Wat was de ïedea van dat uitblijven?
Wat is et al dien tijd gebeutd?
ALFONS FAOLl SCHWARTZ,
de Elzasser, wiens lotgevallen in
Fransche gevangenschap in Cayenne
en op het Duivelseiland mij vanaf
de volgende meek aan ons lezers
publiek ontooumen zullen.
In 't eerstvolgend nummer vangen wij aan met de publicatie van 'n reeks artikelen, onder den titel
zooals er slechts zelden geschreven worden
Zij vormen een onopgesmukt relaas van de weder
waardigheden en avonturen, de rechtszaak, veroordeeling
en verbanning naar het Duivelseiland, het verblijf aldaar
en in Cayenne, van den Duitscher Al/ons Paoli Schwartz,
te boek gesteld door den vermaarden Duitschen reporter
P. C. Ettighoffer.
Op 18 Februari 1919 werd de onderwijzer A lions Paoli
Schwartz, woonachtig te Kehl bij Straatsburg, in het des
tijds bezette gebied, door eenige Fransche soldaten van
huis gehaald met het verzoek, hen te volgen naar het
Hoofdkwartier ter plaatse. Gewillig en niets kwaads ver
moedend ging Schwartz mede, zijn huisgenooten toe
voegend, dat hij meteen zou doorgaan naar school, waar hij
les moest geven. Daar is hij evenwel niet aangekomen,
ook thuis is hij niet meer teruggekeerd althans niet eerder
dan na 13 jaren
Wel, men had ontdekt, dat Schwartz - vooral zijn voor
naam Paoli had argwaan opgewekt - geboren was op het
eiland Corsica, waar zijn ouders destijds vertoefden. Nu
is er in 1889 in de Fransche Wet de bepaling opgenomen,
dat een ieder, die op Fransch grondgebied geboren wordt
tot de Fransche nationaliteit behoort, tenzij de ouders,
of bij meerderjarigheid het kind zelf, schriftelijk verklaren
dat het tot een andere nationaliteit wenscht te behooren.
Nooit echter hebben de ouders van Schwartz of deze zelf
eenig vermoeden gehad van het bestaan dezer wetsbe
paling, die nota bene 3 jaar na Schwartz' geboorte in het
leven is geroepen.
Toen het gezin Schwartz weer naar Duitschland terug
keerde, ging de jonge Alfons naar Duitsche scholen,
groeide als Duitscher op, trad ip het Duitsche leger en
maakte den oorlog mede als Duitsch soldaat. Tot in
1919, na den oorlog, de bezettingsautoriteiten van het
plaatsje Kehl tot de ontdekking kwamen dat Schwartz,
door zijn geboorte op Corsica, feitelijk hranschman was
en zich, door aan Duitsche zijde mede te vechten, aan
het gruwelijkst hoogverraad had schuldig gemaakt, want
als „Fransch onderdaan" had hij tegen zijn eigen „vader
land" gevochten
't Gevolg van deze verbijsterende ontdekking Schwartz
werd in Frankrijk ter verantwoording geroepen, gedurende
3 jaren van de eene militaire rechtbank naar de andere,
van den eenen kerker naar den anderen gesleurd om ten
slotte in 1922 definitief naar het Duivelseiland te worden
verbannen In dat gruwzame verbanningsoord, wereld-
berucht vanwege het herbergen van dien anderen on
schuldige, Dreyfus, en later in Cayenne heeft Schwartz
het tien jaren uitgehouden- tot eindelijk ook voor hem,
dank zij het onvermoeide streven van allerlei instanties in
Duitschland zoowel als in Frankrijk zelf, de dag der verlos
sing aanbrak. Den 9den Maart van dit jaar onderteekende
de President der Fransche Republiek het gratieverzoek voor
Schwartz en eenige weken later bracht een Hollandsch
schip, de „Oranje Nassau," den „laatste'n Duitschen
krijgsgevangene," zooals hij wel genoemd wordt, naar zijn
vaderland terug.
Het geheele verloop van dit opzienbarend geval, vanaf
het moment dat men den „verrader" uit zijn huis haalde
totdat hij weer, 13 jaar later, voet zette op vaderlandschen
bodem, de emotioneerende rechtszittingen, het leven in
de Fransche gevangenissen, het transport op het „dooden-
schip" naar Cayenne, het verblijf aidaar en op het Dui
velseiland, het dagelijksche leven op dit verfoeide plekje
gronds en de identiteit deszelfs bewoners, de sensationeele
pogingen tot ontvluchting, de steeds gekoesterde hoop op
bevrijding en vooral niet te vergeten het ontroerend
liefdesintermezzo tusschen Schwartz en een jonge, Fran
sche medegevangene, dit alles is op waarlijk sobere en
objectieve wijze beschreven, maar desondanks of misschien
juist hierom zal dit aan
grijpend relaas niet na
laten een diepen indruk
te maken op al onze
abonné's, die niet zullen
verzuimen van den in
houd der volgende feuil
letons kennis te nemen
't Spreekt vanzelf dat
overvloedig fotomate
riaal, waaronder teeke-
ningen van Schwartz
zelf, de aanschouwelijk
heid van een en ander
niet weinig verhoogen
zal
