HET RIJKSARCHIEF
TE MIDDELBURG
L
Abdijplein, Noor
delijk gedeelte, om
streeks 1S00, naar 'n
lithographie (aqua--
rel van O. J. Bos)
uit Zelandia Illu-
strata IV, 227.
Bijna het geheele Noordelijke deel van den
kring der Middelburgsche abdijgebouwen rond
om het groote plein naar het Oosten begrensd
door de woning van den Commissaris der Koningin,
naar het Westen door het Bureau van den Polder
Walcheren wordt in beslag genomen door het
groote archief, dat het Rijk in de Zeeuwsche hoofd
stad heeft. Tot zekere hoogte kan deze instelling
voor een van de belangrijkste en ook belangwekkend
ste binnen Middelburgs poorten gelden. Haar
bekendheid bij den gemiddelden man is daarmede
echter zoo ongeveer omgekeerd evenredig. Eenige
juiste notie omtrent den ontzaglijken rijkdom aan
historische gegevens, welke zich hier heeft opge-
Balanspoort, binnenzijde.
In den toren, bevindt zich de toegang tot het Rijksarchief.
hoopt en dagelijks wordt vermeerderd, ontbreekt
soms geheel en al, om maar te zwijgen van den veelal
merkwaardigen aard, welke dien rijkdom kenmerkt.
Dat is intusschen begrijpelijk. Wie niet een uit
gesproken geschiedkundige belangstelling heeft
en 't zijn er maar enkelen, die daarmede geboren
worden houdt zich van het archief verre. Slechts
coïncidenties dus uitzonderingsgevallen kunnen
hem dan nog naar de stille vertrekken voeren, waar
't verleden in schijnbaar dorre en droge schrifturen
rekenschap van zijn doen en laten geeft.
Een reden temeer kan dit alles echter zijn, orn voor
een oogenblik op deze plaats de aandacht voor dat
half- of onbekende te vragen. Niet om te beproeven
een drukker bezoek van kijklustigen aan het Rijks
archief te bewerkstelligen (voor „sight-seeing" leent
't zich allerminst), maar indachtig het spreekwoord
onbekend maakt onbemind. Mr. A. Meerkamp van
Embden, de rijksarchivaris, onder wiens direct
gouvernement de instelling staat, keurde aldus
opgevat het denkbeeld van eenige publiciteit goed
en was zoo vriendelijk ons in zijn heiligdom rond te
leiden en er wat over te vertellen. Wat het laatste
betreft, veel meer dan binnen de strenge perken
van dit artikeltje valt te verwerken. Het onderwerp
is trouwens onuitputtelijk. Het bestrijkt een veld
van eeuwen op velerlei gebied politiek en
economischjuridisch en godsdienstigweten
schappelijk en waterstaatkundig en nog veel en veel
meer. Het duizelt den oningewijde bij een waudeling
door de tallooze zalen, alle volgezet met oude, oudere
en oeroude stukken oorkonden en charters, reke
ningen en actën, lijsten en kaarten en teekeningen,
doop-, trouw- en begraafboeken, burgerlijke-stand-
registers en rechterlijke archieven. Langs de wanden
en op vrijstaande rekken, in doozen en kasten rusten
al die schrifturen in een onnoemelijke "menigvuldig
heid. Alles netjes gerangschikt en genummerd, soort
bij soort.
Meii bedenke, dat al deze papieren even zoovele
waardevolle bronnen der historie uitmaken. Ze
vormen den grondslag van een heel brok geschied
kundige wetenschap. Onoverkomelijk dor en droog
zien ze er op 't eerste gezicht voor den leek uit.
Maar wie ze weet te lezen en te interpreteeren, ziet
zich een wereld van menschelijken handel en wandel
Gistpoort (zijde St. Pieterstraat) vóór de restauratie,
naar een foto uit Zelandia Illustrata IV, 213.
Men ziet, hoezeer dit fraaie gebouw geschonden was.
