VRIJDAG 30 OCTOBER 1931 No. 22
witte siemoo
Zoo dateert bijvoorbeeld de invoering van
het onderslagrad in Europa, waarvan we op
een onzer foto's een afbeelding geven, en
dat voornamelijk in het Zuiden van ons land,
waar waterverval of stroom niet te groot
zijn, wordt aangetroffen, eerst van de veer
tiende eeuw. Elders, waar de stroom sneller
en het verval grooter is, wendt men boven-
of terugslag-raderen aan. En ten slotte neemt
daar, waar de huidige mechanisatie 't oude sy
steem verdrongen heeft, de turbine de plaats
in van den ouden watermolen, en wordt
een der beide hoofdbronnen, waaruit de
moderne mensch de energie put, welke hij
bij z'n vaak gigantischen industriëelen arbeid
noodig heeft. Tot de allereerst daarvoor
Oude matermolen met onderslagrad in Limburg
Wij Nederlanders, bewoners van een zoo
waterrijk land als het onze, weten bij een
ondervinding van eeuwen, welk een ont
zaglijke kracht het water kan ontwikkelen, wan
neer het door den nijdig vlagenden stormwind
wordt opgezwiept tegen onze' dijken en kusten,
alles wat zich daarachter veilig waant met ver
derf en ondergang bedreigend. Maar we weten ook
dat de kracht van het water, welke in onze streken
veelal een gevaar beteekent, voor tal van andere
bewoners van den aardbol in een zegen verkeeren
kan.
Wist u, lezer, dat een waterval van honderd me
ter hoogte, bij een neerslag van vier kubieke meter
per seconde, een energie kan ontwikkelen van
5300 P-K-, en dat, tot de ontwikkeling eener ge
lijke energie, de arbeid van 110.000 werklieden
noodig zou zijn
En is het dan te verwonderen, dat de mensch, de
enorme kracht van een neerstortende watermassa
gade slaande, niet alleen getroffen wordt door het
grootsche en indrukwekkende van dit natuurtafe
reel, maar reeds in oeroude tijden op de gedachte
kwam, om de kracht van het water dienstbaar te
maken aan zijn belangen en behoeften Hij vond
daartoe het waterrad uit, dat in zijn verschillende
vormen reeds bij de oude Indiërs, Egyptenaren,
Assyriërs en Chineezen bekend was, en in latere
eeuwen in het Westen ingang vond.
De sturodam in den staat Washing
ton, nabij de stad Seattle, die de
geheele omgening van electricileit
voorziet. De muur is 6 meter dik.
meer dan TOO meter lang en heejl
een hoogte van bijna 400 voel.
in aanmerking komende
middelen behooren de
voorraden van onze moe
der aarde aan steenkool,
hout en petroleum. Ataa~
voorts staan ons nog de
schijnbaar onuitputtelijke
bronnen van de natuur
krachten ter beschikking,
welke aan den wind, de
zon en het water onttrok
ken kunnen worden. De
benutting van de kracht,
welke door het water kan
worden ontwikkeld staat
op heden, in die landen
waar men over sterk stroo-
mend water beschikt, in
het middelpunt der be
langstelling. En we weten
zeker, dat in de volgende
jaren nog een geweldige
stijging in de benutting der „Witte steenkool",
zooals het water wel genoemd wordt, zal worden
waargenomen. Want, zoowel als in de geheele
industrie in de na-oorlogsjaren tal van uitvindin
gen en verbeteringen te constateeren vielen, zoo
heeft ook de hydro-electrische kracht-installatie
sinds betrekkelijk korten tijd groote vorderingen
gemaakt. Het was vooral de behoefte aan goed-
koope energie voor het bedrijf, welke hierbij als
prikkel werkte.
In de moderne techniek worden op heden hoofd
zakelijk drie soorten turbines gebruiktde z.g.
straal turbines, de Francis- of spiraalturbines en de
modernste, de Pelton- of Vleugelradturbine.
De straal-turbines werken meestal bij zeer
hoogen waterval, ook al staan daarbij slechts
zeer kleine hoeveelheden water ter beschikking.
Het watermerk te Ixmg Lake is de trveede
hydro-ehftrisehe installatie nan Anwrika:
Het ontwikkelt een energie van 94000 I'.K.
