CORNELIE VAN ZANTEN
1855 - 2 CAu^ustus -1935
Vrijdag 2 Augustus viert de bekende zangpaedagoge Cornelie van Zanten
haar tachtigsten verjaardag. Velen in den lande - inzonderheid haar talrijke
leerlingen hebben deze gelegenheid aangegrepen om de groote kunstenares
van hun vriendschap en vereering te getuigen. Prof. Dr. Willem Mengelberg
is voorzitter van het huldigingscomité. De redactie van Panorama mocht haar
medewerker, den heer S. Bottenheim, bereid vinden eenige woorden als
bijschrift bij het portret der jubilaresse te schrijven. Voorts doen wij dit
vergezeld gaan van portretten van eenigen van haar voornaamste leerlingen.
altzangeres vaak nog emplooi vond bij het opera
gezelschap van Kees van der Linden.
Met Aaltje Noordewier-Reddingius, Joh. Rog
mans en Joh. M. Messehaert zong zij de soli op het
feestconcert in het Amsterdamsche Concertgebouw
op 8 September 1898 bij gelegenheid van de inhul
diging van II.M. Koningin Wilhelmina.
De gaandeweg slechter wordende toestanden op
operagebied in ons land waren oorzaak, dat zij kort
na de opheffing van Kees van der Linden's gezelschap
haar domicilie naar Berlijn verlegde en zich aldaar
ging wijden aan de steeds meer van haar krachten
vorderende docententaak. Een reeks van leerlingen,
zoowel Nederlandsche als Duitsche, stelde zich onder
Cornelie van Zanten's leiding en velen daarvan von
den na voltooiing hunner studiën bij onze oostelijke
naburen gereedelijk arbeid.
De wereldoorlog van 1914 maakte ook aan dit
Duitsche verblijf een einde voor de derde maal en
thans voorgoed legde het vaderland beslag op de
kunstenares en haar arbeid. Zij koos het Haagsche
milieu, aanvankelijk bij het Koninklijk Conserva
torium, later op eigen gezag, en werkte gestadig aan
de inwijding en vervolmaking barer leerlingen, die
zich waarlijk in zeer grooten getale bij de kunstenares
kwamen aanmelden.
VTan de jongere generatie moeten inzonderheid
worden vermeld Jo Vincent, Theodora Versteegh,
Henk Noort en Willem Ravelli en van de allerjongste
Ankie van Wickevoort Crommelin en Otto Couperus.
Van deze reeks namen heeft die van Jo Vincent
reeds sedert geruimen tijd internationalen klank.
Henk Noort, heldentenor voor het jeugdige karakter,
bekleedt een eervolle plaats aan het Stadttheater te
Dusseldorf zijn debuut in het Concertgebouw on
langs is een ware verrassing geweest. Velen zien in
dezen jongen zanger den ongezochten opvolger van
Urlus.
Als iedere groote paedagoge bouwt de kunstenares
haren arbeid volgens een systeem op, een systeem,
dat zonder star of al te dogmatisch te zijn, op de
gezonde natuurlijke techniek berust. Talent zonder
techniek is weinig of niets waard, evenmin als tech
niek alleen tot een einddoel zou kunnen voeren.
Beide elementen vullen elkander aan.
Dat de techniek bij haar in de veiligste handen is,
heeft zij door haar genialen levensarbeid bewezen.
Het nageslacht is er haar dankbaar voor. De maxi
men harer kunst, de wetenschap van deze, som
wijlen in samenwerking met geleerden van naam,
heeft zij neergelegd in verschillende boeken en tijd
schriftartikelen
Ik vermeld hier het in 1900 verschenen boek:
Iloogere techniek van den zang. Voorts Leitfaden
zum Kunstgesang (1903); Bel Canto des Wortes
(1911); Het stemmen der stem (1917); Het stern-
wonder in den menscli (1925); Das wohltemperierte
Wort als Grondlage für Kunst und Fiïeden (1930).
Eerlang zal waarschijnlijk een nieuw boek ver
schijnen onder den titel: „Toekomstige Grondslagen
voor den Woordkunstzang."
Bij zooveel levenslust en levensvreugde kan men
op dezen gedenkwaardigen feestdag de jubilaresse
niet anders toeroepen dan een „ad muitos annos tot
heil en zegen der kunst."
Juli 1935.
S. BOTTENHEIM.
De alt Theodora Versteegh,
oratorium- en liederenzangeres.
De tenor Henk Soort, die als
Wagnervertolker in Duitsch-
land groote triomfen viert.
do Vincent, Kederlands beste
sopraanzangeres van't oogenblik.'
(Foto Oodfried de Groot)
Thom Denijs, die als bariton sinds
jaren de meest vooraanstaande
plaats inneemt in de zangersvereld.
KEE van Zanten tach
tig jaar
Men zou het niet
willen gelooven, als men
deze levenslustige vrouw
aanschouwt, zij die elk
gezelschap, waarin zij
verkeert, terstond be-
heerscht.
Den leeftijd der zeer
sterken zal zij thans be
reiken, maar geenszins in
het vooruitzicht van een
verdiende rust, waartoe
zij toch ook volkomen
gerechtigd zou wezén.
Integendeelmidden in
het volle leven blijft zij
mentor van een schare
leerlingen, die haar gezag
nog zoozeer noodig heb
ben en op haar steun en
raad voortdurend aan
spraak maken.
Zóó is het dertig, veertig jaar geleden geweest, zóó
is het nog heden, nu zij vanuit hare woning aan hot
Anna Paulownaplein te 's-Gravenhage een en ander
met een altoos waakzaam oog blijft aanzien.
Nederland is Kee van Zanten grooten dank ver
schuldigd voor haar onvermoeid streven tot het die
nen der schoonheid, tot het aankweeken van liefde
voor de kunst en speciaal voor den zang bij de jon
gere generatie, op welke toch in de eerste plaats de
hoop in de toekomst gevestigd blijft. Zij heeft het
„Friso non cantat," een op niets steunende goed-
koope boutade, met den krachtigsten ijver bestreden
en dat de keur van onze Nederlandsche zangeressen
en zangers op internationale reputatie kan bogen,
is voor een niet gering deel de vrucht van haren
inoeizamen arbeid.
Te Dordrecht zag Cornelie van Zanten het levens
licht op 2 Augustus 1855, te Dordrecht, de stad, die
in het kunstleven van ons land een zoo gewichtige
rol heeft gespeeld en naast vele vermaarde schilders
ook tal van haar kinderen als musici groot heeft zien
worden.
Via het conservatorium te Keulen en studiën in
Italië, waar zij de lessen
van den beroemden Fran
cesco Lamperti volgde,
kwam zij aan de opera.
Milaan was de eerste
staggione en waarschijn
lijk zou zij langer in Italië
zijn gebleven, ware het
niet, dat Richard Wagner's
kunst en de opbloei der
nieuwere opera in Duitscli-
land zich in die jaren
scherp afteekenden. Zoo
volgde de kunstenares
spoedig de inspraak van
haar hart en geweten en
ga; zij toe aan een ver
lokken den oproep van
het Stadttheater te Breslau. Kort daarna legde
Kassei met zijn bekend Hoftheater beslag op haar
persoon en hier was het, dat Cornelie van Zanten
onder leiding van niemand minder dan Gustav Mahler
mede arbeidde aan den opbouw eener ensemble-kunst.
Het nomadenleven leidde zij vervolgens met aan-
eengerijde engagementen te Hamburg, Berlijn, in de
Vereenigde Staten, waar zij gedurende twee seizoe
nen is opgetreden bij de „National Opera" onder lei
ding van Theodore Thomas, een der grondleggers van
het muziekleven in Amerika, in Rusland, enz., totdat
zij op het einde der vorige eeuw in dubbele hoedanig
heid, als zangeres en als paedagoge, naar het vader
land terugkeerde.
Opvolgster van Johan M. Messehaert is zij geruimen
tijd hoofdleerares geweest aan het conservatorium
van de afdeeling Amsterdam der Maatschappij tot
Bevordering der Toonkunstzij smaakte hier de
voldoening in het opleiden van een aantal opmerke
lijke en begaafde leerlingen, van welke Tillv Koenen,
Julia Culp en Thom. Denijs in de eerste plaats moeten
worden vermeld. Ook Jacques Urlus en Jos. Tijssen
volgden getrouwelijk hare lessen, terwijl zij zelf als
Cornelie van Zanten, de
bekende zangpaedagoge,
van vie talrijke zangeres
sen en zangers hun muzi
kale opvoeding ontvingen.
