een beweging uitvoeren, waardoor de Franschen
omsingeld zouden worden. Deze poging mislukte.
Joffre commandeerde tot iederen prijs nieuwe troe
pen naar het front. Galliémi zond hem het Parijsche
garnizoen, dat in autobussen en taxi's naar het
zeer nabije front werd vervoerd.
Het gelukte den Franschen de verbinding tusschen
het eerste en tweede Duitsche leger te verbreken.
Von Kluck dreigde geïsoleerd te worden en moest
in allerijl terugtrekken. Wel gelukte het Von Kluck
zich met de overige Duitsche strijdkrachten te ver
eenigen, maar dit was alleen ten koste van veel
terreinverlies mogelijk. Het dreigendste gevaar was
van Frankrijk afgewend. De juiste oorzaak van
de Duitsche nederlaag zal wel nooit bekend
worden. Sommigen schrijven haar toe aan Von
Moltke, die het Von Schlieffen-plan niet tot ih zijn
De hoofdstraat van Soissons, nadat een eskader
bombardementsvliegtuigen over de stad was gevlogen
Op weg naar de Marne Om Joffre aan meer troepen te helpen
liet de commandant van Parijs alle autobussen en taxi's requireeren
om er troepen mee uit de hoofdstad naar het front te vervoeren.
laatste consequenties wil
de of durfde uitvoeren,
en tegenstrijdige bevelen
gaf aan zijn onderbevel
hebbers anderen wijten
haar aan de onstuimig
heid van Von Kluck, die
te veel op eigen initiatief
zou hebben gehandeld.
Zeker is wel, dat de Fran
schen en Engelschen
oogenblikkelijk gebruik
hebben gemaakt van de
korte Duitsche aarzeling.
Maarschalk Joffre. achter hem
generaal Foch (dié later opper
bevelhebber van de geallieerde
legers zou zijn) bij een défilé
van troepen aan het Marnefront.
En met succes. Den 12denSept. was de Duitsche
terugtocht voltooid en begon de zgn.: „loopgraven
oorlog", welke over een groot gedeelte van het
front zou duren tot het voorjaar van 1918. De
Duitschers hielden stand achter de Aisne. Toch
behielden de Duitschers, behalve geheel België,
nog ongeveer 21000 K.M.* Fransch grondgebied
bezet. De strijd werd gevoerd op Fransch grond
gebied en wanneer men dat voor oogen houdt,
wordt de vrees van Frankrijk vooreen herbewape
ning van Duitschland wel verklaarbaar.
De Marne-slag was voor een groot gedeelte be
slissend voor het verloop van den wereldoorlog.
Een Duitsche overwinning in het Westen was voor
komen hoe het lot van Europa zou zijn geweest,
indien de geallieerde legers in 1914 een beslissende
nederlaag zouden hebben geleden, kan men slechts
veronderstellen. Het geloof in de eindoverwinning
had in leidende Duitsche kringen een ernstigen
schok gekregen. Van toen af trachtten de tegen
standers elkander uit te putten. De Duitschers
waren daarbij ongetwijfeld in het nadeel. Want hun
kusten en havens werden zoo zwaar door de En-
gelsche vloot geblokkeerd, dat hun voedselvoor
ziening en munitie-aanvoer steeds ernstig in gevaar
verkeerden.
Aan het Westfront kwam het intusschen nog
herhaaldelijk tot bloedige botsingen. Namen als
Verdun, Yperen, Reims brengen genoegzaam in
herinnering de veldtochten, waarbij van weers
zijden met groote verbittering werd gestreden,
en die tot geen enkel resultaat leidden „alleen"
aan honderdduizenden jonge mannen het leven
kostten.
