D
van deze bezitting voor altijd van allen last van heirvaart
(d. i. het leveren van manschappen, indien de landsheeren
ten strijde trokken). Toen Willem II, Roomsch koning, in
Maart 1248 te Zierikzee vertoefde, bevestigde hij deze gift
van zijn vader, en verleende bovendien aan de gansche
hoeve vrijdom van heirvaart, bede en alle geschot en belas
ting, Op 10 December 1261 beval zijn zuster Aleida, voog
des over den jeugdigen zoon van den overleden vorst, dat
de eigenaars van landerijen in die buurt aan het klooster
schot zouden betalen, terwijl ze het vroeger verleende
privilegie bevestigde Hetzelfde deed de jonge graaf Floris
V, toen hij, zelf aan het bewind gekomen, in 1270 te Haam
stede verbleef. Het is de vraag, in hoeverre de vrijgevigheid
der graven het gevolg was van de overweging, dat een
vriendschappelijke verstandhouding met de machtige abdij
Ter Doest hun in hun voortdurende verwikkelingen met
Vlaanderen licht van nut kon zijn.
In weerwil van deze gunstbewijzen geraakte het klooster
toch al spoedig in verval. In 1288.
Op Sinte Aechten dach, hoort dese nieu maer,
Was Zeelandt deur 't waeter verdreven by naer,
en vooral de Noordzijde van Schouwen werd zwaar door
het water geteisterd. In 1301 trok graaf Jan II naar Schou
wen, om Heer Jan van Renesse te beoorlogen, die 's graven
onderzaten groot overlast aandeed met branden en blaken.
Heer Jan werd uit Zeeland verjaagd, en zijn huis Moermont
met den grond gelijk gemaakt, maar het platteland van
Schouwen had inmiddels veel te lijden gehad van de
krijgsbenden, die het bezochten. Uit eejj charter van Wil
lem III van 20 April 1327 vernemen we, dat het klooster
Bethlehem langen tijd zware kosten en schade had gehad
en zeer was achteruitgegaan, waarom de graaf bepaalde,
dat er voortaan niet meer dan dertig personen in opge
nomen zouden mogen worden, aan nonnen, schoolkinderen
en leekebroeders. Alvorens er nieuwelingen mochten wor
den aangenomen, moest het aantal kloosterbewoners eerst
tot beneden de dertig zijn uitgestorven. De abt van Ter
Doest werd verzocht, deze beslissing te willen bekrachtigen,
en voor haar handhaving zorg te dragen. We zien hieruit,
dat het klooster Bethlehem, als zoovele andere, tevens een
opvoedingsgesticht was, bovendien werd het in dezen tijd
niet meer uitsluitend door nonnen bewoond, maar strekte
het ook leekebroeders tot verblijfplaats.
Wellicht tengevolge van deze maatregelen van Willem III
wist het klooster zich gedurende de veertenide eeuw nog
te handhaven. 9 Maart 1389/90 bevestigde hertog Albrecht
al de voorrechten en handvesten, die tevoren aan het
klooster waren verleend, en voegde daar eenige nieuwe
vergunningen bij voor de abdis en het convent, omdat si
voir onse ouders, ende voir ons bidden sullen".
In de vijftiende eeuw werd Schouwen door vele rampen
getroffen, die zich ook in het klooster Bethlehem deden
gevoelen. Op St. Pontiaansavond, in Januari 1426, werd bij
Brouwershaven een hevige strijd gevoerd tusschen de Zeeuw-
sche troepen van Jacoba van Beieren, versterkt met de
Engelsche benden van Glocester, en de troepen van Philips
van Bourgondië. ,,Die Engelschen op 't Landt ghetreden
sijnde, worde alle het gheschut los ghelaten, dattet soo
dichte vlooch, als haddent hagelsteenen gheweest, ende t
was eenen bitteren strijdt, datter wel drie duysent Enghel-
schen verslaghen waren, ende veel ghevangen. (Reygers-
berg). Philips van Bourgondië won den slag, waarin vele
Zeeuwsche edelen en manschappen sneuvelden. De
strenge winters van 1460 en 1465, de pestziekte
van 1468 en de droge zomers van 1471 en 1473
teisterden ook Bethlehem, dat bovendien in 1495 een
mededingster had gekregen in het nonnenklooster
Leliëndaal, tusschen Burgh en Haamstede door de orde
der Predikheeren gesticht, dat dus al de bekoring van het
nieuwe bezat. Toch wist Bethlehem z:ch nog een eeuw lang
te handhaven. Uit de jaarrekeningen van 1565, die bewaard
ONS ZEELAND
werden, blijkt dat het convent destijds, behalve de abdis,
twaalf religieuzen telde, waaronder vier leekezusters; ook
bezat het toen nog een pachthoeve met een welvoorzienen
veestapel.
Maar het einde stond voor de deur. In 1572 staken de
Watergeuzen van Goeree naar Brouwershaven over. Toen
de abdis de vijf honderd gulden brandschatting, die van
haar geëischt werd, niet ken of wilde betalen, werd het
klooster „verbrant ende verdestrueeit". Van al haar be
zittingen beroofd namen dc zusters de wijk naar Zierikzee.
De bisschop van Brugge dien zij vervolgens om zijn tus-
schenkomst verzochten, wees haar liet klooster der Augus-
tineressen te Dammc, dat toe nog maar door twee zusters
bewoond werd, tot woonplaats aan. Op 4 Maart 1573 werd
de wederzijdsche bijeenkomst geteekend, waarbij Me
vrouw van Bethlehem het klooster van St. Agnes te Damme
met al de eigendommen en met al de lasten, er aan ver
bonden, overnam. Reeds de volgende maand namen de non
nen van Bethlehem, thans nog slechts ten getale van negen,
haar intrek in haar nieuwe woning.
De bezittingen van het ontredderde en verlaten klooster
in Schouwen werden door de Staten geconfiskeerd; vandaar
waarschijnlijk, dat tot in het jaar 1798 het kantoor der
geestelijke goederen in Zeeland voor het onderhoud der
kerk te Eikerzee zorgde, die in 1742 zelfs, bijna geheel uit
deze middelen, vernieuwd werd. In het midden der acht
tiende eeuw was er nog een groot stuk van een ouden muur
en een vijver te zien, beide zijn echter sinds lang verdwenen.
Het klooster maakte plaats voor een boerenhofstede; alleen
de naam van deze hoeve en die van den Kloosterweg houden
nog steeds de herinnering levend aan het oude klooster
van Bethlehem-bij-de-duinen-in-Schouwen.
Hallo, hallo
Hier is het draadloos omroep-station de Schelde-Zender
Vindt u het interessant, te hooren:
dat Borssele, het eenige dorp in Zuid-Beveland, dat tot
nu toe van leidingwater verstoken was, besloten heeft water
te betrekken van de Zuid-Bevelandsche waterleiding mij.
dat de afdeelingen Vlissingen, Middelburg, Goes en
Oostburg van den Algemeenen Militairen Pensioenbond een
motie hebben aangenomen, waarin ernstig erop wordt aange
drongen, den oud-gepensioneerden van land- en zeemacht en
koloniën en hun weduwen en weezen alsnog recht te doen, en
dus de vóór 1918 gepensionneerden te doen deelen in de
huidige pensioenwetten.
dat de gezamenlijke organisaties van handels, en kan
toorbedienden te Vlissingen een actie op touw hebben gezet,
om, in overleg met de betrokken winkeliers, te komen tot
vervroegde winkelsluiting.
Het zou in het voornemen liggen de winkels des middags
om 7 uur te sluiten en des Zaterdags om 9 uur. Bovendien
zouden de zaken ook des Woensdagsmiddags gesloten worden,
ten einde het personeel den vereischten vrijen middag te kun
nen geven.
dat een jongetje te 's-Heerenhoek met een bietenriek
boven het oog gestoken werd. Het knaapje moest in het zie
kenhuis worden opgenomen.
dat in October 4.011.116 Ierseksche oesters in magen
van allerlei nationaliteit terecht kwamen. Een jaar vroeger
bedroeg de uitvoer 3.343.109 stuks.
