,.Als de adel mij in den weg treedt,," geeft Alexan
der ten antwoord, „dan vertrek ik met, mijn gezin
naar Polen en vaardig ik vandaar het bevrijdings-
bevel uit."
De jeugdige idealist wil het geluk van zijn volk.
Hij wil zijn schuld aan den moord op zijn vader
met een diepe, oprechte liefde voor het volk uit
boeten.
„Is 't geluk van het volk niet het hoogste doel
En 't doel heiligt de middelen. God ziet mijn ge
dachten Zoo denkt Alexander vaak, als hij achter
volgd wordt door de visioenen van den moord-
nacht in het Michajlowsky-slot.
\apoleon.
De kroningsdag Het volk juicht op onbeschrijfe
lijke wijze. Het is een dag der vreugde, zooals
nooit te voren. Het versterkt den hechten band
tusschen het volk en den jeugdigen keizer.
De troonsbestijging van Alexander viel in den
zelfden tijd, waarin de ster van Napoleon opging.
De kaart van Europa veranderde haast iederen dag.
Alle tradities en levensopvattingen worden als door
een stormwind weggevaagd en Europa's toekomstige
heerscher schrijdt in een geweldig tempo den nieu
wen tijd tegemoet. De zegenrijke Fransche troepen
storten zich als een bergstroom over de grenzen
Austerlitz
(kaar Alexander I zweert op liet graf van Frederik
den Grooten te Potsdam den koning van Pruisen tegen
Napoleon te zullen bijstaan.
Czaar is aan Polen, met zijn heldhaftig
verleden, gehecht. Hij bewondert de Pool-
sche kunst en verfijnde omgangsvormen.
Doch zijn plannen reiken verder dan
deze liefde voor Polen.
Hij begeeft zich naar Potsdam, waar
hij bij het graf van Frederik den Groo
ten den Pruisischen koning Friedrich
Wilhelm en zijn gade Louise met 'n plech-
tigen eed hulp tegen Napoleon toezegt.
Het Poolsche volk voelt zich bedrogen.
Uit, vrienden worden vijanden. Maar de
troepen van Suwarow, die eens Ismail
bezetten, in een koenen marsch de Alpen
overschreden en Praag, de voorstad van
Warschau, veroverden, hoeven geen
nieuwen vijand te vreezen Er is maar
één vijand en zijn naam luidtNapoleon.
Alexander gelooft in zijn onoverwin
nelijke troepen. Hij brandt van ongeduld
den Corsicaan te verpletteren. Hij luistert
niet naar de raadgevingen van zijn leger
aanvoerder, generaal Kutusow, die hem
afraadt een open veldslag met Napoleon
te leveren. Alexander zet zijn eigen wil
door.
■~^e veldslag wordt, geleverd.
Austerlitz. een smadelijk ver
slagen Russisch leger. eenentwintig-
duizend gesneuvelde Russische soldaten
het vredesverdrag van Oostenrijk met
Napoleon te Pressburg. 't einde van het
Duitselie imperium en een bedreigd Rusland,
dat zijn de gevolgen van de eerste ontmoeting met
Napoleon
Zijn eed getrouw werpt Alexander zijn troepen
nogmaals op den vooruit dringenden vijand. Maar
hij heeft geen geluk. Tweemaal achter elkaar, bij
Eilau en Friedland, wordt 't Russische leger be
slissend verslagen. De ontmoedigde Ozaar ziet zich
gedwongen de vredesvlag te hijschen.
De vrede wordt geteekend te Tilsit. Twee keizers
.ontmoeten elkaar, Alexander en Napoleon, 't Kruis
van 't Legioen van Eer siert de borst van den Russi-
schen Czaar. De grens van Rusland blijft ongewijzigd.
Friedrich Wilhelm houdt Pommeren en West-Prui
sen. 't Is een eervolle vredesovereenkomst, maar
Alexander is slechts uiterlijk ermede tevreden. Hij
is vroolijk, haast uitgelaten. Hij verraadt niet, wat
innerlijk in hem omgaat. Maar diep in zijn hart,
onder 't kruis van 't. Fransche Legioen van Eer, dat
Napoleon hem verleende, brandt een felle haat
tegen den geweldenaar.
„Denkt u zich eens in, dat ik deze dagen in 't ge
zelschap van Bonaparte vertoefd heb schrijft hij
naar zijn moeder.
En Napoleon, op 't toppunt staande van zijn
macht, bevroedt-niet, dat-de Czaar, wiens leger hij
overwonnen heeft, door 't lot is voorbestemd zijn
bedwinger te zijn, die hem, den heerscher over
Europa, naar St. Helena zal verbannen
De gevolgen van den vrede van Tilsit doen zich
voelen. De trotsche koning Gustaaf IV van Zweden
kan Rusland en Pruisen hun toegevendheid niet
vergeven. Woedend zendt hij alle onderscheidings
teekenen, die hem door deze landen werden ver
leend, terug, hetgeen een formeele breuk beteekent..
Pruisen was niet bij machte op deze beleediging
De veldtocht naar Aioskou werd Napo
leon noodlottig. Met zware verliezen moest
het Fransche leger in het barre winter
seizoen uit Rusland terugkeeren.
en naderen dreigend het Russische rijk. Alexander,
de groote voorvechter der vrijheid, stelt zich ten
doel de wereld van "t, naderend onheil te bevrijden.
Hij voelt zich een nieuwen mensch, hij verkeert
niet meer in voortdurenden twijfel aan zichzelf,
hij voelt zich sterk genoeg de moeilijke taak te vol
einden.
Op 2 December 1804 laat de kleine artillerie
officier Bonaparte zich tot keizer Napoleon I over
Frankrijk uitroepen.
Alexander ziet daarin een uitdaging en neemt die
aan.
1805. De wegen, die van
Rusland naar 't Westen
voeren, zijn gehuld in
zware stofwolken. De Russi
sche troepen trekken den
vijand tegemoet. Rusland
is toegetreden tot de coa
litie Oostenrijk-Engeland-
Zweden. Het Russische
leger trekt door Polen op.
Daar logeert Alexander
bij zijn vriend minister
Adam Czartoryzski.
De Czaar wordt op
sprookjesachtige wijze ont
vangen. Polen heeft op hem
zijn hoop gebouwd. Het
verwacht van hem, den
voorvechter der vrijheid,
de herstelling van 't ver
brokkelde rijk en de ver
drijving der Pruisen uit
liet bezette gebied. De
Czaar Alexander l van Rusland.
te reageeren, daar het geheel afhankelijk was van
Napoleon. Alexander was hevig verontwaardigd en
bijna kwam het tot een oorlogsverklaring aan Zwe
den. Maar de ernstige toestand, waarin Rusland ver
keerde, liet niet toe, dat het land dezen zwaar-
wichtigen stap zette. Het bleef bij een scherpe nota.
waardoor de spanning tusschen de voormalige
vrienden nog geladener werd.
Een ander gevaar weer dreigde uit Pruisen,
waar 't hertogdom Warschau, onder protectoraat
van Napoleon staande, een Fransche steun tegen
Rusland werd. De inkrimping van den handel met
Engeland, Rusland door Napoleon bij den vrede
van Tilsit opgelegd, begon zwaar op 't land te druk
ken. Deze vrede, die er aanvankelijk zoo veel
belovend uitzag, vond thans bij 't Russische volk
geen genade meer en 't leger begon hem zelfs als
oneervol te beschouwen. De Russische troepen, zoo
aan overwinning gewoon, verlangden den smaad
van Austerlitz en Friedland te wreken.
De Fransche gezant aan 't Russische hof wakkert
door zijn uitdagend en onverantwoordelijk gedrag
de vlam van haat, die in 't volk brandt, nog aan.
Tijdens een diplomatiek diner, waartoe hij ook uit-
genoodigd was, nam hij met. een opzettelijke be
doeling plaats op den zetel, die voor den Czaar ge
reserveerd was.
De republikeinsche denkbeelden, waarin Alexan
der door zijn leermeester Laharpe was onderwezen,
beginnen langzaam aan te vertroebelen. Het re
publikeinsche Frankrijk, met zijn ideeën over vrij
heid en onafhankelijkheid, had Rusland veranderd
in een land, dat van zijn vrijheid en onafhankelijk
heid was beroofd. De smaad der vernederingen en
't gevoel van machteloosheid knaagden den Czaar
aan 't hart.
Voortdurend moest hij denken aan de verschrik
kelijke nederlaag van Austerlitz. Vóór
den veldslag had de grijze Godziener
Sewastjanow de ineenstorting van zijn
leger voorspeld. Had hij toen maar naar
de waarschuwing willen luisteren De
Czaar beschouwde de nederlaag thans
als een straf van den Allerhoogste.
Hij, die het gewaagd liad, het oordeel
over zijn vader uit te spreken, had Rus
land en zijn volk aan de willekeur van
den vijand overgeleverd. Waarin be
stond dan zijn heilige zending, die hem
bevrijden zou van de schuld van vader
moord I Wéér begon Alexander aan
zichzelf te twijfelen.
De wapenstilstand, die was ingetre
den, leek de dreigende stilte vóór den
storm. De vrede van Tilsit was slechts
