31
vroeger reeds zoo vaak gebeurde te gelooven.
dat de rechtmatige Czaar, vadertje Peter Feodo-
rowitsc-h, niet dood zou zijn, maar dat hij zich onder
het voik verborgen zou houden, om te zijner tijd
zijn rechten tegenover Katharina te laten gelden.
Onverantwoordelijke avonturiers en rebellen we
ten deze situatie te benutten. Steunend op de onte
vredenheid onder de lijfeigenen slagen zij erin door
mooie beloften de massa tot zich over te halen, zij
weten de driften van 't volk wakker te roepen en zet
ten aan tot opstand en anarchie.
Twaalf maal verscheen een nieuwe Czaar Peter,
die te Ropscha vermoord was, ouder 't volk. Twaalf
maal kwam hij in verzet tegen de bestaande regee
ring en, zooals ten tijde der Strelitzenoproeren,
richt zich ook thans de ontembare haat van het op
gezweepte volk tegen den troon.
Twaalf avonturiers na elkaar probeeren onder den
naam van Peter 111 den strijd tegen de regeering op
te nemen. Een van hen lukt het werkelijk gevaarlijk
te worden. De Don-Kozak Emeljan Pugatseliow
slaagt erin als 'u tweede Stenka Kasin, die 't Rus
sische rijk onder Alexej Michailowitseh in opstand
bracht, een groot gedeelte der Kozakken aan 't
muiten te brengen; terwijl zich vele lijfeigenen,
misdadigers en de nomadenstammen van Orenburg
bij hen aansluiten.
Hij duikt 't. eerst als l'eter 111 op in den Oeral.
Zijn parool luidt afschaffing der belastingen en de
strijd tegen de grootgrondbezitters.
Emeljan Pugatseliow kent de ziel van liet volk door
en door. Omringd door een hofstoet is hij in de oogen
van de massa niet de rebel, maar de echte Russische
Czaar, die recht heeft op onderdanigheid, en aanbid
ding.
Gezeten op zijn troon geeft hij z'n bevelen en weet
hij 't volk te boeien door zijn ongewoon redenaars
talent.
Steden en dorpen gaan in
vlammen op
■et oproer neemt een geweldigen omvang aan.
Orenburg wordt stormenderhand genomen,
Samara valt en reeds slaat 't oproer over naar den
rechter Wolga-oever. Kazan wordt in brand gesto
ken en tot. den grond verwoest. Vele dorpen en
nederzettingen sluiten zich bij den pseudo-Czaar aan.
Men begint de grootgrondbezitters en hun huisge-
nootcn op onbarmhartige wijze te vermoorden. Ai-
leen reeds in Sainaransk worden driehonderd groot
grondbezitters, leden van den adel, opgehangen of
doodgemarteld.
Zoo wreken zich do lijfeigenen op hun meesters
Het is niet gemakkelijk de rebellen te overwinnen,
daar het Russische leger zich juist op dat tijdstip in
oorlog bevindt met Turkije. Eindelijk, in Augustus
1774, slaagt, Poter Panin erin de opstandelingen bij
Zarizyn te verslaan en, zooals dat in de Russische ge
schiedenis zoo vaak gebeurde, werd de held van gis
teren door de zijnen verraden en aan de regeerings-
troepen uitgeleverd.
Bloedige tegenmaatregelen
■V ort. daarna wordt Emeljan Pugatseliow, de af-
god der verdrukten, te Moskou onthoofd. Precies
zooals vóór zesenzeventig jaren, toen Peter de
Groote de oproerige Strelitzen liet onthoofden, begint
ook nu een bloedbad, zóó verschrikkelijk, dat Rusland
daardoor in zijn ontwikkeling een volle eeuw achter
uitgaat.
Men bepaalt zich niet ertoe de schuldigen te doo-
den. Zij worden op een rad gebonden, of levend aan
een der ribben opgehangen, terwijl allen, die hen
steunden, gegeeseld worden en gefolterd. In plaatsen,
waar de medeplichtigen tijd hadden gehad zich te
verbergen, werd volgens 't lot iedere derde opge
knoopt, terwijl de anderen gegeeseld- werden en met
afgesneden ooren - het teeken der misdadigers
weer in vrijheid gesteld.
Rusland is het oude, gmwelijke Rusland gebleven.
Katharina, de leerlinge van Voltaire, zij met de idea
len van Montesquieu, heeft geen kans gezien zich tot
het volk neer te buigen.
Toen zij den troon beklom, was zij bezield van lioo-
ge idealen, zij was zelfs degene, die de bevrijding der
boeren warm verdedigde. Maar tegelijkertijd zocht zij
haar steun bij den adel, die in 't geheel niet sympa
thiek stond tegenover de bevrijding der boeren.
Een poging tot opstand van Pugatseliow had haai
een waarschuwing moeten zijn.echter er werd
geen enkele maatregel getroffen, waardoor het leven
der lijfeigenen ook maar 't minst zou worden ver
licht en 't onderling verkoopen van boeren bloeide
even weelderig als vroeger. Deze boeren moesten
zooals vroeger dwangarbeid verrichten voor hun
meesters en waren geheel overgeleverd aan hun
nukken en willekeur.
(«rigorij Orlow
liet was Grigorij Orlow, die de garde jiad overge-
haald de zijde van Katharina te kiezen, en over
hem voerde de weg, die leidde tot de vermoording van
den Czaar.
Na den dood van Peter den Grooteu werd de Rus
sische troon bezet door vrouwen, alleen Peter 11 en
Peter III vormden 'n onderbreking. Na Katharina 1
volgden Anna Iwanowna, Anna Leopoldowna en
Elisabeth.
Dit tijdperk vooral dat der gouden Rococo
had een verweekt, passief mannentype in 't leven ge
roepen. Vandaar, dat het niet te verwonderen valt,
dat de moedige, energieke gebroeders Orlow en hun
handjevol medewerkers zoo gemakkelijk slaagden
in den maar half voorbereiden staatsgreep.
Grigorij Orlow's beste hoedanigheden waren zijn
groote persoonlijke moed en zijn soldatentrouw.
Hieraan had Katharina haar troon te danken, terwijl
er bovendien nog iets was, dat deze beide mensehen
bond de gewelddadige dood van Czaar Peter te
Ropscha, waarvan Grigorij Orlow de medeplichtige
was en Katharina de ingewijde.
Nadat Grigorij Orlow tegelijk met zijn broeders in
den adelstand verheven was, werd hij naar 't voor
beeld van Katharina's voorgangsters aan 't hof voor
gesteld als de bijzondere gunsteling van de kroon
Wat kon de verarmde officier, die diep in de speel
schulden zat, meer verlangen
Dat hij echter hiermede lang niet tevreden was.
moest Katharina zeer spoedig ondervinden
Orlow was niet tevreden met den rang van kamer
heer, noch met zijn graventitel, de orde van den
heiligen Alexander Newsky, den rang van generaal-
j,*"
Graaf Alexej Orlow, stalmeester der Czarina. Voor de slede is een der beroemde Orlow -dravers gespannen.
