WAAR HET VOORTDUREND
Een bezoek aan de koude-
keuken van de Amsterdamsche
Kunstijsbaan
Al dooit het elders lö graden, de Amsterdamsche kunstijsbaan, die het ongestoord winteren
laatstelt hen, die de ijssport in het bloed hebben, in staat zich naar hartelust uit te leven.
Het regelmatige lijnenspel van den condensor, u aar in
dubbelwandige buizen het verdichte ammoniakgas door
water gekoeld en daardoor vloeibaar wordt.
Een der 90 P.K. compressoren, die het ammoniak
gas, met behulp waarvan de benoodigde koude verwekt
wordt, verdichten tot een druk van ongeveer 10 Kilo per
vierkanten centimeter. De zuigzijde. waar het koude
gas in de machine komt, is geheel met sneeuw, die
door de vochtigheid der lucht gevormd wordt, bedekt,
De thermometer aan de drukzijde rechts daarentegen
toont den monteur, dat hier de temperatuur 83 graden
Celsius is, wijl het verdichte gas door de samenpersing
sterk verhit werd.
TOT voor ongeveer een jaar rustte het fatum
op ons Nederland, het land waar de kinde
ren geboren worden met den schaa tsen kriebel
reeds in de poezele kuitjes, dat telkenjare
de dagen van ijsvreugde slechts luttele waren.
Dat was een onhoudbare toestand voor ons
ras-schaatsenrijders en eigenlijk iets ongehoords voor
ons land, waar de laagste temperaturen, de felste
koude, die ooit op onzen wereldbol waargenomen
werden, voorkomen.
Of noemt u het soms niets, dat we hier in Neder
land vorstjes van een slordige tweelionderddrieën-
zeventig graden Celsius onder nul registreerden
Drieduizendste gedeelte van een graad slechts boven
het absolute nulpunt van Keivin, dat immers de
huiveringwekkende, alles verstarrende koude der
wereldruimte is 1
Ja lezer, dergelijke vriestemperaturen kwamen
in Nederland ongeveer een jaar geleden, en misschien
nu nog wel, voor. En als u dit niet gelooft, dan beroep
ik mij op Prof. I>r. W. J. de Haas en op Dr. E. C.
Wiersma, die in het Kamerlingh-Onnes-laborato-
rium te Leiden getuigen waren van dergelijke angst
wekkend lage temperaturen, waarvan de genoemde
heeren overigens ook de verwekkers waren.
Maar, zooals gezegd, ondanks deze wereldkoude-
reeords van ons land. kwakkelde geheel schaatsen
rijdend Nederland voortdurend winter-in winter-uit,
en was het reeds den koning te rijk. wanneer het eens
een paar dagen achtereen op de gladde ijzers kon
zwieren „schaverdijnen" noemen onze Vlaamsche
broeders dat op de hun eigen klankrijke wijze.
Welnu, die misère van ijsarme en zelfs ijslooze
winters is thans reeds sedert een jaar voorbij.
Althans wat Amsterdam betreft. En zou niet van
Amsterdam de victorie mogen komen Waar is
het anders onze hoofdstad voor
Zoo zullen we het nu dus eens over de Amster
damsche kunstijsbaan hebben, want, zelfs als u
daar reeds geweest bent, achter de coulissen zult
u er wel niet gekeken hebben, daar in de „keuken"
van dat ijspretbedrijf.
Toen we kwamen, hebl»en we de spiegelgladde
ijsvlakte gezien, waar gewoon- en kunstgereden
werd door een bonte schare ijssport-adepten;
ijspret in de open lucht hij tien graden dooi
J Maar we zijn er quasi-
onverschillig aan voorbij
gegaan. Wat wij wilden
weten was hoe spelen ze
5 het klaar, daar buiten bij
een temperatuur, die je in
je winterjas doet puffen,
J een ijsbaan te onderhouden,
waarop de meestverwende
„schaverdij ner" of dit
goed Vlaamsch is, staat te bezien maar dan ook
niet dat kan aanmerken
Zoo zijn we dan gekomen in een hoog gebouw,
het oude ketelhuis van de voormalige gasfabriek,
waar machines nijdig huil drijfstangkoppen rond-
meppen, waar vliegwielen spinnen en buizen aller
wegen hun arabesken vlechten.
Hier wordt gezorgd, dat buiten op eenige
tientallen meters afstand ijs gefabriceerd en op
vriestemperatuur gehouden wordt.
Het eigenaardige van het geval is, dat, terwijl
hier binnen de benoodigde koude verwekt wordt,
daarbuiten het ijs wordt gemaakt. Dat komt, omdat
het heele systeem berust op twee kringprocessen.
Neen, schrik niet, lezer, het klinkt geleerd, doch
het is alleszins begrijpelijk.
Het eene kringproces, dat koude verwekt, geeft
Hier bruist, de pekel, die haar reis door het buizen
net van de betonplaat volbracht, weer inde pekettank
terug. De ondergedompelde verdamper zal haar
opnieuw op zes graden onder nul afkoelen, voordat de
pompen haar weerde rondreis zullen doen maken.
