De brandende tassen worden goed toegedekt. De kolenbranders aan den maaltijd in de plaggenhut.
De kolenbranders voor htm plaggenhut.
Eerst fabrieeeren ze 'n z.g. vloerlaag, daar stapelen
ze palen op, dikke palen, dan de dunne er om been
'n laag plaggen er,op, en op en om alles 'n halve
meter zand. De groote moeilijkheid is de luchtregeling.
Rondom den voet van den houthoop worden met
'n stok luchtgaten gehoord in 't afdekkende zand.
De gaten, die in den wind liggen, worden met 'n
bos gras of hei voorloopig dichtgestopt. De gaten,
die van den wind zijn afgekeerd, aan de lijzijde
dus, blijven open en zorgen voor de noodige lucht.
Draait de wind, dan wordt de ééne serie gaten
geopend en de andere serie dichtgemaakt.
„Zoo krijg je goede kwaliteit houtskool," zegt de
oude Schuurkamp, „en anders niet." 't Beroeps
foefje, de „kneep" vertelt hij niet. Veertien dagen
brandt zoo'n hoop en soms branden er zes tegelijk.
De branders laten hun enorme vuren nooit in den
steek. Zij logeeren als 't ware in de keuken, in
een sterk gebouwde plaggenhut te midden van
de spookachtig brandende en sissende pyramiden.
In deze gezellige, warme plaggenhut met 'n kachel
en 'n paar vensters bereiden zij op 't knetterende
houtvuur hun eenvoudig maal; daar wordt 's avonds
bij de petroleumlamp fel kaart gespeeld en af en toe
een oog geworpen op de reusachtige brandende
negerkralen, waaruit de blauwe vlammen opstijgen.
Wat gebeurt er met
de houtskool?
J heer Beekman uit Uddel, de eigenaar van 't
bedrijf, vertelt een en ander omtrent den afzet.
„Mijn grootste afnemers zijn de brandstoffen-
handelaren," zoo zegt hij, „die de houtskool, in
papieren zakken verpakt van een vierden hl.,
voor kachel-aanmaak verkoopen. Verder zijn er
de smeden, die er hun metaal mee smeltende
jeneverstokerijen, die er hun edel product door
filtreeren de chemische fabrieken, die er genees
middelen van bereiden, 'n Deel wordt gebruikt
door de fabrieken van elec-
trische apparaten voor
koolstaven en koolcylin-
ders. Dan lever ik nog aan
de Rijksmunt, evenals
mijn grootvader en mijn
vader zulks deden.
Houtskool mag vrij
worden ingevoerd en de
concurrentie van 't Frau-
sche, Belgische, Zweedsche
en Duitsche product is zeer
groot, vandaar dat ik op
het oogenblik maar vier
menschen kan te werk
stellen," aldus de heer
Beekman.
Op 't oogenblik branden
nabij Voorst zes hout-
hoopen, andere wachten op
de vlam van den kolen
brander de witte rook
drijft als een sluier over
veld en bosch.
Als zwarte schimmen
zweven de kolenbranders
met hun gereedschap door
dien fijnen, welriekenden
nevel, zij bewaken hun vu
ren, dag en nacht, regelen
den luchttoevoer en eindelijk na veertien dagen is
er het zwarte product, de zuivere houtskool.
W. v. d. R.
Tweemaal per dag wordt de top van den brandstapel
geopend.
