i
Hofdames voor h*t graf gezeten met offerandenOp den achtergrond hel
inheemseke hoordal de plechtigheid opluisterde met godsdienstige gezangen.
Op den ter ugweg va a het grafliet gezelschap daalt de breede
trappen afbegeleid door een Islamietischen geestelijke.
vorsten is hier dn 11 ook de bloem van den Ja-
vaanschen adel te vinden, godsdiénst en taal zijn
er volgens de kenners het trouwst in hun oorspron
kelijke gedaante bewaard, traditie en gewoonten
bleven er het zuiversl gehandhaafd het Javaansehe
leven onderging er hel minst de vreemde invloeden.
Zii vormen de laatste overblijfselen van het
Mataramsche rijk, het overschot, dat pas in 1755
en 1757 door de Nederlanders definitief overwonnen
en in drie, later vier deelen gesplitst werd, waarvan
Djokjokarta en Soerakarta of Solo de voornaamste
zijnDjokjokarta onder een Bultan. Soerakarta
onder den Soesoehoenan of Soenan.
JVfadat tengevolge van herhaalde wrijvingen in den
loop der eeuwen het gebied en het beheer der
Vorstenlanden voortdurend verder ingekrompen
en gewijzigd werden, zijn de Soesoehoenan en de
Sultan tegenwoordig nog slechts leenmannen van
den Nederlandschen Staat, en zij worden aangesteld
krachtens een Akte van Verhand met de Neder-
landsch-Indische Begeeringook hun rijksbestuur
ders, hun viziers, worden practisch door het Gouver
nement benoemd en gesalarieerd. De eigen macht
der vorsten bestaat in de benoeming hunner ambte
naren (met uitzondering van den rijksbestuurder)
en in het landelijk stelsel, waarover wij nog een
oogenblik nader spreken zullen. Hun verdere voor
rechten bestaan in hun titels, de pajongs de teeke
nen hunner waardigheid, die Iran worden nage
dragen, hun lijfwachten en hofceremonieel.
In de Gouvernementslanden zijn de ingezetenen
gezamenlijk als desa-genoot en, of persoonlijk eige
naars van den grond. In de Vorstenlanden daaren
tegen is de vorst de eenige eigenaar van alle gronden,
en de onderdanen ontvangen van hem den bodem
slechts tegen betaling van de helft der opbrengst
ter bewerking.
Door dit landelijk stel
sel, een Javaansch rechts
instituut van minstens drie
eenwen her, beheerscht de
vorst volkomen den eco-
nomiselien toestand der
onderdanen, althans door
tusschenkomst van de he
kels of rentmeesters.
Hofadel en ambtenaren
ontvangen van den vorst
groote gedeelten van de
velden (bijzonder in de
onmiddellijke omgeving
der hoofdstad, zoodat de
sonverein op hen voldoen
de het oog kan houden)
voor den duur van hun
ambt in leen, in een soort
apanage. De vorst en
de apanagehouders stelen
over hun gronden de hekels
aan, die van alle door hen geadministreerde ter
reinen 1/5 voor eigen gebruik mogen exploiteeren.
Tan de die overblijven, wordt ds opbrengst
voor de helft genoten door de landbouwende
bevolking, voor de andere helft door den vorst
of de apanagehouders. De akkers van den vorst
èh van de talrijke apanagehouders èn van de
hekels zijn langzamerhand geheel tnsschen elkander
komen te liggen. En terwijl vroeger het desahoofd
als zoodanig de hekel was, telen de desa's tegen
woordig van 25 h 10 hekels, die naar beleven de
gronden aan de bewoners verpachten en ontnemen
kunnen. De ingezetene blijft daardoor altijd in den
toestand van daglooner.
Om cms nn tot den Soesoehoenan te bepalen
in Soerakarta. de hoofdplaats van het gelijknamig
De Soenan stijgt in zijn
auto, geholpen door den
regen! -ordonnans. Achter
hem zijn zoon prins Hadi-
widjojo en de regent van
Soerabaia. De gouden pa
jong wordt hem boven het
hoofd gehouden.
gewest, ruim aangelegd
met breede tamarinde-la
nen en breede straten, die
ruim 100.000 inwoners
bergen, beslaat zjjn kra
ton, zgn paleis, een stad
op zichzelf, een groot ge
deelte van de ruimte.
Deze afzonderlijk om
muurde stad met een
groot aantal straten,
pleinen en gebouwen, telt
zelf reeds circa 10.000
ingezetenen, meerendeels vrouwen. Er wordt een
afzonderljke hoftaal gesproken, de Basa Kedatan
De hoofdingang is gelegen achter de eeuwenoude
waringins van Soerakarta's aloen-aloeneen hoogs,
met een koepel gedekte wachttoren, de pangoeng,
geeft vrij uitzicht over de gekeele stad en den wijden
omtrek. Behalve de uitgestrekte verblijven van den
vorst en zijn huishouding bevinden er zich een groote
Een avondfeest ten huize van den gouverneur van
Oost-Java: v.Ln.r, de marine-commamlant de heer
Jollesmevrouw F itchier, prins Hadiwidjojo, mevrouw
Kunemande Soesoehoenan, de heer Kuneman, gou
verneur van Oost-Java, de Batoe Mas, de Batoe Parn-
bajoen, en de heer Fuehiev, bmrgetneester van Soerabaia.
De Soesoehoenan in de gala-uniform van generaal van
het Nederland sch Oost-Indisch leger
