I
19
De wereldkampioen dr.
Max Euwe en de ex-
wereldkampioen dr.
Aljechin weer tegenover
elkaar in een spannend
schaaktournooi. Ruim
tien weken zal deze
revanche-match duren.
Reproductie naar een
speciaal door onzen tee
kenaar Herman Moer
kerk vervaardigde gele-
genheldsprent, welke m
een formaat van 50 cm.
X 37.5 cm. voor onze
abonné's verkrijgbaar is.
Na storting van 12.op
postrekening no. 142700
of toezending van dat be
drag per postwissel aan
ons hoofdkantoor Nas-
saulaan 51 te Haarlem
wordt dit interessante
herinneringsportret aan
u toegestuurd.
naH
leven van Euwe zoekt,
is het eenige wat men
vindt, dat hij eenmaal
een partij, waarin hij
glad gewonnen stond,
slechts nog met groot.e
moeite remise kon
houden door de schuld
van.... zijn doch
tertje. Deze werd nl.
net geboren toen haar vader moest spelen en
het is te begrijpen, dat Euwe een beetje in de
war was. Maar dit is dan meteen ook wel het
meest „schokkende" feit, dat in het leven van den
huidigen wereldkampioen is voorgekomen. Bij Al
jechin daarentegen vindt men spanning, opwinding
en avonturen in overvloed.
Toen de oorlog uitbrak nam Aljechin juist deel aan
een tournooi in Mannheim, Duitschland. Ilij werd, te
zamen met alle andere Russen, die er waren, geïn
terneerd. Een schaakbord en schaakstukken waren
niet aanwezig en om de erge verveling van zulk een
interneeringskamp 'n beetje te dooden speelden de
meesters den heelen dag zg. blind. De andere Rus
sische schaakspelers berustten in hun lot. maar
Aljechin liet toen al zien, dat hij niet-te-bedwingen
was en hij ontvluchtte, al was dit ook zeergevaarlijk,
naar zijn vaderland. Verder werd hij tijdens den
oorlog gewond en heeft in een veldlazaret in Rusland
wederom blind een paar van de mooiste par
tijen van zijn leven gespeeld.
Toen de revolutie begon in Rusland bleef^Aljechin
een paar jaar als tolk in het ministerie voor Buiten-
landsche Zaken, aangezien hij Duitsch, Franscli en
Engelscli vloeiend spreekt. Als vroegere aristocraat
moet hij echter vele angstige oogenblikken hebben
doorleefd. Het is meer dan eenmaal gebeurd, dat hij
op grond van een schijn van verdenking of heele-
maal zonder eenige verdenking in een cel met
veertig, vijftig anderen werd gestopt. In dien tijd
was het de gewoonte om een tiental van de verdachte
gevangen-genomenen te fusilleeren, om een zoo groot
mogelijke zekerheid te hebben, dat de onbekende
schuldige niet zou ontglippen. Herhaaldelijk moest
de ex-wereld-kampioen zulke hachelijke avonturen
meemaken, waardoor hij vaak weken en maanden
lang niet zeker was, of hij den volgenden dag nog in
leven zou zijn.
Er doen verhalen de ronde, dat hij eindelijk ter
dood was veroordeeld, doch dat de rechters zijn leven
hebben gespaard, omdat hij de grootste schaak
meester in Sovjet-Rusland was. Anderen meenen te
weten, dat een schoone vrouw hem uit de gevangenis
heeft gered. Als belooning zou hij daarna met haar
getrouwd zijn. Hij zelf ontkent deze verhalen met de
grootste stelligheid, maar zeker is, dat zijn leven
tijdens zijn verblijf in Sovjet-Rusland niet over rozen
ging.
In 1921 vertrok hij naar West-Europa en werd
beroepsspeler. Toen begon dan ook pas zijn werkelijke
vermaardheid als schaakgenie. De avontuurlijke
ervaringen van zijn jonge jaren hebben hun stempel
op hem gedrukt, een stempel, dat met den loop der
jaren niet meer is uit te wissclien.
De psycholoog kan opmerken, dat de rustige levens
wijze van Euwe en de bijna detectiveroman-achtige
figuur van Aljechin in hun kunst, i.e. het schaakspel,
weerspiegeld worden.
Al heel gauw na zijn vertrek uit Rusland ging hij
de geheele wereld bereizen. In 1923 vertrok hij naar
Amerika en sinds dien tijd heeft hij in ieder wereld
deel schaak gespeeld. Tijdens deze reizen heeft hij
ook nog verschillende avonturen beleefd.
Indien men Euwe en Aljechin observeert wanneer
zij voor het schaakbord zitten, dan is men onmiddel
lijk door het verschil in temperament getroffen. Euwe
is koel, doelbewust, rustig en belieerscht. Het eenige
uiterlijke teeken van opwinding is het rustelooze
krulletjes draaien in zijn gladde haren. Rooken of
drinken doet hij nooit, hij houdt zelfs niet eens van
koffie. Aljechin daarentegen geeft den indruk van een
wildeman. Hij strijkt met zulk een waren hartstocht
door zijn haren, dat men moet vreezen, dat liij ze alle
uittrekt. Euwe blijft meestal rustig voor het bord
zitten, ook als hij niet aan zet is, doch Aljechin
wandelt heen en weer met, stappen van een dragon
der. Tegenwoordig rookt en drinkt hij niet meer,
maar hij drinkt een ontelbaar aantal kopjes koffie
tijdens een partij. Toen hij in 1933 tweeëndertig
partijen blind heeft gespeeld, heeft hij volgens een
ooggetuige honderd kopjes zwarte koffie uitge
dronken 1
Hij schijnt verteerd te worden door zenuwen
tijdens een partij. Ik heb hem eenmaal in Amerika
in een partij in zulk een grooten tijdnood zien spelen,
dat hij zijn koffie roerde met een. pion. In het
tournooi te Kemeri van dit jaar heeft hij twee zetten
achter elkaar gedaan tegen den Nederlandschen
kampioen Landau. Misschien is dit wel een privi
lege van ex-wereldkampioenen, daar 'Capablanca
hetzelfde bij mij heeft gedaan in 't tournooi op den
Semmering, waarvan ik juist ben teruggekeerd.
De nervositeit van Aljechin is blijkbaar grooter
geworden, want vroeger heeft hij veel langer over
zijn zetten nagedacht dan tegenwoordig. Ilij zelf
heeft zich ernstig met zijn zenuwachtigheid bezig
WOÊRK&IOC
gehouden indien deze niet heelemaal was op te
heffen, dan wilde hij er in ieder geval voor zorgen,
dat zij hem geen parten meer zou kunnen spelen
gedurende een partij. Rooken en drinken heeft hij
daarom absoluut opgegeven. In het begin heeft hij
zooals in den achtkamp van Amsterdam 1936
voortdurend Haagsche hopjes gegeten, in Kemeri
heeft hij steeds paninas een speciaal Lettisch
melkpreparaat gedronken nu heeft yoghurt zijn
speciale voorliefde.
Het is opmerkelijk in de geheele carrière van Al
jechin, dat zijn groote wilskracht één van de sterkste
drijfveeren is. Deze karaktereigenschap is zelfs zoo
sterk, dat velen van zijn bewonderaars, die over de
geheele wereld verspreid zijn, gelooven, dat hij op
de vierenzestig velden in staat, is te doen wat hij
wil. Met deze meening kan ik mij echter beslist
niet vereenigen, maar wel weet ik als vriend van
Aljechin - dat zijn wilskracht hem tot schier on-
geloofelijke prestaties kan voeren.
Het tournooirecord van Euwe is in de laatste
paar jaren veel beter dan dat van Aljechin. De vier
partijen, die tusschen de beiden zijn gespeeld sinds
den vorigeu tweekamp, hebben 'n plus-resultaat voor
Euwe opgeleverd. De manier, waarop de huidige
wereldkampioen zich heeft voorbereid voor de
zware taak, die hem wacht, is logischer en beter
doordacht dan die van zijn tegenstander.
Objectief beschouwd, moet men daarom zeggen,
dat de kansen van Euwe beter zijn dan de kansen
van Aljechin. Toch blijft deze laatste een groot, on
berekenbaar genie, dat tot, grootsclie dingen in staat is.
Euwe en Aljechin zijn ieder in hun soort een stuk
van de schaakgeschiedenis. Aljechin heeft in de
jaren van 1929 tot 1935 gedomineerd. Euwe is
sinds 1935 koning in de schaakwereld. Zijn lieer-
scherscliap gaat zich iederen dag nog duidelijker
af teekenen. Wij staan nu op den drempel van een
groot, historisch feit in de schaakgeschiedenis een
bitteren strijd, men kan bijna zeggen op leven en
dood om de supermacht. Hoe deze strijd zal af-
loopen, kan niemand met zekerheid zeggen. Eén
ding is echter zeker
In dezen hevigen, doch vredigen strijd, waar een
overwinning niet behaald kan worden door laag
hartige kuiperijen, zal diegene van de twee tegen
standers den zegepalm veroveren, die daar het meeste
recht op heeft.