De Dwergstaat
in de Bergen
w
20
F)uim vijfduizend inwoners op een gebied van nog geen vijf-
A honderd vierkante kilometers dat is de dwergstaat der
Oostelijke Pyreneeënofficieelde Deden en Suzereiniteiten
van AndorraRondom door bergketenen met hooge toppen in
gesloten ligt dit boerenrijkje tegen den Zuidwand van den
hoogsten kam der Pyreneeën op ongeveer duizend meter hoogte
van vijftienhonderd tot drieduizend meter reiken de omringende
grauwe bergtoppenEen krans van dalen daalt af naar het
centrumhet Valira-dal1 dat door nauwekronkelige gangen
een moeilijken uitweg biedt naar het Zuidennaar Spanje
de passen naar het Noorden zijn de helft van het jaar on
begaanbaar door de hooge sneeuw.
HOE hooger de grond, hoe droger en onvruchtbaarder maar
bovendien wordt de waarde voor een groot deel bepaald door de
ligging ten opzichte van de zon op de bergwanden, die naar het
Noorden gekeerd liggen, smelt, in het voorjaar de sneeuw het
langzaamst, en die zijn dus het minst productief.
Op de berghellingen wordt door de ruwe Andorreesche boeren voornamelijk
schapenteelt bedreven de sappiger weiden leveren het hooi voor den winter,
en daarnaast wordt in de warmere dalen ook wat fruit, wijn en vooral tabak
verbouwd. Maar smokkelarij, voornamelijk van Spanje naar Frankrijk, door
de ontoegankelijke, barre Pyreneeën-passen, is voor velen nog een dei-
meest aanlokkelijke bronnen van bestaan.
RechtsHet geheime archief van A ndorra kan slechts
geopend worden met zes verschillende sleutelsdie
bewaard worden door zes raadsleden uit de verschillende
dorpen van Andorra.
De overlevering wijst Karei den Grroote (dien overi
gens de legenden uit deze streken overal aan te pas
weten te brengen, waar 't maar eventjes kan) aan als
stichter van dit boerenrijkje in het jaar 805 zou hij
door een zijner vazallen den Pyreneeschen boeren van
dit gebied de onafhankelijkheid geschonken hebben
als belöoning voor hun wapenhulp tegen de Saracenen.
Sedert 1278 dateert ongeveer de huidige staatsvorm
bij verdrag deelden toen de Fransche graaf van Foix en
de Spaansehe bisschop van Urgel de heerlijkheids
rechten over Andorra. In de plaats der graven van
Foix trad later de Fransche staat, die nog in 1883 een
inwendige onafhankelijkheid garandeeren moest tegen
over een opperste beschermingsrecht. De Fransche
staat ontvangt dan ook nog jaarlijks een tribuut van
960 francs, evenals de bisschop van Urgel 460 pesetas
incasseert. Die worden opgebracht uit een zeer licht
en simpel stelsel van hoofdelijken omslag en inkomsten
belasting en uit den verhuur der staats weidegronden.
Ook de zeer geringe bestuursonkosten worden uit deze
bronnen bestreden.
Andorra-la-Vieja is de mooi gelegen maar slecht
gebouwde hoofdplaats van circa zevenhonderd inwoners.
Daar staat het armelijke en vervallen zestiend'eeuw-
sche Casa del Valle gouvernementsgebouw, rechtszaal
en school tegelijk.
Het bestuur wordt er in alle zelfstandigheid gevoerd door
gemeenen Baad van vierentwintig leden. Tot voor kort w
gekozen, ééns in de vier jaar, door de hoofden der families u
gemeenten van Andorrade jeugd heeft echter na lang s
Revolutie met den huissleutel De Andorreesche jeugd sloot de
met dezen enormen sleutel eenvoudig op tijdens een vergadering
twee jaar geledentot het algemeene stemrecht was toegezegd
SK
