KENNEMER SERIE
DERTIG CENT
EEN GELDEN
35
echtheid den indruk wekt van een verdicht verhaal
uit lang vervlogen tijden en als zoodanig zijn be
koring heeft, dan ligt dit uitsluitend aan de eigen
aardige en geheel bijzondere wereld, die erin be
schreven wordt.
Ten bewijze hiervan behoeven we slechts een ge
deelte van een der hoofdstukken te laten volgen,
dat den lezer onmiddellijk verplaatst in de sfeer van
zijn omgeving, waarin de hoofdfiguur van het kei
zerlijke drama, in dit boek verhaald, reeds van zijn
prille jeugd is opgegroeid.
fVp het Roode Plein, voor het keizerlijk paleis.
werd Nicolaas opgewacht door driehonderddui
zend menschen, delegaties van meer dan honderd vol
keren, die aan zijn heerschappij onderworpen waren.
Zij stonden daar reeds vanaf 's morgens vier uur. Elf
lange uren achtereen hadden die honderdduizenden
boeren op hun Czaar gewacht. Onbarmhartig brandde
de zon. Verdoft en sprakeloos leken ze een stomme
kudde dieren. In de zielen van deze boeren leefde
het rotsvaste geloof, dat alle leed, alle kommer, alle
ziekte zou verdwijnen, als den betrokkene op den
dag der kroning de genade ten deel viel door den
blik van den Godgezalfde te worden aangeraakt.
Het werd drie uur voor de stoet zich aan de poort
van het Kremlin vertoonde. Herauten en popen,
grootvorsten, afgezanten uit alle deelen van de
wereld en dames, flonkerend van goud en juweelen.
trokken in bonte processie voorbij. Ver achter hen
aan en geheel alleen verscheen de pas gezalfde Czaar.
I)e menigte zonk sprakeloos op de knieën. De Czaar
steeg van zijn paard en met de Czarina aan zijn
zijde schreed hij naar den ingang van het paleis.
Daar bleef hij staan hij wendde zich om en terwijl
hij zich heel diep boog voor de volkeren van zijn rijk,
beroerde hij driemaal met zijn vingertoppen den
grond. Als een magische verschijning was hij het
volgende oogenblik voor de blikken van zijn onder
danen verdwenen.
Het volk stroomde het Kremlin uit, In alle kerken
van liet land vingen de dankdiensten aan. Er werd
feest gevierd en gebeden. Het lieele rijk jubelde
zijn vreugde uit. Zelfs in Frankrijk, Ruslands bond
genoot, werd de kroningsdag van den Czaar tot een
feestdag voor de schoolkinderen bestemd.
Op den avond van dienzelfden dag openden de
Czaar en de Czarina het groote hofbal. Terwijl zij zich
ten dans bewogen, verdeelden de hoflakeien tien
duizend maaltijden onder het volk, dat zich voor het
paleis verdrong. Elk ontving in naam van den Czaar
een half pond vleesch, een pond brood, worst,
ingemaakte vruchten en een flesch bier. Den ge-
heelen nacht door werd er in Moskou gedanst
door de voorname gasten in het paleis en liet volk
in de straten.
Het bonte programma van de kroningsfeesten,
dat op dezen avond werd ingezet, zou op den acht
entwintigsten Mei, drie dagen na de kroning, zijn
hoogtepunt bereiken. Op dezen dag zou de Czaar
op het Cliodinskyveld bij Moskou een geschenk aan
het volk uitreiken ter herinnering aan de kroning,
bestaande uit een tinnen beker met den keizerlijken
adelaar, brood en koek. Na afloop zou de dirigent
Safonov in tegenwoordigheid van den Czaar een
feestcantate doen uitvoeren. In den voorafgaanden
nacht verrezen op het Chodinskyveld talrijke pyra-
miden van tinnen bekers, terwijl een stoet werklieden
tafels met brood en koek aandroeg. Vroeg in den
morgen zou de verdeeling reeds aanvangen.
In de jaren voor de kroning had het Chodinskyveld
gediend als oefenveld voor het bataljon sappeurs.
Zij hadden den grond omwoeld en doorploegd met
diepe kuilen, mijngangen en loopgraven. Grootvorst
Sergius, een oom van den Czaar en gouverneur van
Moskou, had het niet noodzakelijk geacht die hon
derden kuilen en trechters te laten dichten. Zorge
loos genoeg was het hem voldoende voorgekomen
ze af te dekken met planken.
Moskou zuchtte dien dag onder een drukkende
hitte. Reeds heel vroeg in den morgen waren de
toegangswegen tot het Chodinskyveld met een
dichte menigte overdekt. Niet minder dan een half
millioen boeren hadden zich op het veld verzameld.
Aan dc andere zijde van het voormalige oefenterrein
schitterden de pyramiden van bekers in de stralen
der opgaande zon. Een bijna mystieke, drukkende
stilte had zich over het
geweldige veld neergelegd
Vijfhonderdduizend men
schen een compacte massa
als een geweldig, machtig dier, ademden sprakeloos
en dof de verstikkende lucht in, bedorven door de
uitwasemingen van een half millioen bezweete licha
men. Mannen, vrouwen en kinderen wachtten roei
loos af. In hun doffe bewegingloosheid schenen zij
een te zijn met de zwarte Russische aarde onder hun
lompe voeten. De atmosfeer werd ieder oogenblik
verstikkender. Een enorme wolk van onheil en ver
derf scheen zich boven dat menschenleger samen te
pakken. Zelfs geen zuchtje wind bracht verademing.
De wolk werd zwaarder en langzaam, onzichtbaar
daalde zij op de hoofden der menigte neer. zij drong
in hun longen en deed de zwaksten bezwijmen.
Vrouwen zegen tegen den grond, kinderen begonnen
te schreien. En toen ontwaakte plotseling in die
doffe, monsterachtige menigte het oerinstinct der
vaderen. Zonder het te weten, zonder het te willen,
gaven een half millioen boeren op het Chodinskyveld
van Moskou in slechts weinige oogenblikken een
noodlottige voorstelling van de gelieele. eeuwenoude
geschiedenis van Rusland.
De Russische Beer kwam in beweging. Het lange,
stomme, slaafs offerende, doffe dulden en wachten
week. schijnbaar zonder grond, voor een wilde en
dierlijke oproerigheid. Met fatalistische onverschil
ligheid stortte de menigte zich naar voren, op de
afgronden toe, en vulde de kuilen, trechters en
loopgraven. Over de vertrapte lijken heen schreden
weer anderen den dood tegemoet, even moedig als
onbewogen, en stelden lien die achter hen kwamen
in staat, om over hun lijken heen het verre, begeer
de doel, de bekers met de keizerlijke adelaars, te
bemachtigen.
De menigte verbrak het zwakke politiecordon,
liep den politiechef, die schreeuwend op de nood
lottige kuilen wees, onder den voet en stortte zich
als 'n geweldige lawine over het veld uit.
De groeven waren gevuld met stuiptrekkende,
schreeuwende en vertrapte lichamen. De zware
laarzen der boeren verbrijzelden hun ledematen. Uit
den chaos der gevallenen gingen dierlijke kreten op.
Doch niets kon den loggen Russischen Beer weer
houden, nu hij eenmaal in beweging was gekomen.
De pyramiden van bekers werden omvergeloopen.
In wilde razernij vochten de menschen om een van
die glimmende geschenken of een zak koek te be
machtigen, en daarna vielen ze uitgeput in de groe
ven. om te worden vertreden.
Toen tegen negen uur de schreeuwende, huilende
en waanzinnig brullende menigte het veld ontruimd
had. waren de groeven, mijngangen en loopgraven
van het Chodinskyveld gevuld met vijfduizend ver
trapte, onherkenbaar verminkte lijken. Niemand
wist hoe de catastrophe ontstaan was. Niemand kon
verklaren, wat dit doffe, zwijgzame, duldende dier
plotseling in een beest veranderd had, dat, een de
monische, onverklaarbare aandrift volgend,
zich onverschillig in zijn verderf had gestort.
Om één uur overdekten de boeren op
nieuw het veld. Zij zagen doodsbleek. En
terwijl de wagens met de laatste lijken in
de zijstraten verdwenen, zocht Safonov zijn
dirigeerstok. Om drie uur vertoonde zich in het
feestelijk versierde paviljoen het vertrokken gelaat
van den Czaar. Hij was omringd door grootvor
sten en vreemde gezanten. De angstige blikken der
boeren waren vol verwachting. Met sidderende hand
gaf de Czaar het teeken, dat de muziek beginnen
kon. En het volgende oogenblik klonken over het
nog dampende Iijkenveld de plechtige tonen van een
cantate.
In den namiddag van dien bloedigen dag gelastte
de Czaar, dat aan de achtergeblevenen van eiken
verongelukte duizend roebels uit zijn eigen middelen
zouden worden uitgekeerd. En terwijl deze keizer
lijke beschikking bekend werd gemaakt, verzamelden
zich in het Czarenpaleis de in Moskou vertoevende
leden van de keizerlijke familie.
Behoeven vrij met nog andere citaten vit het
■320 compact bedrukte bladzijden tellende boeli
den aan dramatische feiten en tragische bijzon
derheden zoo overrijken inhoud dezer levensbe
schrijving van den laatsten Czaar aller Bussen
te onderstrepen f Wij achten dit e.ene voorbeeld
voldoende en wijzen er nog slechts op, hoe
deze bladzijden vol spanning en strijd om d<
heerschappij prachtig aansluiten bij de reeks
historische artikelen die wij onder den
titel Heerschers over Ruslandaehtereenrol
gens hebben gewijd aan de voorgangers van
Czaar Nicolaas II op den Russischen troon.
Het is van deze serie artikelen een waardig en voor
onze lezers zeker een welkom besluit een gelegen
heid tevens 0111 den inhoud van hun boekenkast met
een waardevol historisch document van betrekkelijk
recenten datum te verrijken en aan te vullen.
Onze aaenten en bezorgers zijn remlicht
u dit boek aan te bieden.
Als abonné hebt u, zoolang de voor
raad strekt, recht op een ingenaaid
exemplaar tegen vergoeding van
slechts
op een luxe-exemplaar op zwaar
papier in fraaien linnen band a
Profiteert van deze aanbieding en wacht s.v.p. niet
te lang met uw bestelling. Weliswaar hebben wij bi]
zondere maatregelen genomen, om. ook wat de luxe
boeken betreft, teleurstelling te voorko
men, doch spoedig aanvragen blijft
niettemin zeer gewensclit.
