DOOR ANDREW
I
Het spook in het wagentje
Zoo spraken zij over hem Simon Warren. Meer ontzag had
hij den menschen, die voor hem werkten, niet in kunnen boezemen.
Zij hadden hem geholpen om een fortuin op te bouwen zij hingen
voor hun dagelijksch brood van zijn fabrieken en van zijn bankrekening af;
één woord van hem, overgebracht door zijn privé-secretaris want zelf
sprak hij nooit tot zijn personeel en ze moesten de stad uit misschien,
om elders werk te zoeken. Hij was wreed en wraakgierig hij bezat geen
schijn van gevoeligheid. Maar hij had er slag van, geld te maken. Het hoopte
zich op, zooals in den herfst de blaren zich ophoopten in de oprijlaan van
Huize Crofton, waar hij het leven van een bitteren, eenzamen ouden man
leidde, in oorlog met de heele wereld.
„Simon Warren Wat is hij voor iemand
Menschen, die de stad niet kenden, stelden wellicht die vraag, maar zij
kregen nooit een antwoord, dat bevredigde.
„Hij is oud," zou iedere employé ten antwoord geven „een jaar of zeven
tig, misschien jonger. Eén- of tweemaal per week wordt hij van Huize Crofton
naar de kantoren gereden hij wordt door zijn secretaris of zijn verpleegster
uit het ziekenwagentje geholpen, maar hij kijkt niet op of om. Zijn haar is wit,
en zijn gezicht ook wit en droog. Zijn blauwe bril verbergt zijn oogen maar
gedeeltelijk, zoodat je in ieder oog het nijdige vonkje zien kunt. Als hij uit
het kantoor komt, houdt hij zijn hoofd diep gebogen hij wordt in het wagentje
geholpen, het deurtje wordt dichtgeslagen, en hij zit door het glazen tocht
scherm te kijken als een dier in een kooi zooals een dier in den dierentuin
naar de menschen kijkt, die om zijn kooi heen staan. Maar al is hij oud, en
zwak, en invalide, hij weet precies op de hoogte te blijven van al wat er in
zijn fabrieken gebeurt. Al is 't de minste werkman maar, die een foutje maakt,
Simon Warren komt 't te weten, en de werkman moet er voor boeten. We noe
men hem een spook, omdat hij geen mensch van vleesch en bloed is, die de
behoeften der armen begrijpen kan; hij haat de armen."
En toch was Simon Warren een zoon geschonken. Weinigen slechts onder
zijn employé's wisten van het bestaan van den jongen man, want die was
eerst op kostscholen geweest, en toen naar 't buitenland gestuurd, om „zijn
geest te verruimen." Bij zeer ongeregelde tusschenpoozen kwam hij thuis. En
zoo zwak waren de banden tusschen vader en zoon, zoo bitter waren de ge
voelens van den ouder, dat leugens, gezien de omstandigheden, bijna ver
geeflijk waren.
„Geen schulden, Tony?"
„Nee, vader."
„Je liegt
„Maar vader
„Kom er maar liever rond voor uit. Moeilijkheden
„Nee, vader."
„Ik weet niet, of ik je gelooven kan. Die blik in je oogen bevalt me niet."
Toen kwam de onvermijdelijke vraag een vraag, gesteld op zoo^ drei
genden toon, als moest er achter komen „Lieg en je zult er van lusten"
„Een vrouw in 't spel
„Nee, vader."
Daarna bleven dan de scherpe, norsche, ongeloovige oogen geruimen tijd
door de blauwe glazen turen, en dan zei Simon Warren
Da's verstandig van je, jongen. Ik zal wel een vrouw voor je kiezen,
als ik vind, dat je oud genoeg bent om te trouwen."
Het was achter in den herfst, toen Tony terugkwam van 'n Indische reis.
Zijn vader had eenige weken zijn kamer moeten houden. Bij die gelegenheid
had Tony hem de waarheid bekend er was een vrouw in 't spel al twee jaar
was zij er in geweest hij hield van haar, dus hij ging met haar trouwen, en
daar liet hij zich door alle dreigementen ter wereld niet van af houden.
Het resultaat van dit gesprek valt op te maken uit een gespiek, dat nog
geen twee uren later met „de vrouw in 't spel" zelve gevoerd werd. Tony, de
lange, knappe, koppige knaap, die er vast van overtuigd was, dat de wereld
bestond uit een groote werkplaats, waarin hij zijn taak wel vond, als hij lang ge
noeg zocht Tony nam den trein naar de naaste stad, en zooals hij verwacht
had stond Marita hem op het perron op te wachten.
Marita Grant was de oudste dochter van een dokter, die met schuld ge
storven was, zoodat zij, achterblijvende, vechten moest, niet alleen voor zich
zelf, maar ook voor haar twee jongere zusjes. Zij was een vrouw van het type,
dat'geboren schijnt om haar heele leven offers te brengen, dat zich bukt, om
een roos te plukken, die niemand erg verdienten die welkt en sterft als
haar vingers haar hebben aangeraakt.
Tony's wangen waren rood van vreugde, toen hij haar hand greep en haar
buiten het station leidde. Marita was iemand, die een man trots kon inboeze
men den trots van het bezit. Het smalle, ovale gezichtje was fijn gevormd
de oogen, vol jeugd en vastberadenheid, waren donker en groot de lijn der
roode lippen was bekoorlijk maar toch was er iets bijna droevigs in het ge
heel, een peinzende neerslachtigheid, een aandoenlijk protest tegen de lasten,
die óp haar jonge schouders waren geladen.
„Ik heb getelegrafeerd, zoodra ik aan land kwam," vertelde Tony haar,
„en ik ben dadelijk naar huis gegaan, om den kogel door de kerk te jagen."
Zij drukte zich dichter tegen hem aan. Buiten het station was het geraas
van het jachtige verkeer, het gewoel en gedrang van menschen, die blind of
dood waren voor de romantiek der jeugd. Het meisje en de jongeman zij
waren heel jong trokken geen aandacht, alsof zij geen deel uitmaakten van
de wereld om hen heen. Hij had haar arm door den zijnen getrokken hij had
het hoofd gebogen, om iedere fluistering op te vangen, die haar over de lippen
mocht komen hij stiet tegen voorbijgangers aan, en anderen stieten hem,
maar alleen de aanwezigheid van Marita was voor hem van belang.
„Ik heb hem den handschoen in 't gezicht gegooid, lieveling! En hij heeft
hem opgeraapt. Waarom zeg je niets, Marita?"
„Ik wil niet praten, liefste; ik wil naar je luisteren." Haar rechterhand
kroop langs zijn arm en greep zijn vingers. „Je weet niet, hoe heerlijk t is, dat
ik je weer hier heb."
„Voor heel kort maar, lieveling."
Zij liet een smartelijken uitroep hooren.
„Ik ga de wereld weer in, om te werken voor jou te werken, Marita.
Zij huiverde even, ofschoon het een warme avond was. Toen zei ze
„Je hebt toch geen woorden met je vader gehad, Tony
Hij lachte om haar ernst.
„Woorden Ja, 't waren wel woorden, Marita, maar hij zal in z'n hart toch
wel respect gehad hebben voor mijn wilskracht. Hoe gaat t met de meisjes
„Uitstekend, Tony. Nog op school natuurlijk."
„En met jou
„Ook uitstekend. En zielsgelukkig, dat ik je terug heb. Waarom moet je
weer weg
„Laten we nu niet over onprettige dingen praten," drong hij. „Ik wil me
goed indenken, dat je bij me bent. Ik wil voelen, dat ruzie met andere menschen
niet meetelt. Ik wilhij liet zijn stem dalen „ik wil over de toekomst
praten. Zullen we trouwen, voor ik wegga, of wachten tot.
Zij waren een park binnengegaan één dier oasen in een stad, waar de
romantiek een beetje ruimte krijgt, een beetje lucht, een beetje rust van de
menigten onverschilligen, die zich haasten om hun taak te zoeken of te
verlaten. Zij gingen op een bank zitten er zat één mensch op, een havelooze
vrouw, en die stond op met de onzelfzuchtigheid van iemand, die haar eigen
jonge idealen niet vergeten is, al hebben lange jaren in de „wildernis" haar
geloof geschokt.
Tony had geen geduld hij wou zijn verhaal beginnen, hoewel hij het
verlangen al had uitgesproken, alleen over haar te spreken.
„Je had mij beter mijn zin kunnen geven," zei hij. „We hadden moeten
trouwen, zonder op zijn toestemming te wachten. Als hij je dan gezien had,
had hij ons wel moéten vergeven."
„Je bent een doordrijver!" zei ze met zoo'n lachje, dat hij het noodig
vond, haar naar zich toe te trekken. „Was hij erg boos
„Razend Hij zag er zoo vreemd uit, overeind zittend in het groote le
dikant, met die flikkerende oogen door zijn blauwen bril heen Zijn secretaris
was er pas geweest, zei hij die was komen vertellen, dat er op een der fa
brieken staking dreigde. Hij sprak daarover om me te laten zien, dat hij in geen
stemming was om met zich te laten spelen. Maar ik had toch geen zin meer, om
nog langer te wachten. Ik heb hem over je verteld, ik heb verteld, dat ik je zoo
liefhad, als een man een vrouw maar kan beminnen, en en toen ging hij
natuurlijk aan 't vragen. Hij wou weten hoeveel..Laat ik over dien leelijken
zakelijken kant van de kwestie maar niet praten."
Zij wou alles weten er lag rustige kracht in haar woorden „Niets
verzwijgen, Tony."
Hij vertelde het haar. Simon Warren had hem twaalf uur tijd gegeven
om van gedachten te veranderen daarna hoefde hij zichzelf niet meer als
den zoon van zijn vader te beschouwen.
„Dan ben je een bedelaar," zei hij. Maar ik lachte er om. „Ik word liever
bedelaar, dan dat ik trouw om geld, vader," zei ik.
„Zou hij zich aan zijn woord houden, Tony?"
Er'klonk een zekere angst in haar stem.
„Ik weet 't niet, en 't kan me niet schelen ook," antwoordde hij onver
schillig. „Hij zal denkelijk wel al omslaan, voor die twaalf uren om zijn ik
heb hem mijn adres gegeven, en alle brieven zullen doorgestuurd worden."
„Waarheen, Tony?"
„Ik ga naar Nieuw-Zeeland, schat. Toe! Niet schrikken! Je gaat mee.
Ik neem een boerderij over ik heb een beetje geld, en als jij me helpt, ben
ik er in drie jaar bovenop. We trouwen zoo gauw mogelijk, en dan, dan
„Ik zal er.... over.... denken."
De woorden kwamen langzaam, aarzelend, maar zij meende het.
Hij ging rechtop zitten er lag verbazing in zijn trekken en zijn stem
toen hij zei
„Je bedoelt toch niet.dat jij van gedachten veranderd bent, Marita
Ze keek hem aan, zei toen
„Ik kan mijn twee zusters toch niet in den steek laten? Ze hebben nie
mand anders dan mij."
„Je kunt nogal goed voor ze zorgen.met dat tikwerk."
Zij slikte den snik weg, die haar in de keel wou dringen.
„Ik heb 't tot nu toe toch gered," zei ze.
Hij keek een anderen kant op.
„Ik was er zoo van overtuigd, dat je mee zou gaan," zei hij. „Ik heb
alles geregeld ik zal in Auckland een vriend van den agent van mijn vader
ontmoeten, en dan ga ik dadelijk aan 't werk. Ik heb een paar kolossale ideeën,
Marita.
„Ik weet 't," fluisterde zij teeder, „en juist omdat ik je plannen ken,
wil ik je niet in den weg staan."
„Marita!" Hij greep haar hand. „Jij zou zeker willen, dat ik terugging
naar mijn vader, om hem te zeggen, dat hij gewonnen haddat ik hem in
alles zijn zin wou geven."
Haar oogen waren vochtig, maar dat kon hij door de duisternis niet zien.
Als hij had kunnen raden, hoe het stormde in haar hart en haar geest, had
