En de zwingelmachine ontdoet het viae
van de stukgebroken bastresten dan is de
vezel gereed om, in plokken opgemaakt, in
de fabriek tot garen versponnen te worden.
Na de dauwroot op het land wordt het rlas weer opnieuw opgericht om te drogen zoo zagen we het oj) een kleinbedrijf te St. Jansteen.
vrouwen het heele jaar door werk en een veilig bestaan vonden.
Maar nauwelijks was er sprake van werkelijken bloei, of de
depressie trad in en het werd, voornamelijk wegens den lagen
frankenkoere, onmogelijk nog te concurreeren tegen de Belgen,
wier vlasindustrie zulk een machtigen omvang bezat en onder
zooveel gemakkelijker omstandigheden werken kon. Was er toen
geen regeeringssteun verkregen, dan zou de nieuwe Zeeuwsehe
vlasindustrie thans waarschijnlijk reeds tot het verleden behoo-
ren. Gelukkig hebben die alleszins gemotiveerde steun en de
niet versagende werklust van onze vlassers deze voorname bron
van inkomsten voor tal van bewoners van 't Zeeuwsch-Ylaamsche
grensgebied weten te behouden de regeeringssteun is zelfs inmid
dels al weer ingetrokken kunnen worden, althans voor een zeer
groot gedeelte. Alleen het zou een beetje voorbarig zijn, daaruit
de conclusie te trekken, dat de zware tijden alweer achter den rug
zijnvooral onze grootere industrieën voelen nog maar al te
goed, hoe moeilijk liet valt, op te tornen tegen de Vlaamsche
fabrieken met hun lage loonen en onbeperkten werktijd.
Het is voor een buitenstaander een interessant bedrijf, de
vlasserij. Kijk maar 'ns de stampende, ratelende kloppers op
erven en terreinen van vlasserijen en
fabrieken de zaadkoppen beuken uit het
pas binnengehaalde vlas, dat het zaad
en het kaf naar alle kanten om de
bezweete koppen van de werkers vliegen.
Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat
wordt er gedorscht, en als er 'n partij
van 't zaad ontdaan is, trekt er een ploeg
volk op uit om de harde stengels over
de onafzienbare velden uit te spreiden
voor de dauwroot, het traditioneele, en
nog slechts sporadisch door de warm-
waterroot vervangen proces, waarbij de
harde bast broos genoeg wordt om onder
de knarsende raderen van de brakel-
machine gebroken te worden.
Dan komt de zwingel er aan te pas
met zijn gierende vliegwielen om de
vlasvezels te ontdoen van de stukgemalen
bastresten en dan is langzamerhand
het product gewonnen, de linnenvezel, die in wollige
plokken wordt opgestapeld om verhandeld te worden
naar de fabrieken, die er de garens uit spinnen zullen.
Hard werk, ja, maar een kunst ook, om het
zuiverste, zachtste, weligste product te telen en er
dan de glanzendste, soepelste vezel uit te winnen.
Een werk, dat groote toewijding en zorgvuldige
studie eischt. En een vak dus, dat ware liefde eischt
van zijn beoefenaars. Een teelt en een industrie,
die waard zijn, in 't Zeeuwsch-Vlaamsche land een
plaats in te nemen, zooals ze die aan den anderen
kant van de grens bezetten.
En wie nu bij ervaring weet, hoe groot in de latere
jaren de moeilijkheden zijn geweest in verband
met de onrustbarende werkloosheid onder de land
arbeiders in Zeeuwsch-Vlaanderen, bedenke eens
even-, van hoeveel belang voor dit land een groeiende
vlasnijverheid zou kunnen worden, die practiscli het
heele jaar door aan zooveel honderden, straks mis
schien duizenden handen werk en loon verzekeren zou
In heele ploegen vinden we hier in 't
najaar nog de vlassers op het veld voor al
de bewerkingen, die het vlas behoeft, eer
de taaie bast broos genoeg is voor den orakel.
Het product, dat 't eerst gewonnen is
het vlaszaad, dat verhandeld kan worden
naar de olie- en veevoeder-fabrieken.
Het grootbedrijf laat het rootproces
plaatsvinden in warmwater putten.
