UIT ZEELAND'S VERLEDEN.
ONS ZEELAND
5
we ons geheel vereenigen. Als een weg, hetzij een rijks-,
provinciale- of gemeenteweg, zoo slecht is, dat een bezadigd
motorrijder er den dood kan vinden, dan zijn geen woorden
te scherp om de autoriteiten, die tot taak hebben dien weg
in goeclen, althans niet-gevaarlijken toestand te houden, op
hun plichtsverzuim te wijzen. Het is wel zeer teekenend
voor onze gemeenschap, dat het individu voor een verzuim,
dat den dood tengevolge heeft, ernstig gestraft wordt en dat
de overheid, zoo haar verzuim een slachtoffer oplevert, on
aantastbaar blijft.
Wettelijk althans, maar moreel geenszins!
door
D. A. DE STOPPELAAR.
Aard der Bevrediging.
XVI.
Keeren wij nu terug tot Zierikzee om te zien, hoe de
zaken er thans staan. Mondragon, van allen toevoer afge
sneden door den graaf van Hohenlohe, die op Sint-Annaland
gelegerd is, heeft 3 November de stad met zijn onwillige
soldaten verlaten. Langs Antwerpen trekt hij naar Rupel-
monde, welks kasteel hij vruchteloos poogt te verrassen.
Dan neemt hij de vlucht, terwijl zijn soldaten in Staatschen
dienst overgaan.
Zoodra de stad verlaten is, zendt Oranje Hohenlohe er
op af om haar te bezetten. Maar de burgers, die eene bele
gering, den moedwil der bezetting en al de oorlogsrampen
hebben moeten verduren, weigeren hem in te laten. Even
wel gaan zij hiertoe over, als de prins dreigt hun stad, bij
eventueele weigering, te laten plunderen. Nu wordt in
handen des graven door regeering en burgerij den eed van
trouw afgelegd aan den prins en de Staten-Generaal, aan
wier zijde Zierikzee is gebleven.Den volgenden dag heeft
ook de bezetting plaats van de verlaten schansen op Schou
wen, de stad Brouwershaven en Bommenede.2)
Als op 3 November Don Juan de Nederlanden bereikt,
maken de onderhandelaars der Pacificatie haast om voor
zijn aankomst het verdrag gesloten te hebben. Dit gelukt
ten slotte en daardoor staat hij voor de keus öf naar de
wapens te grijpen, öf 't Gentsch verdrag te bekrachtigen.
Daar hij echter van den Koning last heeft èn oorlog te
voorkomen èn ketterij te weren, bevindt hij zich in een
uiterst lastige situatie, verergerd, naarmate de troepen der
Staten de vijandelijkheden tegen de Spaansche soldaten
voortzetten.
Holland, Zeeland en Willem van Oranje manen de Sta
ten-Generaal aan voorzichtig te zijn met de aanbiedingen
van den Landvoogd. „De heilige vergadering gelieve te be
denken, dat alles wat gij nu onderhandelt, niet eene bizon-
dere zaak van uzelf is, doch dat een oneindig tal van edelen,
goede burgers en volk U hebben gekozen en hun leven in
Uwe handen hebben gesteld in het vertrouwen, dat gij in
volle rechtschapenheid de vrijheid van uw vaderland zult
handhaven en dat gij als bewaarders en beschermers van
hetzelve, ze zult beveiligen tegen al de meer dan barbaar-
sche verdrukking en tirannie, die zij tot hier toe verduurd
en geleden hebben." 3)
Met welke gedachten kwam Don Juan hier in 't land?
Voor zijn afreis uit Spanje stelt hij den Koning zijn voor
waarden. Zich af te beulen, zooals Requesens het deed
in een oorlog tegen Holland en Zeeland, wat een roem-
loozen krijg tegen burgers en kooplieden beteekent, dat wil
de held van Lepanto niet. Zijn verlangens rijken verder: zij
gaan naar een kroon: hij wenscht de wapens tegen Engeland
te keeren en Elisabeth die in het geheim den Holl.-Zeeuw-
schen opstand steunt, te onttroonen, om dan met Maria
Stuart te trouwen.
Wat Don Juan ten zeerste ontstemt, is dat de Spaansche
troepen nog steeds door de Staatschen worden bestookt. Op
aandringen der Staten van Zeeland ontvangt hij 't sterio-
tiepe antwoord: „geen overleg vóór 't vertrek der vreem
delingen."
En terwijl hij met ingehouden woede de onderhandelingen
voortzet, kan hij des te minder de soldaten huistoe zenden,
daar hij hen weldra noodig denkt te hebben voor agressieve
doeleinden. Vandaar dat hij met hun hoplieden in briefwis
seling treedt.
Echter worden zijn brieven onderschept. Nu kent de Raad
van State geen zelfbeheersching meer, zoo groot is diens
verontwaardiging. „Wij zijn geen kinderen of onnoozelen,
die zich door buffels laten leiden, hoewel de Spanjaarden
zulks denken; Uwe Hoogheid tracht ons in slaap te wiegen
en verwacht geld om diegenen te versterken, die overal
gemoord en gebrand hebben, met verkrachting van alle
