VREEHDE WERELD
906
VRIJDAG 16 DECEMBER 1932
No. 29
Acht camera's inslikken doen de maaglijders,
die zich onder behandeling stellen van eenige
professoren te Weenen. Zoo'n patiënt moet een
buisje inslikken van ruim een centimeter dikte
en 7 c.M. lengte. Dit buisje bevat in 't midden
een zeer sterk lampje, dat met draden door de
keel aan een batterij verbonden blijft. Boven het
lampje zitten vier zeer kleine camera's, en er
onder ook vier. Zoo worden er acht foto's tegelijk
genomen van den binnenkant der maag. De lens
jes, van zeer dun platina, hebben ongeveer 1/23 mM.
middellijn. De filmpjes 3^ bij 1 c.M.) kunnen ver
groot worden tot 4% bij 10 c.M. Het inslikken
van de acht camera's is niet moeilijker of onaan
genamer, dan het uit laten pompen van de maag.
De aantrekkingskracht der aarde, waarvan de
schooljeugd al leert, is een groot mysterie.De
aarde is één kolossale magneet, maar wat een
magneet eigenlijk is, weet niemand. Men vermoedt
alleen, dat de aardbol een electro-magneet is,
en de magnetische
kracht te danken is
aan in-en uitvliegende
electrische stroomen.
De magnetische po
len de plekken, waar
op elk der beide half
ronden het kompas
heenwijst liggen een
2000 K.M. van de
aardrijkskundige polen
verwijderd en ver
plaatsen zich herhaal
delijk. De lijn, waar
door de magnetische polen verbonden worden, gaat
niet door het middelpunt der aarde, maar blijft
er meer dan 1000 K.M. vandaan. De kern der
aarde bestaat namelijk, naar men aanneemt, uit
vloeibaar ijzer, dat niet magnetisch is.
In 1580 wees het kompas te Londen 11 gr.
oostelijk van het aardrijkskundig noorden,
in 1812 echter 24 gr. westelijk, en nu, in 1932,
nog 13 gr. westelijk.
Bedolven schatten zoeken geschiedt tegenwoor
dig ook al machinaal. George Maherte Baton
Rouge (Louisiana) heeft met een machine, de
„Grond-Radio," al een koperen helm oude wa
pens, en andere koperen en zilveren voorwerpen
aan den dag gebracht.
De man houdt de samenstelling van zijn ma
chine natuurlijk geheim. De hoofdzaak echter is
een soort radio-toestel, dat in de kop-telefoon
verschillend geluid doet hooren, al naar de spoelen
in de nabijheid komen van bedolven metalen of
andere stoffen.
Wol van steen maken is een der nieuwste tech
nische vindingen. De steen wordt gesmolten tot
een glasachtigen toestand, en dat „glas" wordt
dan tot fijne witte wolachtige draden geblazen.
Er worden twee soorten steen gebruikt de
eene is kalkachtig met een klein percentage mag
nesia, de andere bevat vooral leem en zand met
wat magnesia.
De handen en de tong. Stotteren kan verschillende
oorzaken hebben, maar zooveel is wel uitgemaakt,
dat ieder ingrijpen van ouders en opvoeders in
de natuurlijke neiging van een kind, om bij voor
keur de linker- of de rechterhand te gebruiken,
stoornis van de spraak (en soms van den geest)
pleegt te veroorzaken. Dit feit is door een uit
voerige serie proeven met rechtsche en linksche
kinderen bewezen.
Handel in dwergenschedels wordt gedreven door
een aantal Mexicaansche „oudheidkundigen," die
de ontdekking gedaan hebben, dat er groote
vraag was naar schedels van een lang uitgestor
ven dwergenras uit Peru. Eenige malen per jaar
reist een lid der firma naar een stil dorpje aan de
westkust van MexLo, en een paar weken later
keert hij naar de hoofdstad terug met een grie
zelige verzameling kleine zwarte doodskoppen,
volkomen gaaf. Die worden aan toeristen ver
kocht als „echte Peruaansche dwergenschedels"
voor vierhonderd pesos (ongeveer evenveel gul
dens) per stuk.
De „schedels" zijn echter heelemaal geen sche
dels, maar handig bewerkte cocosnoten; en de
„oudheidkundigen" zijn heelemaal geen oudheid
kundigen, maar afzetters. In het stille dorpje is
een fabriek, waar kleine cocosnoten worden om
geschapen tot dwergenschedels. De curiositeiten
jager, die er vierhonderd gulden voor gegeven
heeft, bemerkt pas, dat hij is beetgenomen, als
hij te ver weg is, om nog iets te doen.
Een tropisch verschijnsel. Er doen vreemde ver
halen de ronde aan de kust van Mindanao (Philip-
pijnen). Eén ervan is de legende van het Gouden
Hoofd, men beweert, dat men dit in nachten,
dat de maan niet schijnt, langzaam kan zien voort
rollen. Kort geleden kampeerden twee Ameri-
kaansche onderzoekers met hun Mohammedaan-
sche bedienden in een kloof. Toen het donker was
geworden, zoo snel als dit in de tropen geschiedt,
gingen de Amerikanen rusten, zonder licht, om
geen insecten tot zich te trekken. De inboor
lingen zaten te praten, guitaar te spelen en te
zingen. Opeens sprong één der Philippijnen op,
wees en schreeuwde: „Ang oóloo ng guintó
het Gouden Hoofd
De inboorlingen namen aanstonds de vlucht
de Amerikanen grepen hun geweren en bleven
staan kijken. Inderdaad, op 'n afstand van een
honderdvijftig meter scheen een bal van heldere
goudkleur zich te bewegen in hun richting. Wat
kon het zijn
Na kort overleg werden de geweren aangelegd,
en toen de bal dicht genoeg bij was, afgeschoten.
De bal viel uit elkaar en de reizigers kwamen dich
terbij, om te kijken. Toen bleek, dat het Gouden
Hoofd niets anders was dan een dichte massa
glimwormen.
De meest bezochte stad ter wereld is Mekka,
de „Heilige Stad" der Mohammedanen; maar als
men let op de (honderdduizend) vaste inwoners,
is het iang geen heilige stad.
De Mekkanen of Mekkanaars hebben zelfs onder
de woestijn-Bedoeïnen, die leven van de afge
dwongen goedheid der pelgrims, een slechten
naam. Zij zeggen, dat een Arabier geen leelijker
geboortebewijs kan hebben dan de tashrijt
drie evenwijdige litteekens, kenmerk dergenen,
die in Mekka geboren zijn.
De Heilige Stad bestaat van de bezoekers. De
Mekkanaars verkoopen voedsel en kleeren aan de
pelgrims, sluiten contracten met hen af voor ver
voer over land of zee en exploiteeren hun ge-
loofsgenooten op tal van andere wijzen. Er worden
zelfs tijdelijke huwelijken gearrangeerd voor
pelgrims, die in de stad verblijven.
„De ondeugden van Mekka zijn een gruwel
voor Mohammed," zegt men in de Muzelmansche
wereld.
De wandelende leesbibliotheek is een vrij ge
woon verschijnsel in half-moderne Chineesche
steden, Tientsin, Hankow e.d. Een verschijnsel
van den laatsten tijd. Er begint wat ontwikkeling
onder de massa te komen, maar de armen hebben
geen geld, om boeken te koopen. Daardoor zijn
de wandelende bibliotheken ontstaan.
Er loopen mannen door die steden rond, een
mars dragend met vijftig 5 honderd goedkoope
boeken. Die worden uitgeleend voor vijf cent
per half uur wie zijn boek dan nog niet uit heeft,
moet den bibliothecaris, als hij doorloopt, volgen
naar diens volgende halte.
De boeken zijn meest van het griezelige soort.
Als de bibliothecaris zijn waar wenscht aan te
prijzen doet hij het ongeveer aldus
„Het is beter, vijf centen te geven voor een half
uur omgang met elegante mannen en schoone
vrouwen, dan dertig centen te vergooien qan
heeten wijn. Kom en lees „De geparfumeerde
kamer." Hier kunt u lezen van mannen en vrou
wen, die leven in pracht, gestoofden berenpoot
eten en luisteren naar de melodie der guitaar,
terwijl zij wandelen in rozentuinen."
Zelfs de werkloozen weten de noodige centen
op te diepen, om zoo'n litterair festijn te kunnen
genieten. De politie heeft order, die bibliothe
carissen niet lastig te vallen hun invloed wordt
niet schadelijk geacht.
Aluminium was honderd jaar geleden een der
kostbare metalen, en veel duurder dan goud of
zilver. Hoewel het een der metalen is, die in de
bergen en den aardbodem voorkomen, was het
zoo'n moeilijk en duur proces het van andere stof
fen te scheiden, dat het op ruim drieduizend gulden
per kilo getaxeerd werd, toen de Deensche geleerde
Oersted het voor 't eerst in zuiveren toestand ver
kreeg. Een vijfentwintig jaar later slaagde een
Fransch scheikundige erin, het in zoo groote hoe
veelheden te voorschijn te brengen, dat de prijs
zonk tot honderdvijftig gulden per kilo. Dit was
altijd nog eenige malen zooveel als zilver, en te
duur, om het metaal practisch te gebruiken tot de
doeleinden, waarvoor het geschikt was.
Zoo bleef het aluminium een curiositeit, tot
Charles Hall het goedkoope electrolytische proces
ontdekte om het zuivere metaal te voorschijn te
brengen, en daartoe te Pittsburgh een fabriek be
gon. De eerste weekproductie van die fabriek, een
kleine vijftig kilo, werd nog secuur weggesloten in
een safe. De waarde daalde daarop snel, tot elf
gulden per kilo, en de laatste jaren schommelde
de prijs tusschen 45 en 67 cent per kilo. Het is in-
tusschen een der meest gewone nuttige metalen ge
worden en wordt in de industrie op allerlei wijzen
gebruikt, voor geraamten van luchtschepen en
voor pannen, voor propellers van vliegtuigen en
voor dekseltjes op flesschen. Maar nog kan men
zeggen, dat het een kostbaar metaal is, het heeft
nu veel grooter waarde voor ons, dan toen het een
wetenschappelijke curiositeit was van duizenden
guldens per kilo.
Proeven met de pooten. Proeven van prof.
Dwight E. Minnich, van de universiteit te Minne-'
sota, hebben aangetoond, dat bijen suiker kunnen
proeven met hun sprieten (monddeelen), maar ook
met het voorste paar pooten. Waarschijnlijk komt
dit talent hun goed te pas om te onderscheiden, of
er zoet sap in bloemen zit of niet.
