W
DE LEUGENONTDEKKER
Awnv
hAjSA,
Viisp!
iJ\iM
AA
AA
WvA/
W-
VERIJDELDE DE HOOP VAN EEN MOORDENAAR
OM AAN DEN ELECTRISCHEN
STOEL TE ONTSNAPPEN
15
LLLU J T 1 I
De schommelingen van den bloeddruk, zooals die door prof. Keeler's leugenontdekkerwerden vastgelegd.
Het hoogtepunt bij den pijl verraadt, volgens den geleerde, dat de onderzochte persoon loog.
De geleerden weten al sinds ja
ren, dat het lichaam zekere
onvrijwillige veranderingen
ondergaat door den invloed van
vrees of andere gevoelens. Een
Amerikaan, professor Keeler, heeft
een instrumentje uitgevonden dat
deze veranderingen automatisch
registreert en den naam draagt van
polygraaf, een oogenschijnlijk een
voudig toestelletje. De examinan
dus zit hierbij in 'n rustige kamer
met examinator en toestel vlak
achter zich. Om zijn arm krijgt hij
een gewonen bloeddrukband, en 'n
rubberslang wordt om zijn borst
gelegd, terwijl andere rubberslangetjes leiden van
armband en pneumograaf naar metalen trommeltjes
met twee beweegbare stiften. Deze stiftjes gaan op
en neer al naar gelang bloeddruk en ademhaling van
den patiënt in verband met eventueele gestelde vra
gen en deze veranderingen worden genoteerd op pa
pier, dat langzaam om 'r. rol loopt en dat alle schom
melingen rustig opneemt. Aan die schommelingen
wordt vervolgens de noodige be teekenis toegeschreven.
Ofschoon de uitkomsten die de polygraaf geeft niet
wettelijk worden erkend, wordt er toch vaak gebruik
gemaakt van het instrument bij het onderzoek naar
en het opsporen van allerlei misdrijven. Een van de
meest opvallende experimenten vond ongetwijfeld
plaats met een zekeren Rappaport, ter dood veroor
deeld wegens moord, doch wien ten slotte een laatste
kans werd gegeven om aan den electrischen stoel te
ontsnappen, ill. een overwinning op den leugen
ontdekker.
Reeds vijfmaal was de executie uitgesteld geweest
Joseph Hoppa port, de moorde
naar, die een laatste kans kreeg
om aan den electrischen stoel te
ontsnappen.
De „leugenontdekker" van den Amerikaanschen pro
fessor Keeler.
en de veroordeelde wist dat zijn
zuster geen enkele moeite spaarde
om 'n zesde uitstel te verkrijgen.
Rappaport keek dan ook hoopvol
op toen op zekeren dag de sleutel
knarste in het slot der doodencel,
maar diegene die binnenkwam was
niet zijn zuster maar de jonge ge
leerde Leonard Keeler, drie en
dertig jaar oud, assistent-professor
in de psychologie aan de North
western universiteit. De geleerde
plaatste een klein vierkant kistje
op de tafel achter den stoel waarin
de veroordeelde zat.
Cipiers verklaarden aan Rappa
port dat gouverneur Horner hooge verwachtingen
koesterde van Keeler's leugenontdekker en zich op
de uitspraak van het toestel wilde verlaten, voor
dat hij een besluit nam over de executie. Professor
Keeler nam een stel speelkaarten uit zijn zak, hield
Rappaport een kaart voor en vroeg
„Als ik u vraag of dit een speelkaart is, moet u
„neen" zeggen."
„Goed," gromde Rappaport.
De vraag werd gesteld en beantwoord en de metalen
stiften sprongen wel drie centimeter omhoog op de
automatisch en langzaam draaiende rol. Elfmaal
werd de vraag herhaald, dit om den normalen bloed
druk vast te stellen bij een welbewuste leugen.
„Is uw werkelijke naam Rappaport
„Ja."
De trommel draaide langzaam verder zondei
oenige afwijking in de curve van den bloeddruk.
„Hebt u Dent gedood V'
„Neen."
Opnieuw vloog de stift drie centimeter naar boven.
„Woont u in het Cook-graafscliap V'
„Ja.
Weer een kalme regelmatige lijn.
„Weet, u wie Max Dent, heeft neergeschoten
„Neen."
Weer een afwijking in de curve die het lot
van een terdoodveroordeelde bezegelde. Professor
Keeler nam den hoorn van den haak en telefoneerde
gouverneur Horner. „Volgens mijn experi
ment is Rappaport schuldig."
Twee uren later stierf de veroordeelde
op den electrischen stoel.
Het spreekt vanzelf dat de leugenontdek
ker van tal van zijden aanvallen heeft moe
ten doorstaan en zijn ontdekker heeft zelf
meer dan eens de pen ter hand genomen om
zijn geesteskind te verdedigen.
„Ten eerste," zoo schreef hij, „is er niets
dat men een leugenontdekker zou kunnen of
mogen noemen. Er zijn geen instrumenten die
lichamelijke afwijkingen en veranderingen
noteeren zooals bloeddruk, polsslag enz., die
den naam van leugenontdekker verdienen.
Ijeeken worden maar al te gauw in verleiding
gebracht te denken dat de stift van liet appa
raat in de hoogte vliegt zoodra een
examinandus liegt, of dat er een
rood lichtje brandt of 'n belletje
gaat. Zoogenaamde experts klam
pen zich vast aan hun instruriïen-
ten als aan dingen, die bij voor
baat elke leugen in de lengte en
de breedte registreerenWat ove
rigens weer niet uitsluit dat het
zeer goed mogelijk is ontgooche
lingen, schuld of onschuld aan te
wijzen volgens bepaalde sympto
men, net zoo goed als dit 't geval is
met blindedarmontsteking of eenig
ander lichamelijk onbehagen."
Vanzelfsprekend is er eenige
routine vereischt om met dit nieuwe apparaat op de
juiste manier te kunnen omspringen en vooral de
betrokken lijnen op hun juiste waarde te kunnen
toetsen. Daarom ligt het ook voor de hand, dat 'n
gewone detective bijvoorbeeld evenmin in staat is
om door middel van den zgn. leugenontdekker de
curve van ontgoocheling vast te leggen als hij
door middel van 'n stethoscoop eenige hartkwaal
zou kunnen vaststellen.
De uitvinder van het apparaat, professor Keeler,
heeft trouwens den eisch gesteld dat wie met het
toestel wenscht te experimenteeren op zijn minst
gedurende acht voorafgaande maanden dient te
oefenen. In de vijf jaar sinds de polygraaf werd
uitgevonden hebben zich reeds een vijftienduizend
personen aan de proeven onderworpen, maar
nooit is de uitvinder voor den dag gekomen met
de bewering, dat zijn apparaat het onomstootelijk
bewijs zou brengen van de schuld of de onschuld
van den betrokkene, terwijl het z.i. integendeel
absoluut dwaasheid zou zijn dit instrument te gaan
beschouwen als een superwetenschappelijke uitvin
ding, die in staat is volstrekt alle misdaden op
te helderen of te ontdekken.
Het is trouwens niet alleen op het gebied van
doodslag en moord dat de polygraaf wordt gebruikt.
Ook bij nasporingen op particulier terrein doet het
apparaat prachtig werk. Op iedere bank bv. raakt
er soms geld weg, hetzij door vergissingen, hetzij
door oneerlijkheid. Een bank in Chicago bv. raakte
per jaar 1200 a 1500 dollar kwijt aan wisselgeld en
toen werd Keeler uitgenoodigd alle employé's te
examineeren, die met geld omgingen. Hij droeg een
paar personen voor ontslag voor en verder werd
bekend gemaakt, dat de polygraaf nu en dan op
nieuw zou worden gebruikt. Datzelfde jaar daalde
het verlies tot 500 dollar.
Bij geroutineerde bediening kan het apparaat
zelfs een schuldige de bekentenis ontlokken waar hij
of zij gestolen geld heeft verborgen. Verondersteld
bv. dat uit 'n gepantserden auto 100.000 dollar is
gekaapt. De dieven worden gesnapt en bekennen,
maar weigeren te zeggen waar het geld is gebleven.
Nu komt de polygraaf in actie. De dieven worden
ondervraagd met een plattegrond van de stad voor
zich. De examinator wijst het eene punt na het
andere aan en vraagt steeds „Is het geld hier
Al antwoordt de dief niet, toch stijgt, de bloeddruk
als het spoor te „warm" wordt. Langzamerhand
wordt de buurt bekend. Van die buurt komt een
grootere plattegrond en het onderzoek wordt voort
gezet totdat de juiste plek is bekend.
Het zou dus onverstandig zijn aan het instrument,
a priori, elke waarde te ontzeggen, maar het zou
even dwaas zijn te beweren dat men in dit instru
ment een leidraad bezit die nimmer falen kan. Wat
trouwens ook niet de bedoeling is van den uitvinder.
Dr. William Moulton Marston heeft eveneens 'n toestel
geconstrueerd, waarmee de bloeddruk wordt geregis
treerd. De constructeur tijdens een proefneming.
