is slechts één mensch, die dit werk kan organiseeren.
Durft u het aan V'
Dat durfde zij, maar dan wilde zij ook werken volgens
eigen methode en met algeheele volmachtzij alléén
zou de verpleegsters kiezen en zonder haar toestemming
zou er niet één naar het front vertrekken. Toen zij
echter in de Krim was, vertrok een tweede groep ver
pleegsters uit Engeland het initiatief ging uit van Sir
Herbert, Florence was er niet over geraadpleegd, on
zoodra zij het. hoorde, dreigde zij haar werk te staken,
indien de nieuwe verpleegsters niet onmiddellijk werden
teruggeroepen zij had ze zelf niet gekeurd voor hun
zware taak en dilettanten wilde ze niet hebben. Het
kwam tot een schikking Florence nam haar dreige
ment terug, de nieuwe verpleegsters werden op andere
plaatsen te werk gesteld, doch haar goedkeuring heeft
deze kwestie nooit gehad.
Een van de sterkste bezwaren welke zij had te over
winnen, toen zij zich voor ziekenverpleging begon te
interesseeren, was het algemeene vooroordeel tegen dit
soort werk behalve diaconessen en religieuzen waren
er in dien tijd geen ontwikkelde verpleegsters, en een
meisje van minder of meer gegoede ouders paste het
heelemaal niet, dit beroep uit te oefenen. De leeken-
verpleegsters, zij die dus door ziekenverpleging in hun
onderhoud voorzagen, behoorden eigenlijk niet tot de
beschaafde vrouwen men dacht dadelijk aan zedeloos
heid en drankzucht. Zoodat het te begrijpen is, dat de
familie heftige bezwaren aanvoerde, toen Florence
zich tot de verpleging voelde aangetrokken zij hield
echter vol, de familie gaf haar toestemming (haar moeder
steunde haar zelfs, zooals boven gezegd) en de dochter
van den Engelschen landedelman maakte door haar
werk en haar succes het vooroordeel te schande, dat
meisjes van haar stand niet in de ziekenzaal thuis
hoorden.
Ook in dit opzicht heeft Florence Nightingale haar
groote verdiensten.
Nu, tachtig jaar later, is het moeilijk haar werk naar
waarde te schatten, omdat wij de moeilijkheden van toen
niet kennen en ongeloovig glimlachen over vooroor-
deelen, welke in die jaren vinnigen strijd veroorzaakten.
De omstandigheden waren reeds zoo moeilijk, zoo veel
tegenstand moest overwonnen worden waar geen tegen
stand mocht zijn, en toch wist Florence ingrijpende
veranderingen in het hospitaalwezen te brengen zij
zorgde voor kleeding, voedsel en geneesmiddelen, zij
verpleegde zelf honderden gewonden, zij richtte was-
scherijen en cantines op, zij stichtte spaarkassen om do
verspilling van het tractement door de soldaten tegen
te gaan zij gaf cursussen, leidde nieuw personeel op en
reorganiseerde den gezondheidsdienst. Zij hield vol
tegen teleurstelling en miskenning. Haar werk was een
weldaad in de meest omvattende en mooiste beteekenis
van het woord zij was de Vrede in den oorlog.
Het einde van den strijd in 1856 bracht haar naar
Engeland terug. Zij was nu geëerd en beroemd als een
weldoenster der menschheid,
en men zou een oorlogs
schip sturen, om haar met
alle eerbewijs naar het vader
land te brengen, waar een
nationale huldiging haar
wachtte. Maar dat past niet
bij haar als alle groote
karakters en echte helden is
zij eenvoudig en bescheiden,
zij vertrekt stilletjes en weet
onopgemerkt het landgoed
van haar familie te bereiken,
waar zij eerst gaat rusten.
Die rust heeft zij noodig
de drie jaren hebben de
energie van een menschen-
leven geëischt en zij heeft
dan ook nooit meer de bijna
onbeperkte werkkracht van
vroeger bezeten, ofschoon
zij nu nog geen veertig jaar
oud was. Dat wil echter niet
zeggen, dat zij haar verder
leven in ledigheid sleet. Zij
bewerkte de instelling van
een staatscommissie, welke
de misstanden in den ge
zondheidsdienst aan 't licht
brachtzij blijft ijveren
voor hervormingen in het
ziekenhuiswezeneen som
van f 600.000, door het
geheele land opgebracht,
gebruikt zij voor de stich
ting van 'n opleidingsschool
Een eigenhandig door Florence Nightingale geschreven
briefje aan een jeugdige verpleegster.
van verpleegsterszij bewijst dat meisjes uit alle
standen een roeping kunnen vervullen als verpleegster
zij arbeidt op alle manieren aan haar levenstaak
alles zoo goed mogelijk voor de zieken, en is haar tijd
ver vooruit, als zij de waarde propageert van zindelijk
heid, lucht en licht bij de verpleging. En bij dat alles
blijft zij de bescheiden vrouw, die zich bijna niet in het
openbaar vertoont en haar historischen arbeid verricht
in de stilte van haar eenzame kamer.
/"\p hoogen ouderdom, toen zij voor haar tijdgenooten
bijna een legende geworden was, werden haar oogen
zwakker en zwakker, zoodat zij de huldiging niet kon
zien, waaraan zij zich dezen keer niet kon onttrekken.
Na haai1 dood. in Augustus 1910, wilde men haar begra
ven in Westminster Abbey, de rustplaats van Engelands
grooten, doch haar eenvoud bleef nog van kracht na
haar sterven in het testament had zij bepaald, dat zij
begraven wilde worden op het familielandgoed, terwijl
het grafschrift moest luiden F.N. geb. 1820, gest. 1910.
In haar geboorteplaats Florence richtte de Engelsche
kolonie voor haar echter een standbeeld op tusschen de
grafmonumenten van Michel Angelo en Dante. Het
beeld stelt een vrouw voor, die het beroemde lampje
draagt, waarvan zulk een weldadig licht over de wereld
uitstraalde de inscriptie vermeldt De heldin van den
Krimoorlog de vrouw met de lamp, wier arbeid leidde
tot het nobele, internationale liefdewerk, dat later het
internationale Roode Kruis werd.
Een jeugdportret van Florence Nightingale voor haar
vertrek naar 't front, geteekend door haar zuster Parthenope.
Florence Nightingale tijdens
haar laatste levensjaren
isteren
i krach
energi
et front
.nt daer
tilr Sidney FLerbcH, de Engelsche minister van oorlog,
die in 1854 Florence Nightingale naar Turkije stuurde.
lering
nmen-
Leven
vrou-
offers
s van
1854
irtike
"gsterf
orencfl
ziekte
len en
Engel
Iwevei
foren
op he
oeninfl'
maat
en eer.
ij iets
nderen.
kelijk i
eging
ir ver,.
leg®
oen zij
regatie
ducties
regatie
Diaco-
.envan
n ven
zieken
le zich
wen.
,onden
ertrek
rekozet.
tegen
,r vrou
it fron i
g nooi i
en, er
ughtin
kwam langzamerhand ver
betering in de verpleging
de lompen met dikke korsten
van modder en geronnen
bloed werden vervangen door
helder linnengoed, er werd
gezorgd voor beter voedsel,
de grauwe ellende werd een
beetje verlicht, de lazaretten
werden werkelijk toevluchts
oorden voor verpleging en
genezing. De cijfers spreken
het duidelijkstin Februari
1855 was het sterftecijfer
onder de zieken 42%, in
Juni van dat jaar was het
verminderd tot 2%.
Deze jonge vrouw scheen
voor alles tijd te vinden
al arbeidde zij onder ongeloofelijke spanning. Uren
achtereen bleef zij in de operatiekamer, zij zat naast
het bed van een stervende, zij schreef honderden brieven
naar bloedverwanten der soldaten. Het was een raadsel,
wanneer zij sliep, 's Nachts schoof haar slanke gestalte
door de zalen langs de zieken en gewonden, en zoo goed
als het olielampje, dat zij dan steeds droeg, bracht haar
verschijning zelf licht en troost in de vele ellende. „Wat
is het geen geluk om haar slechts voorbij te zien gaan,"
schreef een jonge soldaat naar huis. „Natuurlijk kan
zij niet met ons allemaal persoonlijk praten, maar
wij kunnen de schaduw van haar figuurtje op den wand
kussen, als zij met haar lampje voorbijkomt, en dan
slapen we ondanks alles gelukkig in."
AAp een of andere manier werd deze brief algemeen
bekend de bekende dichter Longfellow werd er door
geïnspireerd tot zijn gedicht „De vrouw met de lamp",
dat het teeken van haar roem werd. „De vrouw met
de lamp" werd geschilderd en gebeeldhouwd, werd door
honderden beschreven en bezongen, werd zelfs het on
derwerp voor straatliedjes. Maar in al die lichtelijk
sentimenteele verheerlijking werd Florence Nightingale
niet juist geteekend zij was een engel door den ge-
zegenden invloed van haar werk, maar dan een engel
met een vlammend zwaard. Zij strééd. Verontwaardigde
en heftige brieven gaan naar den minister van oorlog,
SirSidney Herbert, vroeger den buurman van haar vader,
nu haar krachtigen beschermer allen die den waren toe
stand nog niet kennen, schudt zij wakker zij onthult
en klaagt aan en bestrijdt alle misstanden, ofschoon
zij weet, dat iedere onthulling nieuwen strijd en moei
lijkheden meebrengt. Met eindeloos geduld tegenover
de gewonden, met den sterken wil en de heilige over
tuiging der roeping, met de waardigheid van een hoog
staande vrouw en met de energie van een baanbreekster
gaat zij haar weg tegen alles in, recht naar het doel, dat
zij echter ook wil bereiken op de manier, welke volgens
haar de beste is. Toen zij haar diensten aanbood voor
de oorlogsverpleging, was er een brief naar haar onder
weg van Sir Herbert, waarin deze schreef „In Engeland
