No. 41
VRIJDAG 10 MAART 1933
1295
goeden wil kon Frankrijk hier in korten tijd een model-kolonie scheppen
zoo goedkoop is de arbeidskracht.
Maar er komen te dikwijls nieuwe bestuurders, ledereen probeert, met
den minsten arbeid zooveel mogelijk opbrengst uit de kolonie te slaan, en
voor de rest denkt iedereen ,,'t Zal mijn tijd wel duren."
De drie ballingen wandelen door de stad en bespreken de hopelooze
toestanden in de kolonie zij bezoeken dan het wonderwerk van Cayenne,
den radio-zender met den honderd meter hoogen toren, en gaan vervolgens
eten. Om acht uur moeten zij voorschrift binnen de huizen zijn, maar
zij gaan nu ai naar hun kamers, want ze hebben genoeg gezien, en moeten
hun krachten sparen voor de komende weken.
Zij zullen namelijk werk moeten zoeken, want alles kost hier geld. Dus
geld verdienen of omkomen. Crediet heeft de veroordeelde niet.
Schwartz hoort binnen, bij zijn kostmenschen, vroolijk gezang, muziek
en handgeklap. Hij wil doorloopen naar zijn kamer, maar ze hebben hem
binnen hooren komen en noodigen hem uit, mee te komen feestvieren. De
heer des huizes, een gespierde neger met een stierennek, is na een afwezigheid
van drie maanden weer thuisgekomen. Hij had deelgenomen aan een onder
zoekingstocht voor een firma, die naar goudaderen in het oerwoud speurde.
Het verdiende geld had hij besteed aan opzichtige armbanden voor zijn
vrouw, zware ringen voor zichzelf en lekker eten.
De vrouw des huizes had gauw twee vriendinnen geroepen, en drie
muzikanten met een slagwerker in dienst genomen om het weerzien te vieren.
Nu zit de forsche neger op een stoel, stijf en stil als een afgod. Zijn veel-
gaan. Zoolang het ding loopt, gaat alles goed. Maar als er iets aan hapert,
begint men te duwen en te trekken, en probeert het géval met geweld weer
in orde te krijgen.
Met fietsen kan Meyer goed overweg, maar aan de naaimachines bederft
hij meer, dan hij goed maakt, en Schwartz begint in te zien, dat 't met hem
op den duur niet te bolwerken zal zijn. De meesterknecht van de firma Castex,
een gewezen afgezonderde, die zich heeft opgewerkt, stelt hem aan den
patroon voor.
De heer Castex was vroeger Fransch koloniaal geweest. Hij kwam eens
in Guyana terecht, en begon daar een kleine smederij. Die groeide geleidelijk
tot een bedrijf, dat aan honderddertig menschen werk gaf, en zich speciaal
met het repareeren van motoren en vaartuigen bezig hield. Castex werd een
echte weldoener der kolonie zonder hem en zijn bedrijf zou menige
yrijgelatene in ellende zijn omgekomen.
Castex en Toto willen zich nu ook Schwartz aantrekken. Maar heelemaal
vrij van eigenbaat zijn hun bemoeiingen hier niet, want zij waardeeren
Schwartz als handig technicus, die zelfs een Duitsche technische school
bezocht heeft. Zij raden hem af, bij Meyer te blijven, die overal schulden
heeft, en liever in 't glas kijkt dan werkt. Het kan nooit lang goed gaan
met Meyer.
Schwartz gaat bij Castex werken, en verdient in t begin vijftien frank
daags. Zijn loon stijgt echter met de week, totdat hij de twintig franken per
dag bereikt heeft. Er wordt bij Castex acht uren gewerkt en dat is niet
weinig, onder een golfijzeren dak, tusschen vuren, ijzer en machines. En
boven het golfijzeren dak brandt de zon van Guyana. Maar
men weet tenminste, waarvoor men werkt men kan zich
zelf tenminste behoorlijk onderhouden 1
Om zeven uur fluit de kleine sirene. De mannen ko
men allen stipt op tijd ook Castex en de onvermoeibare
Toto. Tot vijf uur werken zij door, met de gewone pauzen.
Een uur daarna reeds gaat de tropenzon onder.
Bijna al de rammelende motorrijtuigen der kolonie
moeten de werkplaats van Castex door. In Cayenne loopen
de antiekste modellen, en ze loopen snel, met een ijzing
wekkend gerammel van spatborden en motorkappen.
Dikwijls slaan ze aan de hoeken der straten om, wijl
de bestuurders een bocht te snel en te kort nemen. Dan heeft
de firma Castex weer voor een dag werk. Dikwijls moet er
een veer, een as of zooiets uit staal gesneden en bewerkt
worden want een nieuw onderdeel zou er pas over vier
maanden kunnen zijn en zoo lang kan de eigenaar van de
machine niet wachten. Schwartz toont groote handigheid
in 't uitmeten en afteekenen van zulke stukken, en als er
plotseling een crisis begint, wekenlang geen werk binnen
komt en bijna het heele personeel ontslagen wordt, be-
hoort hij tot de tien mannen, die blijven kunnen.
Die tien hebben óók niets te doen ze ruimen de
werkplaats op, maken de machines schoon en praten. Maar
Castex blijft hun 't volle loon uitbetalen. Tot er weer eens
een paar ratelende vrachtauto's midden op de Rue de la
Liberté tegen elkaar bonken, en opgesteven en gestreken
moeten worden. (Wordt vervolgd)
Eenige woningen van inboorlingen te Cayenne.
Een nederzetting van in
boorlingen te Cayenne.
beringde vingers liggen op zijn knieën uit
gestrekt en hij staart maar voor zich uit.
De drie vrouwen dansen onafgebroken voor
hem, draaien en keeren en wenden zich, en
de muzikanten spelen, dat 't een steen
ontroeren zou. De slagwerker ploetert met
handen en voeten en kronkelt als een slang
in een mandje.
Dat gaat zoo uren en uren door, en altijd
even onbeweeglijk, altijd even vol waardige
verhevenheid blijft de heer des huizes voor
zich uit zitten staren, langs de dansende vrou
wen heen. Diep is zich de zwarte man bewust
van zijn waardigheid als hoofd van 't gezin.
Eerst na zonsondergang, als buiten de
brulkikvorschen lawaai maken, heeft hij zijn
overvloedig middagmaal verteerd en klapt
hij in de handen. De muzikanten houden
op, de vrouwen rennen naar de keuken, om
nieuwe schotels, nieuwe lekkernijen aan te
dragen. De hooge heer eet alleen, de mu
ziek wordt betaald en weggestuurd.
En als de reus, oververzadigd, opstaat,
en buiten voor de deur 'n sigaar gaat rooken,
storten zich de drie vrouwen, krijschend van
vreugde, op de resten van den maaltijd.
Meyer heeft in Cayenne een soort tech
nisch atelier geopend. Hij repareert fietsen,
naaimachines en gramofoons van overouden
datum. Hij noodigt Schwartz uit, met hem
samen te doen, en Schwartz gaat hierop in.
Zij krijgen aardig klandizie, want de
zwarte bevolking bezit heel wat fietsen en
naaimachines, maar kan er niet mee om-
