ROMANTIEK EN PROZA IN
OezicM op New
York. Op den voor
grond rechts de door
Rockefeller gebouw
de Radio City.
In zulke steenen
steden móét het
materialisme over-
heersehen. Niet al
leen de beperkte
ruimteverhoudin
gen zijn oorzaak
van die architecto
nische uitwassen in
de New Yorksche
city, maar grond-
speculatie, reclame-
zucht en ongebrei
delde zakendrift
moeten als hoofd
motief gelden. Toen
het 806 voet hooge
Chryslergebouw
met zijn 67 verdie
pingen het hoogte-
r\ r III "1™ record hield, meen-
I 1 f™ I IJl |"l I de men, dat die
III waanzin het top
punt bereikt had,
want het was reeds lang bekend, dat de rentabi
liteit van deze bouwwerken tusschen de dertigste
en veertigste verdieping ophoudt en die lucht-
bestorming alleen om reclameredenen steeds hooger
werd gedreven. De gematigde architect, die iets
scheppen wil dat economisch verantwoord is, is al
lang weer tot de twintig a dertig verdiepingen terug
gekeerd. Een voornaam punt bij dezen nieuwen
bouwtrant is een maximum aantal vensters, een
streven dus naar licht en lucht in tegenstelling
met die andere, onnatuurlijke bouworde, waarbij
men de ramen verwaarloost en de bewoners met
eeuwig brandend kunstlicht straft. Het gezond
verstand heeft de recordjagers nog niet kunnen
remmen de nieuwste en hoogste van die gedrochten
zijn het Empire State Building met 102 etages en
het 98 etages hooge Kadio Building. Een der weinige
voordeelen van de wereldcrisis is, dat die Amerikaan-
sche, in materialisme verzande geest, die ook reeds
in het oude Europa begon door te dringen, tot
feitelijke mislukkingen leidt en daardoor zijn aan
trekkelijkheid verliest. Van eenigen afstand gezien
maken die wolkenkrabbers als valscke symbolen
van dadenkracht een romantisclien indruk, van
dichtbij vertoonen zij hun waren aard en die is er
een van het grofste proza.
DE ontzaglijk hooge gebouwen, die men wol
kenkrabbers noemt, zijn in ons land al zeer
zeldzaam, en wellicht mogen we daar dank
baar voor zijn. Wanneer een stad zóó ge
bouwd wordt, dat op een klein stukje grond een huis
van dertig tot veertig verdiepingen verrijzen moet
zooals in New York en Chicago dan wil dat
zeggen, dat de mensch in die stad geen persoonlijkheid
meer is, maar een onaanzienlijk onderdeeltje van
een geweldig groote massa levende wezens. Schakelen
we de leidende figuren uit, dan is aan die men-
schen liet vonnis „tot stof zult gij wederkeeren"
voor een groot deel reeds bij het leven voltrokken.
New York, gezien vanaf
den hoogste» wolkenkrab
ber, het Empire State
Building.
LinksDezen indruk krijgt
de voetganger, die op den
hoek von de 5e Avenue
en de 42e Street in New
York naar boven ziet.
De grootste wolkenkrabbers
van Chicago bij nacht.
