GLADIOLEN
I
De gladiolus segetum, een mooie wilde pla;
Grillig zijn soms de bloemen gevormd van de gladiolus grandi.
Augustus is de maand van de zwaardlelies, de gla
diolen, wat óók iets als „zwaardachtig" beteekent.
Misschien heeft u wel eens gepuzzeld over dien
naam. Nu, een lelie is de gladiolus niet, en dat zwaard
achtige slaat op het loof, dat zoo scherp en spits is.
Als er in de bloemenwereld sprake is van „carrière
maken", dan is dat met de gladiolen het geval geweest.
Nog niet zoo heel lang geleden was het een echte boeren-
bloem, zoo eentje waar een stadsmensch eigenlijk maar
op neer keek. De bloemen waren klein en zaten öf
te dicht bijeen, öf te ver uit elkander aan den stengel.
Meestal bloeiden ze laat in Augustus of in den loop van
September en het Hollandsche nazomer-weer maakte
dan korte metten met de planten. En nu is dit alle
maal veranderd en is de gladiolus niet alleen 'n heel
geliefde snijbloem, maar ook een aanwinst voor den
tuin geworden.
Dat is allemaal niet zoo gemakkelijk gegaan. Onze
kweekers hebben jaren lang moeten experimenteeren eer
het zoover was. Maar ze hebben eer van hun werk
Als we de moderne gladiolen bekijken en we zien daar
naast het lijstje eigenschappen, waar een goede gladiool
aan moet voldoen, dan zien we, dat aan alle eischen
voldaan is. Nu komt dat ook, doordat ons la.nd een
Gladiolen-Genootschap rijk is dat is een vereeniging,
die jaarlijks de Hollandsche gladiolen in een proeftuin
uitplant om de soorten te controleeren. Ieder soort, dat
niet aan de strenge eischen voldoet, wordt op een lijst
gezet en alle kweekers krijgen die lijst thuis. Niemand
zal zoo'n afgekeurde gladiool dan verder kweeken en
het gevolg is, dat alleen de allerbeste soorten overblijven,
en de kwaliteit van onze Hollandsche zwaardlelies steeds
beter wordt.
En wat zijn nu de eischen De gladiolus moet een goede
groeier zijn en liefst vroeg bloeien, zoodat de knol na
den bloei nog voldoende kan „afiijpen", zooals dat heet.
De bouw moet stevig zijn, de stengels lang daarbij
bestand tegen wind, zoodat de plant niet direct uit
elkander valt. Dan dienen de bloemen alle tegelijk open
te zijn en niet te dicht of te ver uiteen te staan. De ge-
Grootbloemige gladiolus.
Foto's N. F. C. G. v. Tuber ge )i. Zaa-dhandel.
wenschte bloemvorm is breed en rond
en wijd-geopend. En de meest gezochte
kleuren zijn goed blauw en donkergeel.
Rood in allerlei tinten heeft men al,
rose, crème, wit en paars ook, oranje
begint te komen, maar donkergeel en
echt blauw hooren nog tot de vrome
wenschen. We komen deze maand
verschillende soorten gladiolen tegen.
De heel mooie grootbloemige zijn
Childsi-gladiolen. Een Amerikaansche
kweeker, Childs, heeft ze gewonnen.
Vóó dien had men eigenlijk alleen de
nogal leelijke Gentsche gladiool, die
niet erg groote bloemen had. En naast
deze prachtige groote Childsi's is er
nog de gladiolus primulinus, een zuiver-
geel wild gladiooltje, dat bij de Zam-
besi-watervallen in Afrika groeit. De
lucht is daar vol fijne waterdruppel
tjes door het neerstorten van die gewel
dige watermassa's, en de kleine primu-
linus-gladiool heeft als bescherming
een bovenste bloemblad, dat als een
dakje over stamper en meeldraden is
gebogen om te verhinderen, dat die
belangrijke bloemdeelen vochtig worden.
Men heeft nu kruisingen gemaakt tus-
scben de groote Childsi-gladiolen en de
kleine primulinus en het resultaat, de
z.g. primulinus-hybriden, zijn aller
aardigste, sierlijke, geel met. rose en roode
bloemen aan dunne, taaie stengeltjes,
ideaal „voor den snij"De vroegste
gladiolen, de z.g. Herauten, zijn uitge
bloeid als dit stukje verschijnt, dus die
behoeven we niet meer te behandelen.
De beste grond voor gladiolen is een
die voedzaam, diep bewerkt en vochtop-
gevend is. Volle zon is noodig. L. S.
-■
