STOCKHOLM
ue voorspoed van Zwedens hoofd
stad, zooals die van 't geheele land zelf
trouwens, is voor het grootste gedeelte te
danken aan den rijkdom van 't land aan
hout. De naam zelf, die hout-eilandbeteekent, herinnert hieraan, al blijkt er
verder weinig of niets van naar buiten. Want houten huizen zal men in Stockhalm
op enkele uitzonderingen na, als curiosa bewaard gebleven, nu vergeefs zoe
ken. Het Stockholm van heden is gebouwd van graniet. De huiseigenaar haalt
het bouwmateriaal op de plaats zelf, waar hij zal gaan bouwen, uit den rotsachtigen
bodemer gaan wat springstofpatronen in den grónd, naar gelang van de benoodigde
ruimte nauwkeurig afgemeten, en uit den opgeblazen rotsbodem houdt men al
precies de noodige kelderruimte over. De losgeslagen steen wordt voor het optrekken
van de muren bestemd. Maar 't resultaat van dit alles is, zooals men licht kan raden,
'n stad van sombere, weinig sierlijke huizen en zakencomplexen,
welke den indruk bij den toeschouwer wekken, alsof ze daar voor
de eeuwigheid waren neergezet. Zooals Nederland zijn eigen ar
chitectuur kent, zoo vindt men ook in Stockhalm een eigen, we
zouden kunnen zeggen nationalen bouwtrant, althans voor wat de
stad betreft. Men ontmoet er niet, zooals in zooveel steden van
Centraal-, West- of Zuid-Europa, 'n overwegenden invloed van
den klassieken Griekschen of van den gotischen bouwstijl. De
Zweedsche architectuur heeft hier een uitermate streng ka
rakter, waarvan men nochtans het imposante moet erkennen, waaruit kracht
spreken en zelfverzekerdheid, terwijl haar bekroningen, in torens en tinnen, rank en
gedurfd zijn. Het beroemde stadhuis van Stockholm, fier oprijzend aan het breede
water van het Malar-meer, met zijn slanken toren, van waaruit onze vogelvlucht
foto genomen is, mag daarvan een frappant voorbeeld heeien, evenals het rijzige
operagebouw met zijn lichtgrijze, zware kolonnade.
Als tegenstelling, misschien ook als onmisbare aanvulling van het somber-
grijze stadsschoon, spélen groen en bloemen 'n belangrijke rol in het leven van
Stockholm. Een bloemetje vindt men, juist als in Nederland, in de eenvoudigste
woning bloemen vindt men in de schoollokalen, en de groote bloemenmarkt
van Stockholm tegenover het concertgebouw is, evenals die van Brussel tegenover
het stadhuis aldaar, beroemd om haar uitgebreidheid zoowel als om haar schilder-
achtigen aanblik. Elk openbaar plein in Stockholm heeft z'n bloemenbedden, z n
groene beplanting. Uiterst fraaie beeldhouwwerken en fonteinen sieren overigens
verschillende hoekjes van de stad.
Weinig steden bieden zulk 'n prettig aspect aan den bezoeker, die haar van den
waterkant nadert, als de Zweedsche hoofdstad. Hier vindt men zoo goed als geen
hooge pakhuizen en dokken, geen goedkoope havencafé's of logementen, geen
minder aangenaam riekende kaden. Groote zindelijkheid heerscht overal.
Het „Venetië van 't Noorden"zooals Stockholm om zijn vele en breede water
wegen wel genoemd wordt, dateert van de dertiende eeuw, van omstreeks 1255, toen deze
stad gesticht werd, naar men zegt, door Birger Jarl, als n versterkte haven. Lang
zamerhand breidde zij zich uit over verschillende eilanden, gelegen rond het Biddar-
holmen (het ridder-eiland)en al deze eilanden werden onderling en met het vasteland
verbonden door een netwerk van bruggen, vaak van groote lengte. Een ander oud
stadsdeel is het Stadholmen, het stadseiland, een Zweedsche tegenhanger, als men
het zoo noemen mag, van het Barijsche „ile de la cité"Dit eiland verdeelt het Malar-
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
meer tn twee armen, Norr- en Söder-
strom: Normalm is het stadsdeel gelegen
op de Noordzijde, Södermalm het stads
deel dat ten Zuiden van den zeearm ligt.
Het oude eiland Stadholm of Staden is het middelpunt van den handel. Langs
de breede scheepskade (Skeppsbro), welke zich uitstrekt ten Noordenen ten Oosten
van het aldaar gelegen koninklijk paleisis de aanlegplaats van de meeste zee-
stoomersde beurs, de douanegebouwen en tal van handelsgebouwen en kantoren
liggen in de onmiddellijke nabijheid. Op het Bidder-eiland ligt het Parlements
gebouw en een oude Franciskaansche kerk Biddarholmskyrka) waar sinds Gustaaf
Adolf, Zwedens grootsten koning, de vorsten van Zweden worden begraven, lal
van regeeringsgebouwen bevinden zich eveneens op dit eiland. Normalm is het def-
tiqste stadskwartier, met de Bank van Zweden, het nieuwe Parlementsgebouw, de
beide koninklijke theaters en het paleis van den kroonprins,
standbeelden van Karei XII en XIII van Zweden, en het
centraal station.
Stockholm is de zetel van de regèering en de residentie van
den koning, die alleen des zomers op een van zijn buitengoederen
verblijf houdt. Stockholm heeft geen staats-universiteit, doch een
bijzondere inrichting van hooger onderwijs met vier faculteiten.
•♦•♦«♦♦♦♦«♦♦♦♦♦♦«a fjef middelbaar onderwijs vooral staat in Zweden op een hoogen
trap van ontwikkeling en Stockholm kent tal van inrichtingen op
dit gebied, zooals het ook op kunstgebied een uitstekenden naam. heeft. De indus
trieën, in Stockholm vertegenwoordigdzijn van zeer uiteenloopenden aardmaar
ze zijn in ieder geval de belangrijkste van het geheele land en nag driemaal grooter
dan die van Malmö of van Gothenburg, welke steden op de tweede en derde plaats
komen. Zeer belangrijk zijn er, het spreekt wel bijna vanzelf, de scheepsbouw-indus
trie, de ijzer- en staalgieterijenwant Zweedsch staal is wereldberoemd. Stockholm
is de eerste stad van Zweden voor wat den importhandel betreft, de gelijke van
Malmö voor wat den exporthandel aangaat, en alleen daarin overtroffen door
Gothenburg, daar Stockholm yn betrekkelijk gering aandeel heeft in den hout-export-
handel. Schepen met zeven meter diepgang kunnen nog de stad binnenvallen, en me
ren dan gewoonlijk aan de reeds boven genoemde Skeppsbro en de Blasieholm-kade.
Zooals men op onze foto kan nagaan, heeft men vanaf den toren van het stadhuis
een prachtig overzicht over de geheele hoofdstad, waarvan men hier wel het oudste
en voornaamste deel op den voorgrond heeft. Geheel op den voorgrond ligt de gemeen
telijke zweminrichtingèen groot en kostbaar gebouw, zooals men ziet, met niet
minder dan drie afdeelingen. Het eilandje juist daarachter wordt ingenomen door
een club-restaurantwat hooger op, in dezelfde richting, bevindt zich het Parlements
gebouw, en rechts daarvan hel koninklijk paleis. De vierkante torendie flauw zicht
baar aan den horizon daarboven opdoemt, is de toren van de Storkyrkan, de oudste
kerk van de stad, dateerend van het jaar 1260. Geheel rechts op onze foto verheft zich
de als een naald zoo scherpe ijzeren torenspits van de boven reeds genoemde Riddar-
holm-kefk, in haar vorm eenigszins herinnerend aan de luchtige spits van de kathe
draal van Roven, den ranksten van Frankrijks torens. Deg ebouwen rond deze kerk
zijn meest regeeringsbureaux. Vermelden we nog volledigheidshalve, dat Stockholm
in 1934 522000 inwoners telde, ongeveer evenveel als de Engelsche industriestad
Sheffield, iets minder dan Lyon of Rotterdamen iets meer dan onze Nederlandsche
residentie, s-Gravenhage
