ikl PUROL
Vrouwenhanden
4
ONS ZEELAND
Centrale gasvoorziening voor Zuid-Beveland;
In het nummer van 8 Juni jj. gaven we een overzicht van
de wordingsgeschiedenis der centrale gasvoorziening voor
Oostelijk Zuid-Beveland. We constateerden, dat de gemeen
ten in 0. Z.-Beveland hadden gedaan, wat in dit stadium
te bereiken was. Immers, meerdere onderhandelingen om
te komen tot één algeheele gasvoorziening voor Zuid-Beve
land vanuit Goes hadden niet tot eenig resultaat geleid.
„Goes" rekende teveel naar zich toe, scheen niet te willen
begrijpen, dat een veel grootere gasafname de productiekos
ten in haar bedrijf zoo zeer zou doen dalen, dat daardoor
reeds groote winst in eigen bedrijf zou worden gemaakt,
zoodat het werkelijk niet noodig moest worden geacht, daar
enboven nog een zekere winst uit de buitengemeenten te
kloppen. Voor de laatste was dan ook de Goesche offerte te
onvoordeelig om daarop in te gaan, en zocht men concentra
tie binnen engeren kring. Zoo werd de „gascentra'e voor Oos
telijk Zuid-Beveland" geboren. De werken, welke ten dien
einde moesten worden uitgevoerd, zijn thans zoover gevor
derd, dat binnen een paar weken die zaak metterdaad tot
stand zal zijn gekomen. Vanuit de gasfabriek te Krabbendijke
zal dan aan 5 gemeenten gas worden geleverd.
In hetzelfde artikel wezen we er echter op, dat dit resul
taat stellig niet als eindoplossing kon worden beschouwd,
maar dat men steeds zou moeten blijven zoeken naar een
oplossing-om te komen tot een concentreering van alle gas
fabrieken op Zuid-Beveland. De gasfabriek te Goes zou
daarbij het gemeenschappelijk productie-bedrijf worden, ter
wijl daarnaast kon worden gedacht aan uitbreiding naar de
overige gemeenten van Zuid-Beveland. Wij gingen zelfs ver
der en spraken als onze meening uit, dat dan ook nog niet
zou zijn bereikt, wat onder de huidige omstandigheden te
bereiken is en we sloegen het oog op Walcheren. Een com
binatie van Walcheren (Vlissingen en Middelburg inbegre
pen) met Zuid-Beveland zou cns een gemeenschappelijk
productie-bedrijf kunnen geven, waarin de productiekosten
zoodanig laag zouden kunnen zijn, dat in de geheele streek
het gas aan een voordeeligen prijs zou kunnen worden gedis
tribueerd. Terloops zij hier opgemerkt, dat de uitgevoerde
werken voor de gascentrale in Oostelijk Zuid-Beveland dit
plan niet in den weg staan, integendeel, zij passen in dit
kader. Alleen de kleine som, welke direct aan de uitbreiding
der fabriek zelve moest worden besteed, zou 'n onnoodige
uitgave beteekenen, doch bij een dergelijk groot plan legt
dit geen gewicht in de schaal.
Op het eind van genoemd artikel konden we nog melding
maken van een vergadering te Middelburg van vertegenwoor
digers van gemeentebesturen van gasgemeenten op Zuid-
Beveland onder presidium van den Commissaris der Konin
gin, waarin besloten werd, dat aan het technisch bureau der
vereeniging van Nederlandsche gemeenten een onderzoek
zou worden opgedragen naar de meest economische gasvoor
ziening voor Zuid-Beveland en Walcheren. Hierover zijn nu
weer reeds eenige maanden heengegaan.
Ons is gebleken, dat genoemd bureau niet stil heeft ge
zeten. Met waardeering kan worden medegedeeld, dat de
kosten aan dit omvangrijk onderzoek verbonden, buiten de
kassen der betrokken gemeenten omgaan. Ons is verder ge
bleken, dat dit bureau er in is geslaagd, het gemeentebestuur
van Goes met zijn gascommissie een ander, een meer loyaal
standpunt te doen innemen. ,,Goes" zou bereid zijn, aan de
buitengemeenten gas te leveren aan den prijs, waarvoor het
Goesche bedrijf zelf het gas in eigen gashouder heeft. Alleen
de perskosten zouden daar bovenop komen.
Dat is een groote stap in de goede richting. Een eventueel
voorstel op deze basis zal door de „gascentrale Oosteinde" in
ernstige overweging moeten worden genomen en ook andere
thans nog gaslooze gemeenten, zullen zich daarover ernstig
hebben te beraden. Door genoemden stap te doen, opent
„Goes" naar onze meening 'n nieuw perspectief voor de gas
voorziening van de Zuid-Bevelandsche gemeenten, die elk
voor zich, liever echter streeksgewijze, nu hebben te over
wegen, wat haar te doen staat. Naar onze meening moeten
deze daarbij de in het zicht zijnde electrificatie niet als af
zwaaier gebruiken. Ook op het platteland kunnen gas en
electriciteit naast elkander leven en ook op het platteland
bestaat aan beide behoefte. Naar we hoorden verluiden is
aan de gemeente Kapelle een meer speciaal voorstel gedaan,
zoodat we in dit bestek hierover kunnen zwijgen.
Uit vorengaande kan worden geconcludeerd, dat we een
voorstander zijn van een Zuid-Bevelandsche gascentrale. We
zijn overtuigd, dat daarmede een nieuwe welvaartsbron voor
Zuid-Beveland zou zijn aangeboord. En toch heeft ook deze
medaille haar keerzijde, toch liggen ook hier nog bezwaren
voor de hand.
Wanneer een Zuid-Bevelandsche gascentrale tot stand zou
zijn gekomen, met zooals gezegd „Goes" als gemeenschappe
lijk productiebedrijf, wanneer dus alle bestaande Zuid-Beve
landsche gasfabrieken zich in Goes zouden hebben vereenigd,
dan nog zouden we niet hebben verkregen een wat men
noemt groot-gasbedrijf. We zouden dan nog evengoed vast
zitten aan het huidige systeem van fabricage, dat in alle
kleine gasfabrieken wordt toegepast en dus geenszins kun
nen beschikken over de nieuwste techniek, welke in een groot
bedrijf in practijk kan worden gebracht en derhalve ook niet
hebben bereikt de mogelijke minimale productiekosten, ook
al wordt de productie in „Goes" tweemaal zoo groot als ze
nu is. Om den uitersten kostprijs te bereiken, moeten we
naar onze meening Walcheren erbij betrekken. Het groote
plan moet ons dus voor oogen blijven staan. Nu zal „Goes"
om aan de eischen van een gemeenschappelijk productiebe
drijf voor Zuid-Beveland te kunnen voldoen, nieuw kapitaal
in haar bedrijf moeten vastleggen en vooral ook haar fa
briek zelf zal moeten worden uitgebreid, zelfs wanneer we
aannemen, dat de electrificatie haar klanten zal kosten. Het
nieuwe «kapitaal, dat vastgelegd zou worden in uitbreiding
van het buizennet, is bij een eventueel grooter plan niet
verloren, maar wat in de fabriek zelf wordt aangewend,
zou, bij stopzetting dezer, wel als verloren moeten worden
beschouwd. De vraag blijft gewettigd, of „Goes" in dat geval
nog wel hard zou medewerken aan de totstandkoming van
één groote centrale voor Walcheren en Zuid-Beveland, ook
al zouden alleszins betrouwbare rapporten voor alle gemeen
ten voordeel in uitzicht stellen. „Goes" is zeer op haar gas
fabriek gesteld en het mag worden erkend, dat deze er ook
allerkeurigst uitziet en bovendien den inwoners aan redelij
ken prijs van gas voorziet. Als nu de fabriek belangrijk ver
groot zou zijn, meer werk en meer bedrijvigheid gevend, nog
eens, zou dan con amore aan 'n nog grooter belangengemeen
schap worden medegewerkt, in het weten, dat dit groote
productiebedrijf elders zou komen te liggen? Want dat
staat voor ons als een paal boven water, Goes kan in dit
geval nooit de centrumplaats zün. Daarvoor is de ligging der
fabriek ten opzichte van spoor en groot-water te ongunstig.
Er zal dus moeten worden uitgezien naar een plaats, welke
die voorrechten wel heeft.
blijven ondanks alle huishoude-
lijke arbeid gaaf, zacht en blank
