Babies teere huid
4
KON. DRUKKERIJ
G. W. DEN BOER
Lange St Pieterstr. F 33,
MIDDELBURG
Levert alle soorten
DRUKWERK
ONS ZEELAND
zich per smeekschrift tot hem kunnen wenden. Ten aanzien
van priesters en monniken, van den dienst en goederen der
voormaals heerschende kerk, mitsgaders de schulden der
stad ter zake van den oorlog, bepaalt de prins, „dat ge
noemde geestelijken met hun lijfgoed kunnen vertrekken,
doch over alle andere punten zal de prins, na voorafgaand
onderzoek, de noodige schikking maken tot het meeste nut
van Stad en Land".
Eigenaardig is het, dat de magistraat van Middelburg
aan deze verklaring den naam van verdrag heeft gegeven,
hoewel dit stuk alléén door Oranje is geteekend. Uit de re
gisters der stad blijkt echter, dat de gemachtigden berich
ten, dat het niet de bedoeling des prinsen is, om in eenig
verdrag van overgave te treden, doch slechts uit eigen
prinselijke genade te verleenen, wat hem goeddacht".
Den gemachtigden van den magistraat worden dan door
schepenen, hoofden der schutterij en voorname poorters op
't stadhuis bijeengekomen, betuigd, over het door hen met
den prins verhandelde voldaan te zijn, in de hoop en 't
vaste vertrouwen, dat de prins hen en alle andere burgers
goed zal behandelen en dat hij, in naam des Konings, de
voorrechten en vrijheden der stad zal vermeerderen en
niet bekrimpen.
Krachtens het pas gesloten verdrag verlaten ook de pas
benoemde bisschop Jan van Strijen met de geestelijkheid
en veel Spaanschgezinden, Walcheren. De uitgehongerde
stad, die bijna twee jaar in grooten angst heeft verkeerd
en pas 'n beleg van vijf maanden doorstond, wordt thans
rijkelijk van levensmiddelen voorzien. Voor wel vijf tonnen
gouds wordt ingevoerd.Natuurlijk keeren veel uitgewe
kene prinsgezinden terug en nemen zitting in 't bestuur. De
soldaten en 't zeevolk betaalt men .uit de opbrengst van
den verkoop van goederen der Spanjaarden en Spaansch
gezinden. Groot was dus de vreugde in Zeeland en de Sta
ten lieten om Middelburg's overgang te vereeuwigen, een
gedenkpenning slaan. Arnemuiden, dat niet veel meer is
als een puinhoop, wordt hersteld en evenals de andere pun
ten, waar de tweejarige ondervinding zulks als noodig heeft
aangewezen, versterkt.
Tot loon voor de bewezen diensten worden door Oranje
Vlissingen en Veere voor vrije, grafelijke steden verklaard
en hun zitting in de Statenvergadering gegeven zij worden
nu stemhebbende steden.7)
Dat laatste verwekt in Middelburg veel misnoegen, even
als de verheffing van Arnemuiden, weleer een dorp onder
het rechtsgebied der hoofdstad, tot stad. Vlissingen, Veere
en Zierikzee worden op 9 Februari aangeschreven om in
eerstgenoemde stad staatsgewijze te vergaderen. Oranje
neemt al deze beschikkingen krachtens stadhouder des Ko
nings en buiten weten van Middelburg om, dat daarin echter
volgens 's prinsen uitdrukkelijke verklaring, bij de overgave
der stad daarin heeft moeten berusten.8)
De prins regelt nu 't bestuur. De adel, weinig talrijk en
bovendien Spaanschgezind, wordt geheel terzijde geschoven
en voortaan alleen gerepresenteerd door den Eersten Ede
le. Deze plaats zou bezet worden door den oudsten zoon
van Oranje, Philips Willem, als heer van Sint Maartens
dijk. Ongelukkigerwijze bevindt deze zich nog altijd in ge
vangenschap, weshalve Arend van Dorp, gouverneur van
Zierikzee, door den prins met de waarneming van dit ambt
belast wordt. Van den vertegenwoordiger der Zeeuwsche
geestelijkheid, de bisschop van Middelburg, is thans geen
sprake meer. Naast deze laatste stad en Zierikzee laat nu
ook de prins kleinere steden toe tot de Statenvergadering,
n.l. Vlissingen en Veere.10)
Verder wordt er 'n raad samengesteld uit de bevelheb
bers en afgevaardigden der steden, den admiraal van Zee
land en een vertegenwoordiger van Holland om de dage-
lijksche zaken te leiden. Dit college wordt evenals de ste
delijke vroedschappen gevormd uit trouwe vrienden des
prinsen en tevens aanhangers van het Calvinisme. Zoo ziet
het voorloopig bestuur over Zeeland er uit.
Thans wordt de mogelijkheid onder 't oog gezien om
Zuid-Beveland en Tholen, beiden nog in handen der Span
jaarden, te bevrijden.11)
Wat in dezen tijd van onmededoogenloos geweld zoo aan
genaam aandoet, is de zachtheid van een man als Oranje
hij noodigt allerlei slag menschen aan z'n tafel, waaraan
geen voorrang bestaat. Hoewel hij met de zijnen uitsluitend
Fransch spreekt, gebruikt hij alleen 't Nederlandsch in be
trekking met 't volk12) Soms houdt hij 'n eenvoudig am
bachtsman in Middelburg op straat aan, om met hem een
praatje te maken.ls) Katholieken en Koningsgezinden be
wonderen zijn menschelijkheid. Vóór de overgave van Mid
delburg verwacht ieder de uitmoording der Spaansche be
zetting of tenminste de terechtstelling van haar hoofdman,
Mondragon. Maar niets van dat alles
De laatste zegt dan ook niets als goeds van hem.14) Na-^"
tuurlijk heeft Oranje's inschikkelijkheid ook een politieke
bedoeling daardoor tracht hij de steden onder zijn vanen
te lokken en de roep gaat bij z'n tegenstanders, dat die prins
toch nog zoo kwaad niet is.
Oranje onderhoudt dan ook in z'n leger een strenge tucht
doet officieren, die zich aan plundering schuldig maken, han
gen. De goede houding, die hij bij zijn troepen onderhoudt,
doet des te scherper de buitensporigheden van 's Konings
leger uitkomen.
Mondragon, als man van eer, is zijn belofte gedachtig en
verzoekt Requesens dan ook de vijf gevangenen te ontslaan.
Hij roemt zeer 's prinsen minzaamheid ten opzichte van
Spanjaarden en burgers van Middelburg, zoodat hij, geheel
ten onrechte, de verdenking op zich laadt, met Oranje te
hebben geheuld. In 't eerst slagen zijn pogingen niet, daar
de landvoogd het uitwisselen van Aldegonde en de vier
overige gevangenen tegen Bossu aan de familie van dezen
laatsten heeft beloofd. Alsdan wil de ridderlijke Spanjaard
zich te Geertruidenberg in handen van den prins stellen,
hetgeen Requesens hem echter belet deze vertrouwt hem
't Noordelijk deel van Brabant en dat deel van Zeeland toe,
dat nog in Spanje's macht is. Ondertusschen weet Mondra
gon de vrijheid van de Rijk te bewerkstelligen, die maan
denlang in de Gentsche gevangenis gesmacht heeft, met geen
ander uitzicht, dan naar 't schavot te worden geleid.
Wordt vervolgd).
Blok, Gesch. Ned. Volk Dl III, bl. 138.
2) v. Vloten, Ned. opst. t. Spanje II bl. 148.
3) Ibid II, bl. 148.
4) Corr. Ph. II T III, p. 26.
r') Ned. Geschiedz. II, bl. 116.
v. Reijd, Ned. Gesch. B I, bl. 10.
7j Smallegange, Chr. v. Zeel., bl.
s) Dr. E. B. Swaluwe bl. 6669. Stradade Bello, Belg.
Lib. VIII, p. 457. v. Reijd B I, bl. 10.
Blok Dl III. bl. 138.
10) Smallegange bl. 237.
Bolk Dl III, bl. 139.
12) Pirenne Gesch. v, België Dl IV, bl. 39.
13) Archives T VII, P- 98.
i4j Piot, Corr. Granvelle, T V, bl. 47.
Wrijft de gesmette en ontstoken
deelen voorzichtig in metPurol, en
houdt het huidje steeds droog, door
bij het verwisselen van den luier,
telkens te bepoederen met Purol-
strooipoeder.
Per doos 30 en 60 ct. Tube 80 et.
Purolpoeder bus 60 ct.
