31
I en doode wordt tot keizer
gekroond
■"%e nieuwe Russische Czaar heet Paxil I en niet
Alexander, zooals Katharina gewild had. De
nieuwe grootkanselier en gunsteling van den Czaar
heet Zijne Doorluchtigste Hoogheid vorst Alexander
Besborodko.
De paleizen, waarin de galante geest van Kathari
na ruim vijfendertig jaren heeft geheerscht, lijken
wel veroverde vestingen, bemand met de nieuwe
meesters, de officieren van Gatschina.
Het is, alsof over de hoofdstad de belegeringstoe
stand is uitgeroepen, alsof een onzichtbare hand de
klok heeft teruggezet tot den tijd, waarin een krank
zinnige Holsteiner 't Russische rijk in een Pruisische
kazerne wou veranderen.
Het is de zoon van den Holsteiner, die de opstan
ding van dien geest met 'n symbolische handeling
documenteert.
In aanwezigheid van 't hof, van alle mannen van
aanzien en de gunstelingen van zijn overleden
moeder laat Paul in 't Alexander-Newsky-klooster
het graf van Peter III openen en 't half ontbonden
lijk op een troon zetten.
Hij zelf drukt den te Ropscha vermoorde den
scepter in de hand en zet de kroon der Romanows
op diens kalen schedel. Een voor een moeten de
aanwezigen hem huldigen, wien tijdens zijn leven de
kroningsfeesten niet ten deel vielen.
Terwijl deze waanzinnige, huiveringwekkende
vertooning nog druk de gemoederen van 't volk
bezighoudt, terwijl de dood van Katharina nog niet
is doorgedrongen in de lagen der massa, volgt de
aankondiging van de bijzetting van den vermoorde.
De straten van 't klooster naar 't Winterpaleis
zien zwart van 't volk. Spoedig zet zich de rouw
stoet tusschen de opgestelde gelederen van militairen
in beweging. Vijfhonderd geestelijken openen den
stoet en onder de oogen der duizendhoofdige massa
moet de grijze Alexej Orlow bij de snerpende koude
met ontbloot hoofd voor de kist schrijden en op een
kussen de kroon dragen van hem, dien hij vijf-en-
dertig jaren geleden vermoord heeft.
Dit is de wraak van den nieuwen Czaar op 't
regiem en de hovelingen van zijn moeder.
In 't Winterpaleis staan twee doodkisten ter be
zichtiging door 't volk opgebaard zij bevatten 't
stoffelijk overschot van Peter III en Katharina de
Groote. Een rouwband slingert zich om de sarko-
fagen, waarop de woorden
„In 't leven gescheiden vereenigd in den dood."
.Clroot is slechts hij, met
wien i li spreek"
W"%e nieuwe Czaar neemt wantrouwig en met 'n
diepen haat in 't hart de regeering op zich. De
goede voornemens, waarmede hij in zijn jeugd
bezield was, zijn tijdens den langen tijd van wachten
Czaar Paul betrijdt den door Katharina in een kerker
opgesloten Poolschen vrijheidsheld Koseiuszko.
verstikt. Hij is tweeënveertig jaren oud, wanneer hij
als 'n verbitterd man, als iemand, die door 't hof van
z'n moeder voor onmondig werd gehouden, voor een
tweederangs-mensch, tot Czaar van Rusland ge
kroond wordt.
De verachting, die hij zijn gansche leven moest
verduren en die hem iedere hoveling van Katharina
ongestraft kon toonen, deed hem bijna aan zijn eigen
minderwaardigheid gelooven. Uit dit minderwaar
digheidsgevoel groeide een fel verzet, dat hem aan
vankelijk maakte tot den despoot der exercitie
velden en daarna tot machtsdronken tyran.
Overal bespeurde hij den geest der Fransche
revolutie als 'n doodelijk gevaar voor zijn souvereini-
teit. Hij zag zich geroepen de „wankelende" tronen en
de „bezoedelde" altaren van dit gevaar te bevrijden.
In de ijzeren discipline, die op z'n exercitieter
reinen heerschte, zag hij de nieuwe toekomst van
Rusland gelegen. DeiDelfden geest van onderworpen
heid wou hij in 't openbare leven invoeren.
Eenieder zonder onderscheid moest, als hij den
Czaar ontmoette, nederknielen. De Czaar maakte
geen uitzondering, edelman en boer waren voor hem
't zelfde als dienaar en knecht.
„Groot is slechts hij, met wien ik spreek en ook
slechts zoolang ik met hem spreek.
Het leger werd gedrild zooals nog nooit tevoren.
Hier moest zich de vernieuwing van Rusland vol
trekken en „de geest van Potemkin" worden
uitgedreven.
Hoe diep de Czaar Potemkin haatte, bewijst wel 't
feit, dat hij 't lijk van den Taurischen vorst liet op
graven en in de stadsgrachten van St. Petersburg
werpen.
De parades van de wacht, die iederen dag gehouden
werden, deden eiken officier beven en sidderen. De
geringste afwijking van 't verouderde Pruisische
reglement was voldoende om terstond op 't exercitie
veld gedegradeerd te worden en zonder erbarmen
in ballingschap gestuurd.
Soldaten met gepoederde
prulken
M~ke Czaar woont de parades van de wacht geregeld
persoonlijk bij. De geriefelijke soldatenkleeding,
die door Potemkin was ingevoerd, bestaat niet meer.
In plaats daarvan zijn na Paul's troonsbestijging de
enge Pruisische rokken gekomen en de korte broeken.
Czaar Paul I van Rusland, die door het verraad
van kanselier Besborodko zijn moeder Katharina
opvolgde. Czarina Katharina had zelf bij testament
haar kleinzoon Alexander als opvolger aangewezen.
De nieuwe heerscher haastte zich alle door Katharina
en Potemkin ingevoerde hervormingen weer ongedaan
