duizenden orgels heeft liij daarnevens geschonken om
anderen het muzikaal genot te d.ion deelachtig
worden, dat hemzelf in 't leven tot steun is geweest.
Zijn eerste groote gift gold de boekerij van Pittsburg
daarop volgde het Carnegie Institute in dezelfde
stad, dat geheel een complex van instellingen
omvat. Hij dacht daarna aan Dumfernline, zijn
geboorteplaats in Schotland, in de onmiddellijke
nabijheid waarvan liij zijn landgoed Skibo Oastle
heeft gebouwd. De vier Schotsehe universiteiten
en tal van Amerikaansche onderwijsinstellingen van
den meest uiteenloopenden aard zijn door zijn milde
hand bedacht. In den lateien leeftijd wijdde hij zijn
aandacht aan vredesinstellingen hij richtte het
Carnegie Endowment ter wetenschappelijke bevor
dering van de vredesgedachte met 25 millioen gulden
op hij stichtte de Church Peace Union hij maakte
den bouw van liet paleis der. Pan-Amerikaanschc
Unie en van het Gerechtshof van de Midden-Amen
kaansclie Staten mogelijk. Tot zijn laatste stichtingen
behoort die. waarbij hij in de Carnegie Corporation
of New York onderbracht de leiding van ailes.
waaraan hij op verschillend gebied het aanzijn had
gegeven, een stichting die hij met niet minder dan
125 millioen dollar begiftigde. Zoo ge de Carnegie-
tentoonstelling hebt bezocht en u geplaatst hebt
voor de lange lijst van zijn voornaamste giften,
zullen u de getallen nog duizelen
In het voorjaar van 1903 werd de Amerikaansche
advocaat Ilolls door Carnegie gemachtigd met den
Nederlandsehen gezant te Washington in overleg
te treden, en daaruit is al spoedig de vorstelijke gift
gevolgd, die Carnegie in handen van de Nederlaiul-
sclie regeering stelde, onder geen andere voorwaarde,
dan dat zij voor de oprichting van het Vredespaleis
zon worden gebruikt, en dat de grond voor dit
gebouw van Nederlandsche zijde ter beschikking
zon worden gesteld.
Zoo is, nadat de acte voor de oprichting van de
Camegie-tichting, die eigenaresse van het Vredes
paleis is, op 7'October 1903 op Skibo Castle was
geteekend, tot den bouw van het Vredespaleis
overgegaan. Moeilijkheden zijn er te over geweest
moeilijkheden om de plaats voor het Vredespaleis
te vinden om liet meest daarvoor geschikte ontwerp
te bekronen. Maar op 28 Augustus 1913 kon, in
tegenwoordigheid van Carnegie zelf. de plechtige
opening plaats hebben, al kon op dat oogenblik
gelukkig niet worden voorzien, (lat de omstandig
heden zoo spoedig de symboliek van het nieuwe
gebouw en de internationale verhoudingen zelve
tot een schrijnende tegenstelling zouden maken.
Aan het indrukwekkende van het Vredespaleis
deed dit niets af. Nadert men langs «1e hreede paden
van het park. dat het Vredespaleis omgeeft, den
hoofdingang, dan ziet men in het midden de breede
galerij, waarop rusten «1e ramen van de vergaderzaal
van den Raad van Beheer, de kamers van President
en Secretaris-Generaal van het Permanente Hof van
De eeretrap vanaf de vestibule gezien.
nis, die hij aan de stichting van
het Vredespaleis ten grondslag leg
de, is verwezenlijkt.
Het Vredespaleis is een beziens
waardigheid voor eiken vreemde
ling en landgenoot, die zijn schre
den naar Den Haag richt. Maar
het is meer. veel meer. De werk
zaamheden. die in dat Vredespaleis
worden verricht, verzekeren Neder
land. van oudsher oen land van
internationale tendenzen en op
vattingen, een bijzondere plaats in
de samenleving der volkeren.En het
Vredespaleis herbergt de ontlui
kende internationale rechtspraak,
het fundament van de internatio
nale rechtsorde, die uitgebouwd
moet worden
Arbitrage, voor welks waardig onderkomen Carnegie
het Vredespaleis stichtte. Aan de linkerzijde verheft
zich de massieve toren rechts domiueeren de drie
ramen van de groote rechtszaal en de aan de achter
zijde daarvan gebouwde kleine toren, die 50 M.
omhoog steekt naast den 80 M. lioogen grooteren
toren. Binnenkomende bevindt men zich in de
groote vestibule, 44 bij 9 M. groot de wanden, met
kostbaar Italiaansch marnier bekleed, zijn in over
eenstemming met het materiaal van de vorstelijke
hoofdtrap, en in het bovengedeelte en in de gewelven
gemaakt van fijne, lichtkleurige, Fransche kalksteen,
die wordt afgewisseld door sculpturale versieringen
en marmermozaïek. De deuren, in de vestibule en
de 'trappenhui uitkomende, zijn gemaakt van kost
bare houtsoorten, met rijke grondstoffen ingelegd.
Zoowel in de breedte, gevende den doorgang van
de kleine naar (le groote rechtszaal, als in de lengte,
langs geheel den middenhof, die een kloosterachtig
aanzien van waardige rust heeft, is de indruk er
een van omvangrijke afmetingen en toch van
kracht. Zeker wel het meest voelt het, oog zich ge
trokken naar de hoofdtrap, die aan het einde van
het eerste gedeelte, waar zij zich naar rechts en
links splitst, wordt bekroond door den kapelvor-
migen uitbouw, waarin het spaarzaam invallende,
reeds door de binnenplaats gedempte buitenlicht de
gebrande glazen zoo mooi (loet uitkomen. Rechts
van den hoofdingang is de groote rechtszaal, die
vooral sedert 1922 regelmatig wordt gebruikt
daarbij sluiten zich de raadkamers voor het Hof,
spreekkamers en kamers voor partijen, alle kost
baar betimmerd, aan. Links bereikt men door een
breede voorkamer de kleine rechtszaal, waarachter
men eveneens verschillende vertrekken vindt voor
den internationalen rechterlijken dienst. De achter
zijde van het gebouw wordt ingenomen door de
zalen der Carnegie-Stiehting, in liet bijzonder dooi
de bibliotheek. Maar slechts (le leeszalen van de.
bibliotheek zijn in het Vredespaleis gevestigd
teneinde den steeds wassenden rijkdom aan boeken
te bergen, heeft men terzijde van het Vredespaleis
een boekengebouw bijgebouwd, dat door een over
dekte gang rechtstreeks met de leeszalen is verbon
den. Aansluitend aan dit boekengebonw heeft,
sedert een paar jaren, de Academie voor Inter
nationaal Recht haar eigen gebouw, gevormd door
verschillende zalen, waar in de hoorders eiken
zomer samenkomen. De voortdurende uitbreiding,
(lie in liet bijzonder liet werk van het Hof van den
Volkenbond ondervond, heeft het noodzakelijk
gemaakt de Academie, die eerst in het Vredespaleis
was gevestigd, een afzonderlijke plaats te geven.
Zon de stichter nog leven op 84-jarigen leeftijd
stierf Carnegie in (len zomer van 1919 liij zou
kunnen waarnemen, dat de internationale lieteeke-
De groote rechtszaal met de door
Engeland geschonken ramen, in
trelkc zaal het Permanente Ilof van
Internationale Justitie zetelt,
Een der zijgangen, waenin men het standbeeld van
Asser, werk van Prof. Odé te Delft, ziet opgesteld.
