ej
DeBessa
Malle ideeën van middeleeuwsche
dokters
Mil
'D
neemt een
groote vlucht
1 O O O Grill.
aan prijzen
OPSPORING
VERZOCHT!
43
De manier om een patiënt te onderzoe
ken: laat hem naar een brandende kaars
staren. Als er tranen vloeien en eene
oog kleiner lijkt, wijst zulks op den
naderenden dood.
De rare „kuren", die nog in onzen
tijd worden toegepast in streken,
waar onwetendheid, bijgeloof en
toovenarij welig bloeien op Haïti,
hier en daar in Afrika en zelfs nog in
de Vereenigde Staten stonden bij de
meest befaamde dokters der middel
eeuwen in booge eere. Die geleerden
hadden namelijk 'n aantal erg zonder
linge ideeën over den bouw en de ver
richtingen van bet mensebelijk lichaam.
Die zonderlinge ideeën zijn vastge
legd in geneeskundige werken uit de
veertiende eeuw, in onzen tijd uit het
stof der tijden opgegraven. Zoo schreef
een zekere Johannes de Mirfeld, tusscben
1380 en 1395, een „korte verhandeling
over de teekenen, waaraan de dood voor
zegd kan worden". Hij stelde zijn wijs-
beid te boek, omdat hij „meermalen de
bedrieglijke practijken ondervond van
moderne geneesheeren, als hij zelf hun
diensten noodig bad of als zijn vrienden
ziek waren. weshalve 't hem nuttig
en noodig leek, in een boekje de ver
schillende geneeswijzen aan te teekenen,
die op de verschillende ziekten toepas
selijk zijn".
Verbaasd vragen wij ons af, wat die
„bedrieglijke practijken" wel geweest
kunnen zijn, als we nagaan, welke
vreemde bedrijven door Mirfeld als offi-
cieele geneeskunst worden aangeprezen.
„Als gij uw patiënt bezoekt," ried hij
den dokters van zijn tijd aan, „moet gij
er aan denken, behoorlijk aandacht te
schenken aan zijn gelaat, en hem den
mond te openen en naar zijn tong te
kijken bovendien moeten zijn oogen en
nagels bezien worden."
„Onder de teekenen van ongunstige
strekking, welke zich in de trekken van
den patiënt voordoen, zijn er eenige, die
zich later vertoonen dan aan het begin
der ziekte, bijvoorbeeld op den vierden
dag of daarna. Het zijn de volgendeDe
patiënt is niet in staat naar een bran
dende kaars te kijken, en vergiet alsdan
onwillekeurig tranen, terwijl de oogen
schijnen te loenschen en het eene kleiner
lijkt dan het andere. Deze verschijn
selen, zeg ik, beteekeuen in de meeste
gevallen den dood. Deze en derge
lijke teekenen wijzen niet alleen op de
nadering van den dood, maar op zijn
aanwezigheid binnen het huis. Doe dus
in zulke gevallen geen moeite."
Te oordeelen naar de vele teekenen,
die den naderenden dood van een patiënt
doen voorzien, volgens Mirfeld, en naar
zijn veelvuldige raadgevingen aan de
dokters, om maar niets te doen en naar
huis te gaan, zou men zeggen, dat de
taak van een dokter in de veertiende
eeuw meer van waarzeggerij wegliad
dan van geneeskunde. Hij schreef
„Als de geneesheer zijn patiënt be
zoekt, moet hij in zijn hand een takje
verbena dragen en den patiënt vragen .-
„Hoe doet dit u aan V' Luidt het ant
woord „Wel prettig," dan zal hij her
stellen antwoordt de patiënt daaren
tegen „Onaangenaam," dan zal hij den
dood niet ontkomen."
Geen oogenblik schijnt in het hoofd
van Mirfeld de gedachte boven te zijn
gekomen, dat de patiënt wel eens vooruit
geweten kon hebben, welk antwoord hij
geven moest, en daardoor het vonnis van
den geneesheer in zijn macht had ïioch
ook, dat in de gevallen, die wij nu gaan
aanhalen, de eetlust van den hond ook
een woordje mee te spreken had.
„Als men de hand van een patiënt in -
wrijft met gist, die men vervolgens aaii
een hond voorhoudt, en als de hond ze
dan eet, zal de patiënt genezen indien
niet, dan zal hij sterven. Vervolgens
bestrijk zorgvuldig de heele voetzool
van den patiënt met spek, en werp daar
na het spek aan een hond voor. Als de
hond het opeet en niet braakt, blijft de
patiënt in leven, maar als de hond het
uitspuwt of er niet van wil eten, dan zal
de patiënt sterven."
Naar het inzicht van den behandelen-
den geneesheer was het al een heel
leelijk ding, als de patiënt een vuiltje in
zijn oog had, waardoor het oog ging
tranen, want als het rechteroog van een
zieke traande, was de toestand onred-
baar, kon de dood niet uitblijven. Bij
een vrouw gold hetzelfde van 't linker
oog.
Ook de manier, waarop iemand sliep,
had een noodlottige beteekenis. Wie te
stevig gegeten had, voor hij naar bed
ging, en daardoor lag te woelen, of als
iemand een zwaren dag achter zich had
en als een blok op zijn rug lag te slapen,
of als iemand, gelijk sommige menschen
doen, vooroverliggend sliep, dan kon een
ramp met stelligheid worden voorzien.
„Het is een allerongunstigst teeken,
als de patiënt op zijn rug ligt uitgestrekt
dit wijst op de laagste ebbe van di
levenskracht. Ook is het een kwaad
teeken, als de patiënt met zijn gezichi
naar beneden ligt, want dit duidt op
buitensporige pijn of op delirium. En als
hij met verstijfde armen en voeten ligt
voorspelt dit ook onheil, want het is een
bewijs van kramp. En als hij, na ge
slapen te hebben of op een ander oogen
blik, zich plotseling op wanordelijke
wijze omkeert, van het hoofdeneind naar
het voeteneind van het bed verhuist bij
voorbeeld, is zulks een teeken van deli
rium en zwakte en als hij uitgestrekt
ligt met zijn mond open en de voeten
verdraaid, is dit ernstig, want het duidt
op kramp," schreef Mirfeld.
Een groot deel der voedingsleer be
rustte op de eigenaardige ideeën der
middeleeuwsche dokters over maag en
spijsvertering. Zij meenden, dat een
mensch een boven- en een benedenmaag
had de bovenhelft was heet. Het door
geslikte voedsel werd niet vermengd,
maar bleef in lagen liggen, dachten zij.
Mirfeld waarschuwt de zieken tegen
knoeiers en kwakzalvers, die er veel
geweest schijnen te zijn in dien tijd, en
moet ook van consult tusschen doktei f
niets hebben.
„Moderne dokters," schrijft hij, „schij
nen drie bijzondere talenten te bezitten,
namelijk, doortrapt te kunnen liegen,
zich eerlijk te kunnen voordoen en stout
moedig te kunnen moorden.
De gewone fout van dokters is, ah
er drie of vier samenkomen bij een zieke,
dat zij het nooit eens zijn over de oor
zaak der ziekte of over de beste wijze van
behandeling. Zelfs trekken zij zich in
geen enkel opzicht iets van den patiënt
aan, behalve als het aankomt op het
innen en samenscbrapen van hono-
at dankt zij aan haar buitengewone eigenschappen en den tot in de finesses
doordachten camera-bouw. U verlangt toch van Uw opnamen, vooral van reis-
opnamen en vergezichten, absolute scherpte Koop dan een Bessa met de
beroemde Voigtlander-anastigmaat. U kunt dan moeilijke opnamen uit de vrije
hand nemen, dank zij den in den loopbodem ingebouwden ontspanner.
Dubbel plezierige vacantie met de Bessa als reisgezelschap.
Prospecti voor camera's en films op aanvraag gratis bij den Imp. voor Nederland, Fa. J. P. Vos,
Nw. Haven 94, Rotterdam, Telefoon 15000
Waagt bij Uw fotohandelaar gratis
de nieuwe Vo i g t I a n d e r-Puzzle.
I L L U S T R A
de film voordaglichf
BESSAPAN
de film, die alles kan
Wegens
diefstal met
braak,
vernielin
ig van a n d e
r m a n s
eigendom (duizenden
malen
gepleegd) wordt opsporing
verzocht van den tandbederver.
De gevaarlijke tandbederver leeft van de voedselresten,
welke tusschen de tanden achterblijven en doet er onzichtbaar
zijn vernielend werk. Poetst daarom Uw tanden met de rijk
schuimende Odol tandpasta, die de voedselresten verwijdert
en Uw tanden mooi helder wit maakt.
Maar om den tandbederver tot in zijn kleinste schuilplaatsen te
vernietigen, moet U met Odol mondwater spoelen. Odol mond-
wateris sterk antiseptisch,geeft'nfrisschen mond en zuiveren adem
Odol mondwater doet nog méér
Odol desinfecteert tegelijkertijd mond- en keelholte e
zondheid. De Odol-combinatie waarborgt volmaakte
i beschermt daardoor Uw ge-
ïondhygiëne.
Poetst Uw tanden met Odol tandpasta. Spoelt Uw mond 2 x daags met Odol mondwater
Odol tandpasta fl.0.35 - fl.0.60 per tube.
Odol mondwater tl. 1.25 - fl. 1.75 per flacon.
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
N.V. ODOL COMPANY AMSTERDAM
