dat het vandaag je naamdag is. Ik ben gekomen om
dien met jou te vieren." Vervolgens omhelsde
Peter zijn hoveling, die nog steeds niet van den
schrik bekomen was en zoende hem.
Menschikoff benut zijn intieme, hechte vriend
schap met den Ozaar om in het buitenland
voordeelige verbintenissen aan te knoopen. Hij
staat op het hoogtepunt van zijn roem. Na de be
slissende overwinning op Zweden is Rusland plot
seling tot grootmacht opgeklommen en .Menschi
koff wordt, de van alle zijden gevleide voorspreker
bij den Czaar. Het buitenland betaalt hem daarvoor
gaarne groote sommen.
kiitliariiiii rijpt in. Haar
liuwelyk met Peter
die hij Turkije deed. Peter was bereid, alle door hem
bezette gebieden wederom af te staan en Lijfland en
Estland aan Zweden terug te geven.
Sc-hafirow, die op aanraden van Katharina
150.000 roebels had medegenomen om de onderhan
delingen te vergemakkelijken, keerde na twee dagen
terug. Het antwoord, dat hij bracht, was ongeloof
waardig. Do grootvizier stelde zich met weinig
tevreden hij eischte slechts de teruggave van
Asow en de belofte, dat Rusland zich in de toekomst
niet met Polen zou inlaten. Tevens bedong hij den
vrijen aftocht van koning Karei naar Zweden.
Rusland was als door 'n wonder gered. Turkije
daarentegen had de gelegenheid voorbij laten gaan,
Rusland voorgoed uit te schakelen. Het gunstige
oogenblik was er, maar werd door de Turken niet
benut.
Karei ontvangt 't bevel Turkije te verlaten, maar
de Zweedsche koning verandert zijn huis in een
vesting en weigert 't bevel op te volgen. Na een ware
belegering raakt de wederspannige gewond, men
sleept hem uit zijn versperring en zet hem achter
slot en grendel gevangen.
De mislukte veldtocht tegen de Turken eindigt
met een gebeurtenis, die de gansehe wereld langen
tijd stof tot praten biedt. Op 18 Februari 1712 vindt
te Moskou in het bijzijn van enkele getuigen, in de
kapel, die tot het slot van Menschikoff behoort, de
huwelijksvoltrekking plaats tusschen Peter en Katha-
rina. Onder de bruidsmeisjes bevinden zich de beide
dochtertjes van Katharina, die de trouwplechtigheid
van hun ouders mogen bijwonen.
De Lijflandsche boerin, die negen jaren geleden
nog een lijfeigene was, stijgt op tot de waardigheid
van Czarina.
Vader en zoon
"Wfc/as Peter ontvankelijk voor oprechte, diepe
gevoelens t Had hij wel eenig begrip van
naastenliefde Hij, Peter, die de oorzaak was van
ontzaglijk veel leed, van gruwelijke pijnen, en met
den dood van ontelbaren op zijn geweten Peter,
wiens pad bezoedeld was, wiens eigen handen be
vlekt waren met bloed
Het is niet mogelijk op deze vragen een antwoord
te geven. Het eenige, dat Peter oprecht en zonder een
spoor van egoïsme liefhad,was zijn land. Al het andere
scheen bijzaak en van voor-
bijgaanden aard. Hij was
aan zijn vrienden en me
dewerkers gehecht, zoolang
zij voor het land en
Peter beteekenis hadden.
Zoodra zij hem echter over
bodig of gevaarlijk wer
den, verstiet hij ze. Zijn
nuchtere, praetische kijk
taxeerde de menschen al
leen naar hun utiliteit. Hij
hief ze uit 't niets te voor
schijn, zoodra ze hem van
nut schenen te zijn, zoo
als het voorbeeld van den
pastei verkooper Menschi -
koff bewijst. Hij stiet ze in
den afgrond en in 't verderf,
als zij, op het hoogtepunt
van hun roem, hem hinder
den of in den weg stonden.
Hij ontzag zelfs zijn eigen
zoon niet, toen deze niet
door zijn vader geraden wou
zijn. Hij liet hem dezelfde
pijnen, dezelfde gruwelijke
folteringen ondergaan als
de tallooze anderen, die
niet dezelfde ideeën wa
ren toegedaan als de Czaar.
Hij liet zijn eigen zoon
De groote medewerker van
Peter den Orooten, vorst
Menschikoff, werd met z'n
familie door den jongen
Czaar Peter den Tweeden,
nadat hij in de regeering
van Katharina de Eerste
een groote rol had gespeeld,
naar het verre Siberië ver
bannen, waar hij in ellende
en armoe omkwam.
rf~Vp 9 Juli 1711, twee jaren na de overwinning bij
Poltawa, hangt de toekomst van Rusland, ook
die van Menschikoff, aan 'n zijden draad. Het Rus
sische leger, ter sterkte van 40.000 man, is opgerukt
tegen de Turken en bij Stanilesclite door de overwel
digende troepenmacht van den vijand, onder bevel
van den grootvizier, omsingeld. Turkije had reeds in
1710 den Czaar den oorlog verklaard. Peter, die op
de hulp van den Slavischen Balkan had gerekend,
ziet zich in zijn verwachtingen bedrogen. Zijn leger,
dat tegen de Turken was opgerukt, scheen verloren.
Het was van alle kanten omsingeld en van iedere
hulp afgesneden. De Czaar bevond zich onder zijn
troepen.
De groote man beleeft een zijner zwakke uren. Hij
verliest den moed en wordt voor alles gevoelloos. En
toen, terwijl de wereld met spanning het verloop der
gebeurtenissen afwachtte, nam Peter's gezellin,
Katharina, die hem naar 't front heeft vergezeld,
de leiding in handen. De eenvoudige vrouw, die tot
nu toe niets in het midden heeft kumien brengen,
wekt den Czaar op tot handelen.
Peter Sehafirow, 'n man, stammend uit 'n onaan
zienlijk Joodsch milieu, later door den Czaar tot
vice-kanselier en leider der buitenlandsche aange
legenheden verheven, wordt belast om met den
vijand de vredesonderhandelingen te openen.
Dat de Czaar den toestand ernstig, ja zelfs hope
loos achtte, blijkt wel uit de deemoedige voorstellen,
Peter de Groote in z'n huisje te Zaandam.
den dood sterven van een geminachten staats
vijand, nadat hij hem door knoetslagen en folterin
gen tot een misdadiger gedegradeerd had.
Het jaar 1718 was voor Rusland een jaar van groo-
ten rouw. Na te zijn teruggekeerd van een buiten
landsche reis, liet Peter door het gansehe land
processen voeren, werden duizenden slachtoffers
gefolterd en terechtgesteld. Het was den Czaar erom
te doen de laatste, gevaarlijke oppositie te breken,
namelijk zijn eigen zoon Alexej, uit 't huwelijk met
Eudoxie. Er was reeds lang oneenigheid tusschen
vader en zoon. De zoon, die zijn vader als een
onmensch verafschuwde, was de hoop der reaction-
naire, orthodoxe geestelijkheid en waarschijnlijk ook
van 't grootste deel van Ruslands bevolking.
De jeugd van Alexej
W%e droevige jeugd van Alexej, die niet geheel en
al onbegaafd was, verliep in eenzaamheid. De
stralende warmte van ouderliefde heeft hij nooit ge
smaakt. Diep in zieh verborgen droeg hij een bitteren
haat tegen zijn vader, die hem aan de handen van zijn
moeder ontrukte, toen (leze onschuldig in het klooster
verbannen werd. Aan de hoede van Menschikoff
toevertrouwd, moest Alexej van hem vernederingen
en zelfs mishandelingen verdragen.
Op dertienjarigen leeftijd moest hij reeds in dienst
en liet zijn vader hem als gewoon kanonnier aan 't
front dienen. De militaire dril beviel den jongen
allerminst. Zijn vrees voor z'n vader en de afkeer
voor z'n omgeving brachten hem er zelfs toe, dat hij
zich door de hand schoot om niet te behoeven ver
schijnen op de fortifieatieproef, die Peter zelf zou
leiden.
Alexej, die geen eigen wil bezat, verviel in reli
gieus fanatisme en werd 't willige werktuig van zijn
biechtvader Jacob Ignatjew. Spoedig werd Alexej
nu betrokken in het drijven der oppositiepartij, die
zich om den Czarenzoon schaarde.
Was Alexej een krachtige, doelbewuste figuur
geweest, wie weet hoe de strijd tusschen vader en
zoon zou zijn uitgevallen. Maar Alexej was tegen
de sterkte van zijn genialen vader in 't geheel niet
opgewassen. Hij was een zwakkeling, die in niets op
zijn vader geleek. Na den (lood van zijn echtgenoote,
Charlotte van Braunschweig, verliet hij heimelijk en
op laffe wijze zijn land, terwijl het gansehe volk in
't geheim voor hem bad en hem beschouwde als den
wreker van alle onrecht.
Hij vluchtte naar zijn zwager, keizer Karei VI
te Weenen, 0111 voor zichzelf en zijn gezellin Apliros-
sinia, een Finselie lijfeigene, onderdak te zoeken. In
Tirol en te St. Elmö groeit dan de romance van den
Czarenzoon, die gaarne afstand doet van al zijn rech
ten, om zijn geliefde in eeuwige rust en vreedzaam
heid te kunnen bezitten. liet zijn de gelukkigste
(lagen van zijn leven, waarin hij tot nu toe niet veel
vreugde of geluk gekend heeft.
Maar twee afgezanten van zijn vader, graaf Peter
Tolstoj en de gardekapitein Rumjanzeff, rukken hen
