F
30
En ik zeg je, Veit Pfannkuchen, je miskent de weten
schap. Al duizend jaar geleden hebben geleerden boeken
geschreven.
Dwaasheden, natuurlijk, hield Veit vol.
Ik kan je bewijzen dat het geen dwaasheid is, zeide
Hans, terwijl hij opstond. Johannes, geef mij het boek over
de beteekenis der sterren aan. Dat werd door een Griek-
schen geleerde in het jaar 120 geschreven.
Johannes was opgestaan, aarzelend, omdat groote twijfel
in hem was.
Hans dreef hem voort te maken. Hij wilde Veit over
tuigen.
Johannes bereikte schoorvoetend de bibliotheek, 'waar
groote en dikke folianten op rijen stonden.
Rustig ging hij de onderste rijen langs en keek toen naar
de bovenste planken, vol boeken.
Eindelijk vond hij het boek, wat Hans Münzenheimer
hebben wilde. Hij ging op zijn teenen staan om het te
grijpen. Hij vatte het met de eene hand, trok het van de
plank, doch plotseling ontglipte het boek hem en het zware
werk viel op zijn hoofd en sloeg hem neer.
Drie dagen daarna stierf Johannes Stöffler, de sterren
wichelaar.
DE SCHANDVLEK.
(Naar het Fransch van Jean de Vaugirard).
Nadruk Verboden.
In de werkkamer van Pierre Hersant viel een mooie pas-
telteekening op, een jonge vrouw voorstellende. Naar de
kleedij oordeelende moest de teekening afkomstig zijn uit
het tweede keizerrijk en ook het kapsel van de vrouw ver
raadde ongeveer den tijd, waarin ze werd afgebeeld. Ik
had het portret nog niet opgemerkt en ik nam de vrijheid er
naar te vragen.
Zeg eens kerel, van wie is dat portret, dat, naar ik
meen, hier nog niet lang hing.
Daarin kun je gelijk hebben. Het hangt er juist een
week, nadat het langen tijd een plaatsje op een zolder had
gevonden, waar het bedekt door stof en spinrag tusschen
verwaarloosde rommel heeft gestaan. Je hebt nu eenmaal
menschen, die dingen bewaren, hoogstens waard om naar
de vuilnisbelt te verhuizen.
Je wilt toch niet zeggen, dat ook dit portret een der
gelijke smadelijke behandeling verdiende.
Integendeel, ik stelde er prijs op het te mogen meene
men en ontdaan van de vuile lijst, dat geen passende om
lijsting was van dit schoone gelaat, heb ik het opnieuw laten
encadreeren en zie hier.
Ben ik onbescheiden als ik vraag van wie het is?
Daar spreek ik liever niet over, zei Pierre lachende.
Vergeef me dan.
Van harte, doch aangezien je door deze vergiffenis niet
bent bevredigd, zal ik je iets vertellen, iets in het geheim,
in de hoop en verwachting, dat je het aan iedereen vertelt,
als je er plezier in hebt.
De jonge vrouw, die ons met haar blauwe en droome-
rige oogen, zoo melancholiek aankijkt, was eens de burg
gravin de Beaurepaire de Grenedan, bijgenaamd de schand
vlek van de familie. Want zie je, beste vriend, deze jonge
dame met haar zachte oogen en haar onschuldig gelaat was
van een vurig temperament en van een wilskracht, welke
onder de vrouwelijke afstammelingen van het geslacht der
Beaurepaire de Grenedan zelden of nooit was aangetrof
fen. De schoone Mathilde hechtte weinig aan stand en ge
boorte. Haar temperament liet zich niet knellen in het
keurslijfje van traditie en overgeërfde opvattingen.
De schoone Mathilde en ik vertel je precies wat ik er
zelf van weet en bij stukjes en beetjes heb vernomen had
kunnen huwen met den markies de Dampierre, die haar lief
ONS ZEELAND
had, ze weigerde. Graaf de Meherenc de St. Pierre had bij
haar vader aangedrongen om haar hand. Haar vader was
zeer met dit aanzoek ingenomen, doch ze beweerde geen
neiging te gevoelen markiezin te worden. Tot zij, mijn vriend
schrik niet, met een jongen koetsier van haar vader er van
door ging.
Dat geschiedde in het jaar 1860, ik wil even den tijd
vaststellen om te kunnen bepalen, welk een consternatie,
dat in de geheele familie gaf. Meer dan zestig jaar geleden
was de durf van de jonge vrouwen niet zoo groot als tegen
woordig. Het gezag van de ouders was wat hechter dan in
onze dagen. Er was toen meer moed voor noodig om het
ouderlijk huis, in het geheim te verlaten, dan thans.
De jonge vrouwen zijn wat vrijer en onafhankelijker in
haar doen en laten geworden.
Bij zulk een trotsche familie als die der Beaurepaire de
Grenedan werd de vlucht van de schoone Mathilde als een
ernstig ongeluk beschouwd, een vlek op het tot nu toe on
bevlekte blazoen der familie. De dood van Mathilde zou
haar verwanten minder hebben getroffen dan nu het in liefde
volgen van den jongen koetsier. Men had hem kunnen ver
volgen, omdat hij met een minderjarig meisje er van door
was gegaan, doch dan was het schandaal wellicht nog groo-
ter geworden.
Ze werd voor dood verklaard. Het noemen van haar naam
was verboden. Het leven op het kasteel de Beaurepaire de
Grenedan ging door alsof er nooit een dochter was geweest.
Het portret vervaardigd door den in die dagen zeer in trek
zijnden schilder Prado, die, ge zult het moeten toegeven,
ook in dit portret de schoonheid van het meisje heeft willen
huldigen, werd naar den zolder verwezen.
Ik zou hiermede kunnen eindigen als ik niet wist, dat ge
nieuwsgierig bent te weten, wat er met de schoone Mathilde
en den jongen koetsier is geschied.
Waarde vriend, ik geloof niet, dat Mathilde ooit de ge
waagde stap heeft berouwd. Haar echtgenoot, want hij
huwde haar, zoodra dit mogelijk was, was een fatsoenlijk
man. Men heeft mij verteld, met welk een groote teederheid
hij zijn vrouw omringde. Hij zag op tegen die vrouw, die, tot
zijn groot geluk, de zijne had willen worden. In al zijn ge
dragingen tegenover haar had hij altijd iets onderworpen1?
als van een knecht tegenover de dochter van den heer van
het kasteel. Hij werkte als een paard. Hij wist kapitaal te
krijgen, waarmede hij ging handelen in paarden. Hij had ge
luk, succes, zooals je 't noemen wilt. Op zijn veertigste jaar
was hij 'n rijk man, die haar en haar vier kinderen aan niets
ontbreken liet. Misschien ruw met zijn kornuiten als hij
moest marchandeeren en ieder vak en ieder bedrijf, je weet 't
heeft zijn eigen terminologie, was hij thuis een rustig man,
die in zijn vrouw en kinderen opging.
Die man met zijn grove handen, was van een onbegrijpe
lijke teederheid als hij bij zijn vrouw was en met haar zijn
kinderen opvoedde. Hij liet aan haar voornamelijk de taak
hun kinderen op te voeden hij begreep, dat hij het tegen
haar intellect moest afleggen hij bleef op den achter
grond als een soort steun, als de sterke man van de laatste
instantie. Hij was immers zelf door haar opgevoed. Hij had
het ruwe, het onbeholpene, het onbeschaafde, verloren. Hij
was een heer geworden, die zijn vrouw innig lief had en
haar altijd poogde te vergoeden, wat haar was ontzegd, nu
de familieband door haar vlucht met hem, was verbroken.
In de opvoeding, welke zij haar kinderen gaf, had zij
slechts een doel te toonen, dat de naam, die zij nu droeg,
even eervol kon zijn dan die, welke zij had afgelegd. Haar
oudste zoon werd professor aan de Sorbonne. Bij zijn inau
guratie zaten zij en haar man op de eerste rijen en mede
nam zij de hulde in ontvangst van de aanwezigen, nadat
van 't spreekgestoelte haar zoon haar dank had gebracht voor
haar opvoeding. In de aula ontmoette ze oude kennissen, die
vroeger, na haar vlucht, zich nooit om haar hadden bekom
merd, maar nu niet te trotsch waren de hand te drukken
