ziehier, wat uit de cijfers direct te halen is voor
enkele bijzondere gevallen. Het groote feit blijft be
staan, dat Zeeland in zielen-aantal zoo niet terugloopt,
dan toch niet bijhoudt de vermeerdering, welke over
het geheele land is te constateeren.
Dat de malaise op landbouwgebied hieraan niet
vreemd is, zal niemand betwijfelen. Dit komt te meer
nog uit, waar we zien, dat de daling vooral in de laatste
jaren eenigszins snel is gegaan. Het is nu eenmaal
zoo, in een tijd, waarin de boerderij niet rendabel is,
wordt minder arbeid aangewend. Het niet direct noo
dige, dat geen of slechts weinig invloed uitoefent op
de productie, blijft achterwege. In een provincie als
Zeeland slaat zoo'n facor dadelijk door. Minder werk
beteekent minder levensmogelijkheden en in dergelijke
tijden trekt dan een gedeelte der plattelandsbevolking
naar de steden of wel, het zoekt in emigratie zijn heil.
Dit is ook inderdaad in de laatste jaren het geval.
Rotterdam heeft wat van dezen gekregen, Noord
Frankrijk trok enkelen, weer anderen gingen naar Ca
nada. Zoo zal het nog een tijd doorgaan, totdat de
landbouw weer meer arbeid zal vragen. Een ombui
ging naar den tuinbouw kan goed werken, maar daar
voor is bedrijfskapitaal noodig en bovendien ook
rechtszekerheid op den grond, wat ons bestaande
pachtstelsel niet voldoende waarborgt. Andere fac
toren, welke het bedrijfsresultaat in den landbouw
ongunstig beïnvloeden, lage marktprijzen, hebben we
niet in de hand. Wel meen ik meermalen te hebben
aangetoond, dat in de lijn van de historie, de cala-
miteuze suikerbietencultuur, en dat is voor Zeeland
een voornaam iets, welke bovendien in zichzelf een
groote brok werkgelegenheid biedt, kan worden be
houden.
Overigens kan als algemeene remedie gelden, ver
hooging der opbrengsten door nog intensiever bouw,
door nog meer gebruik te maken van de middelen,
welke de wetenschap den landbouw aan de hand doet
door krachtiger uitvoering der landarbeiderswet. Het
is wel droevig in dit verband te moeten wijzen op het
feit, dat juist het platteland lijdt onder de verslech
tering van het onderwijs, door de zoogenaamde „tech
nische herziening" toegebracht. Immers bij het af
vloeien der onderwijzers vloeien oogenblikkelijk ver
schillende klassen ineen
(Vrijwillige Pensioenverzekering met Rijkswaarborg)
MAAR
voor Uzelf, Uw vrouw, Uw kind.
Zij is de soliedste vorm van sparen voor den ouden dag
De renten kunnen reeds vanaf 55-jarigen leeftijd ingaan
Laat U eens inlichten door een Agent V.O.V. of door
den Raad van Arbeid te Goes.
Misschien mag ik ook spreken van beteren afvoer
van polderwater. Immers meerdere plaatsen in onze
provincie boden weinige weken geleden een droevig
gezicht en dat hebben we van onze vaderen toch wel
geleerd, dat men in het water niet boeren kan.
Dan nog wil ik er op wijzen, dat ook het platteland
eischen stelt aan het leven, evengoed als de stedeling.
Vandaar, dat moet worden getracht, verschillende ge
makken, waarover de stadsbewoner beschikt, ook den
plattelander deelachtig te doen worden. In dezen ge-
dachtengang werkte ik van harte mee aan de electri
ficatie en aan de totstandkoming van waterleidingen.
Maar ook van hoogerhand moet daarbij medegewerkt
worden. Telefoon, telegraaf en post moeten evengoed
functioneeren als in de stad. Naar mijn meening moe
ten hierbij zelfs speciale plattelandsbelangen worden
gediend. Ik denk b.v. aan het soms dure bestelloon
van telegrammen, aan den duren aanleg van een tele
foon, aan het willekeurig inkrimpen of stopzetten van
postbestellingen, aan het absoluut onvoldoende buurt
verkeer met onze treinen en trams, aan de gebrekkige
correspondentie bij die openbare middelen van ver
voer enz.
Zeeland zal het vooralsnog moeten hebben van land
en tuinbouw. Op deze bedrijfstakken moet derhalve
de volle aandacht worden geconcentreerd. De indivi-
dueele boer en tuinder, alsmede de vakvereenigingen
en de overheid hebben hier nog een ruim arbeidsveld.
Door electrificatie kan de handeldrijvende middenstand
in zijn geheel, en de kleine industrieel in het bijzonder
worden geholpen, maar men vergete niet, dat de ver
keersmiddelen daarbij eveneens een groote rol spelen.
Het verkeersvraagstuk blijft voor Zeeland urgent
tevreden over hetgeen het Rijk ons dienaangaande
gaf in zijn Rijks-wegenplan, zijn we niet, we badden
op redelijke gronden meer verwacht. Men wil de
Zeeuwen immers naar Holland trekken en niet naar
België drijven Maar dan moet men ook toegang
geven tot ons gewest en een einde maken b.v. aan
den levensgevaarlijken toestand in den Caterpolder,
den beruchten verbindingsweg tusschen Zeeland en
overig Nederland.
Mijn artikel is langer geworden dan ik had gedacht
en toch ben ik niet volledig geweest, ik erken dat
gaarne. Ik bracht echter materiaal aan en ik sneed
eenige onderwerpen aan, waarover met vrucht van
gedachten kan worden gewisseld.
JAC. WELLEMAN.
Krabbendijke,
