VERDRONKEN ZUID-BEVELAND
•V - T
;3S3
482
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1930
No. 25
Naar 't verdronken land nan Z.-Beveland (bij art.). Gezicht op het verdronken land van
Zuid-Bevetand van den zeedijk bij hoog water.
Als het laag water is. ligt het geheele gebied droog en trekken er de oester-, kreeften- en
aliekruiken-visschers overheen naar het werk.
Daar stonden we, op den dijk aan den Schelde-
oever
We stonden daar, om iets te gaan zien van
dien eeuwigen strijd van de Zeeuwen met de zee.
We zouden een bezoek gaan brengen aan de over
blijfselen van het voormalige dorp Nieuwlande.
't Is laag water, en vóór ons strekt zich één
groote, grijze slikvlakte uit. Het speurend oog
ziet niets, dat op een dorp gelijkt, zelfs geen gering
overblijfsel ervan valt te ontdekken. Ginds een
paar zwarte plekken en dat was het, wat we heb
ben moesten. Het kleine overblijfsel van wat eens
een flink dorp was, steekt maar 10 20 c.M. boven
de aangrenzende modder uit, zoodat we er vlak
bij moesten zijn om wat te zien. Na dan ook een
kwartier ongeveer door de modder geploeterd te
hebben, waren we op de plaats d«y bestem
ming.
Daar staan we bij het fundament van de kerk,
met zeewier begroeid. Op
sommige plaatsen is het
metselwerk nog gaaf,
maar meestal vinden we
slechts losse steenen of
puin. De hoofdrichting
van het gebouw is, zooals
dat toen de gewoonte
was, oost-west.
Vermoedelijk was het
een kruiskerk, wat op
te maken is uit een
noordelijken en zuide
lijken uitbouw, die wijzen
op een dwarspand, dat
het koor van het schip
scheidde. Het kooris 11 M.
breed, de grootste breedte
der kerk is 18 M. en de
lengte 47 M., wat voor
een dorpskerk aardig
groot is, zoodat we gerust
kunnen concfudeeren, dat
hier eens een flink dorp
lag.
Aan den westkant der
kerk stond de toren. Als je
daar zoo staat, zou je
niet zeggen, dat de muren
3 1/2 M. dik zijn. Toch is dit zoo, want de afmetin
gen zijn buitenwerks 12 X '2 M> binnenwerks
5 X 5 M-
Rondom de kerk lag het kerkhof, waarvan we
den loop van den muur nog duidelijk volgen kunnen.
De kom van het dorp lag ten zuiden van de kerk,
door een ruim plein ervan gescheiden. Waarom ze
niet rond de kerk gebouwd is, zooals dat heel vaak
het geval is, is me niet bekend. Hier en daar zijn
nog duidelijk een paar straatjes te herkennen,
ook vonden we nog een paar regenbakken, ja zelfs
een met boomen beplanten weg, waarvan de boom
stronken op regelmatige afstanden enkele c.M.
boven de slib uitstaken.
Ten noorden en ten oosten van de kerk schijnen
niet veel woningen gestaan te hebben er zijn ten
minste maar heel weinig overblijfselen van. West
waarts van de kerk loopt een straat naar een tame
lijk groot bouwwerk, waarvan men nog niet heeft
kunnen uitmaken, waarvoor het heeft gediend.
Wat me opviel was, dat er zoo weinig steenen
gevonden werden. Kerk en toren waren toch aan
zienlijke gebouwen, zoodat men er omheen en erin
veel meer steenen en puin zou verwachten, en er
is niets meer van over dan de fundamenten, op
sommige plaatsen nog maar gedeeltelijk. En nu
zwijg ik nog maar van de vele andere gebouwen
uit het dorp. De verklaring is eenvoudig alle
steen, die nog bruikbaar was, is weggehaald. In
Oostdijk b.v. zijn verscheidene huizen en schuur
tjes aan te wijzen, gebouwd van de weggehaalde
moppen. Ook voor den aanleg van de oesterputten
te Ierseke, hier dichtbij gelegen, is veel steen weg
gehaald.
't Was ook zoo gemakkelijk men voer bij hoog
water naar de puinhoopen, liet het vaartuig met
de ebbe op het droge vallen, had enkele iren tijd
om te laden en de vloed maakte het schip weer
drijvende. Men nam
voor 't gemak alleen de
losliggende steenen weg.
Vandaar, dat op sommige
plaatsen de fundeering
tot den laatsten steen is
verdwenen en op andere
plaatsen daarentegen het
vaste metselwerk boven
het slik uitsteekt.
De vloer van de kerk
heeft waarschijnlijk be
staan uit blauwe en
roode tegeltjes.
Die zijn ook wegge
haald, behalve nog'n enkel
vergeten exemplaar tus-
schen 't zeewier. In Krab-
bendijke, ook niet ver hier
vandaan, moet voor een
- •=*---_- Site"
Bij de overblijfselen van het
dorp Nieuwlande. Doodsbeewleren,
steenresten en scherven zijn alles,
wat nog terug te vinden is van
het eens zoo welvarende dorp.
L
