WINTER T
PEKELTANK
IJSBAAN
Dit sneeuwta jereel stelt een der ponypen voor, die de pekel
haar onophóudelijken kringloop doen onderhouden.
(leze koude af aan het tweede kringproces, hetwelk
er voor zorgt., dat die koude gebracht wordt naar de
plaats, waar zij noodig is (1e ijsbaan.
In het eerste kringproces beschrijft ammoniakgas
een gesloten baan, waarbij het eenige „bewerkingen"
ondergaat, die koude verwekken. Op de plaats,
waar de koude verwekt wordt, geeft het die koude af
aan het tweede kringproces, waarbij pekel voort
durend een gesloten baan beschrijft en de opgenomen
koude naar de vriesplaat onder de ijsbaan brengt.
Maar laten we eens het eerste kringproces, het
opwekken van de koude, volgen. Een compressor
een machine voor het samenpersen van gas zuigt
ammoniakgas aan en perst dit tezamen tot het gas
een druk van 9 a 10 atmosferen heeft, d.w.z. tot
een druk van 9 tot 10 K.C1. per vierkanten centimeter.
Het gas, dat door de samenpersing een hoogere
temperatuur heeft gekregen, wordt naar een buizen
stelsel een condensor geleid, waar het door
met. water gekoelde buizen afgekoeld en vloeibaar
wordt. Want elk gas wordt bij een bepaalde tempera
tuur en een bepaalden druk, die men de critische
temperatuur en den critischen druk van dat gas
noemt, vloeibaar.
De ammoniak passeert nu een reguleer ventiel, dat
den druk van 8ii 9 atmosferen verlaagt op 2 l/z atm
en stroomt dan door een complex buizen, door den
z.g.n. verdamper, waar hij van vloeistof weer tot gas
verdampt..
Maar om te verdampen moet de ammoniak
warmte aan zijn omgeving onttrekken. Die omgeving
nu is een met, pekel gevulde tank, waarin de ver
damper ondergedompeld is. Aan die pekel wordt
dus door den verdampenden ammoniak warmte ont
trokken, de pekel wordt daardoor koud en krijgt
een temperatuur van 9 graden Celsius onder nul.
Intussehen verlaat de verdampte ammoniak weer
den verdamper en wordt opnieuw door den com
pressor aangezogen om wederom op 9 atm. samen
geperst te worden en opnieuw zijn rondreis van het.
eerste kringproces te beginnen.
Nu krijgen wij liet tweede kringproces, dat ten
doel heeft, de verwekte komle naar de ijsbaan te
brengen. Welnu, we zagen reeds, dat in de pekeltank
rondom den verdamper (le pekel op een temperatuur
van 6 graden onder nul afgekoeld werd. Die koude
Schema van de installatie met links het eerste en
reehts het tweede kringproces. Links boven de com
pressoren, die het ammoniakgas verdichten, waarna
dit via condensor, reguleerstation en verdamper weer
bij de compressoren terecht komt. Geheel rechts de
betonplaat met, daarboven de ijsbaan. De pijltjes
geven ook hier aan, hoe de pekel naar het buizennet
in de betonplaat gepompt wordt door de pompen, die
rechts van de tank afgebeeld zijn, om ten slotte weer
naar de tank teruggeleid te, worden.
Waar koude gedistribueerd wordt. Een
complex, afsluiters, door middel waarvan
het mogelijk is de richting, waarin de
pekel naar de betonplaat onder de ijsbaan
stroomt, om te keeren. Op deze wijze is
het mogelijk, steeds dien kant van de
baan, die het het meest noodig heeft, de
meeste koude toe te voeren.
Reehts: Ammoniakgas vormt nu niet
bepaald een voor den mensch aangename
atmosfeer. Vandaar dat steeds gasmaskers
bij de hand gehouden worden, voor heti
geval dat zich ergens een lekje mocht
voordoen, hetwelk dan onmiddellijk door
een „gemaskerde" weer gedicht wordt.
pekel wordt dan door eenige pompen uit de tank
weggepompt en geperst naar ëen buizennet, dat in
een betonplaat onder de ijsbaan ligt. Aan deze beton
plaat geeft de pekel haar koude af en de plaat wordt
daardoor op ongeveer minus 6 graden ingevroren,
met het gevolg, dat het water op die betonplaat
in ijs verandert van ea. 4 graden Celsius.
Wanneer de pekel aan het andere einde van (le
betonplaat het buizenstelsel verlaat, bezit zij een
temperatuur van minus 4 graden en wordt weer
naar de pekeltank geleid, om opnieuw door den ver
damper tot op minus 6 graden te worden afgekoeld,
alvorens de rondreis van pekeltank naar ijsbaan
en van ijsbaan naar pekeltank weer te beginnen.
De betonplaat onder de ijsbaan is 40 meter breed
bij een lengte van 60 meter en onder haar oppervlakte
van 2400 vierkante meter liggen maar even 25 kilo
meter koelhuis voor (1e pekel verborgen. Een ander
cijfer, dat spreekt de 160.000 liter pekel van de
pekeltank maken per uur 1 a 2 maal de rondreis
van het tweede kringproces, al naar gelang de
weersomstandigheden buiten zijn.
Een merkwaardig verschijnsel is, dat de ongeveer
2>4 c.M. dikke ijsplaat der baan per dag 2 a 3 m.M.
dikker wordt „groeit" door de ijsafzetting
ten gevolge van onze vochtige Hollandsehe lucht.
Vandaar (lat het oppervlak dan ook voortdurend
niet alleen nauwkeurig effen, doch ook op (1e juiste
dikte gehouden moet worden.
Soms ook doet zich het verschijnsel voor, dat de
ijsbaan even vochtig wordt, en de leek meent dan,
dat men uit bezninigingsoogpnnt het verwekken van
koude stopzette, doch zulks is toch niet het geval.
Het is de wind, die de ijsbaan vochtig maakt,
de wind, die het isoleerende koude luchtlaagje
boven het ijs voortdurend wegblaast en warmere
lucht met het ijs in aanraking brengt.
En nu n dit bekend is, lezer, zult ge natuurlijk
niet mopperen, als ge eens, wanneer het hard waait,
op de Amsterdamsche kunstijsbaan het ijs een weinig
vochtig aantreft. Want schaatsenrijden kunt ge
immers toch. al „wintert" het 15 graden boven nul.
En vergeet dan vooral den tijd niet, toen u uit
sluitend op een der zoo zeldzame gunstige grillen
van ons Nederlandsche klimaat aangewezen was,
0111 eens een keer uw schaatsenrijdershart te kunnen
ophalen. DELTAPI.
