HERALDIEK
Iets over de „Const van den Blasoene"
Horn
qzendljke
Hel volledige wapen van Willem I, Prins van Oranje.
geslacht overging. De
„Const van den Bla
soene" werd een for-
meele wetenschap. De
17e eeuwsche schrijver
Morgan ging zelfs al
zoover, dat hij in zijn
werk over de heraldiek
de wapens beschreef van
een aantal historische
personen, die leefden,
lang voor 't begin van
de Christelijke jaartel
ling! Ook de tot aan
zien gekomen burger
lijke geslachten namen
een familiewapen aan,
dat kunstig op allerlei
gebruiksvoorwerpen
werd afgebeeld.
WIE beziet niet met genoegen de kleurige
wapens, waarmede onze gemeenten en
provincies worden aangeduid Hoe ont
stonden die symbolen, wat beteekenen
de vaak wonderlijke figuren op het wapenschild
De geschiedenis der wapenkunde gaat tot in de
grijze oudheid terug. Reeds de Romeinen onder
scheidden hun legioenen naar de merkteekens op
de schilden der solda
ten. De heraldiek, zooals
wij die kennen, stamt
minstens uit het begin
van de tiende eeuw.
Toen werd het felge
kleurde symbool op het
schild der aanvoerders,
dat in den slag en op
't tournooiveld tot her-
kenningsteeken diende,
erfelijk. Het wapen ver
scheen op de dekklee-
den der paarden, later
op grafsteenen en kerk
banken, in gebrand
schilderd glas. Het werd gesneden in cachetten en
glaswerk, borduurwerk werd met wapens versierd.
Vooral de Kruistochten hebben de ontwikkeling
der heraldiek bevorderd. Elk lid van de ridderschap
koos een wapen, zijn volgelingen droegen de kleuren
van hun heer.
In later eeuwen maakten de, oorspronkelijk vrij
eenvoudige wapens plaats voor uiterst samen
gestelde schilden, vooral als een wapen op een ander
Wapen v.d. stad Harüngen.
LI et wapen werd voor-
zien van een helm
en dekkleeden, de rid
derhelm bekroond met 'n figuur, die meestal aan
het wapen werd ontleend. Zoo zien we bij 't wapen
van Willem den Zwijger drie helmen, elk behoo-
rende bij een der
schilddeelen of kwar
tieren, waaruit het
wapen is samenge
steld. Ook voerden de
geslachten vaak een
wapenspreuk, soms
ook al weer ontleend
aan den ouden strijd
kreet op het oorlogs
veld. Het „Je main-
tiendrai" van de
Oranjevorsten werd
ook in 't Nederland -
sche Rijkswapen op
genomen, de spreuk
van het geslacht
Nassau luidt„Ce
sera moy, Nassau
„Dat zal ik, Nassau,
zijn
De opkomst van
de steden maakte,
dat ook de poorters
het bezit van een
wapen op prijs gingen stellen. Als symbool van de
plaats hunner inwoning kozen de burgers een bla
zoen. Deze wapens zijn het. die we thans nog van
de officieele stukken der gemeentelijke overheden
kennen. Vooral in vroeger eeuwen werd aan een
De Ridderhofstad
Den Tol
Stad en Lande
van Gooiland
Cherlbon
(Ned. Indië)
dergelijk stadswapen groote waarde gehecht. Van
de Amsterdammers is het bekend, dat zij er 'n flinke
som geld voor over hadden, om hun wapen door
Maximiliaan te zien versierd met de keizerskroon,
dezelfde, die nu nog steeds op den hoofdstedelijken
Westertoren te zien is.
Tn ons land is de leeuw
het wapendier bij uit
nemendheid, in tal van
Nederlandsche wapens
is de koning van het
dierenrijk opgenomen.
„Van golde was syn
wapencleyt
mit vier lewen gequar-
teleert
twee van zabel
en twee van kele"
heet het in 'n oude rijm
kroniek, waarin 't wapen
wordt beschreven van Graaf Willem IV bij den Slag
van Stavoren in 1345. In dit middeleeuwsche rijm
maken we kennis met een paar benamingen der
heraldieke kleuren. „Sabel" en „keel" worden de
leeuwen genoemd, waarmede het wapen is gevieren
deeld, dat is zwart en rood. De andere kleuren,
die de wapenkunde
kent, zijn groen, dat
met den naam „si
nopel" en blauw, dat
met „lazuur" wordt
aangeduid. Verder
zijn er nog twee
zoogenaamde „meta
len", namelij k goud
en zilver, het eerste
voorgesteld door geel
het tweede door wit.
Het is een heraldi
sche regel, dat nooit
kleur op kleur of me
taal op metaal wordt
gebruikt. De rijke
Adam Kegge uit de
„Camera Obscura"
van Hildebrand was
er dus wel ver naast,
toen hij de portieren
van zijn koets wilde
verfraaien met een
wapen, voorstellende
een gouden keg op een zilveren veld L.
De kleurige reproducties ontleenen wij, met wel
willende toestemming van de N. V. Koffie Hag Mijaan
de uitgave „Nederlandsche Heraldiek", die de wapen
kundige S. G. van der Laars voor deze firma verzorgt.
familiewapen Marniz familiewapen lob.
van Si. Aldegonde van Duvenvoorde
prov. Noordholland
Wassenaar
Purmerend
prov. Friesland
