I
GREAT EASTERN
Het verhaal van een
technisch wonder
5 0
DOOR FRITZ ROTHG1ESSER
GEK OF GENIE?
K.
seges
Toen in 1851 de technicus Brunei op de gedachte kwam een stoomschip van 22500 ton te bouwen, ontmoette dit stoutmoedige plan in den aanvang heftige tegen
kanting van reeders en scheepsbouwers. Nog acht jaren duurde het eer Brunei zijn idee verwezenlijkt zag en het schip plechtig in gebruik werd genomen door de
Engelsche Great Eastern Steam Ship Company" voor de vaart naar Amerika. De „Great Eastern", zooals het voor die dagen geweldige schip werd gedoopt,
mat 207 m. en werd voortgedreven door twee schepraderen met een middellijn van 17 m. en een schroef van 7 m.
föhn Russel, reeder te Mill wall, aan de Theems,
nam de aarden pijp uit zijn mond, niet om haar
weer te stoppen, want ze gloeide nog, maar om
ze te deponeeren op de met feefee-
ningen bezaaide schrijftafel. Hij
was gewoon veertien uren per dag
te werken zonder ooit van zijn pijp
te scheiden, zoodat zijn gebaar wel
iets bijzonders moest beteekenen.
Alsof hij een spookverschijning
zag, keek John Russel minu
tenlang naar den bezoeker
tegenover hem. Hij probeerde te
spreken, maar zijn keel leek dicht
geschroefd. Toen stotterde hij
„BruneiKerelje bent
stapelgek Als je zooiets had ge
schreven in 'n boek. 'n sprook
jesboek voor kinderen, dan. ja, dan hadden
we ons nog eens vroolijk kunnen maken over jouw
abnormale ideeën. Maar nu je spreekt in vollen
ernst. Brunei, ik ben geen dokter, maar ik
kan je een van mijn kennissen aanbevelen, een
In 'n vijftal artikelen, ge
illustreerd met autken
tieke prenten, krengen
wij dit op nuchtere fei
ten gebaseerd relaas uit
het midden der negen
tiende eeuw. Het vormt
een geheel, vol span
ning en avontuur, zoo
als de levensloop van
een menschelijk wezen.
uiterst betrouwbaren zenuwarts. Je moet het me
niet kwalijk nemen, maar ik raad je dringend
aan laat je eens onderzoeken
De man, wien deze toespraak gold, een klein,
krachtig kereltje, boog zich over
de tafel heen met een snelle be
weging, die leek op 't losschieten
van een veer, zijn zwarte oogen
één en al fonkelend van leven.
„RusselAls het in mijn be
doeling lag litteraire producten,
toekomstromans of utopieën aan
den man te brengen, dan zat ik
bij een uitgever, niet bij jou. Het
is mij ernst, absoluut ernst. An
ders had ik mij al de moeite, be
steed aan die plannen, kunnen
„Brunei," zei de andere geprik
keld, „je behoort werkelijk tot 'n
geslacht van fantasten. Jij zoowel
als je vader
„Heeft mijn vader den tunnel
onder de Theems soms niet ge
bouwd t" interrumpeerde de bezoeker. „Of heeft
hij dat alleen maar gedaan in sprookjesboeken
Nu, de tunnel is er en hoe vaak ben je 'r zelf
niet doorgewandeld en heb je alles als vanzelf
sprekend beschouwd Ik zeg je, Russel als mijn
vader niet zoo vroegtijdig was overleden,
dan zou hij thans vol enthousiasme mijn
plannen goedkeuren
„Een tunnel," zei Russel droogjes, „is en blijft
een tunneliets wat men tot in alle details kan
berekenen. Hoe lang een tunnel ook moge zijn, men
komt er vroeg of laat mee klaar. Louter een kwestie
van volhouden. Maar voor jouw dolzinnig plan
Nee, Brunei, daar stel ik noch mijn werven noch
mijn geld voor ter beschikking. Ja, geld, geld Of
wil je de noodige millioenen soms uit de lucht
nemen Heb je 'r ook wel eenig idee van, wat zoo'n
grap kost V'
„Om en om drie kwart millioen pond sterling
„Reusachtig," spotte Russel, „een kleinigheidje
Dat krijg je van elke bank. In een handomdraai.
Eventjes praten met de directie en je hebt 't geld
voor je liggen."
„Ik kan je moppen missen," zei Brunei. „Ik weet,
dat het om een enorm bedrag gaat. Maar het wordt
volgeteekend. Ik zal het den betrokkenen duidelijk
aan het verstand brengen."
„Hoezoo I Wil je redevoeringen houden In 't
openbaar Dan moest je maar dadelijk Yauxhall
huren
„Dat ben ik ook van plan. Yauxhall is allicht de
grootste inrichting van Londen en geknipt voor
mijn doel. Ik zal me niet bepalen tot Vauxhall,
maar ook Glasgow, Liverpool, Manchester, Birming
ham, Bristol, Hull in mijn programma opnemen.
En als het moet ook het continent."
Russel zweeg een poosje en keek Brunei oplettend
aan. Dan zei hij vrij wat kalmer
„Brunei, ik zie dat ik eens ernstig met jou moet
praten. Je moet toch vatbaar zijn voor verstandige
en nuchtere argumenten Je bent ten slotte toch
een technicus en je werk heeft bewezen dat je 'n
goede bent. De brug te Maidenhead, de dokken in
Cardiff, het is toch jouw werk. Ik zou je graag be
letten je goeden naam, ter wille van zoo'n onzin, te
grabbel te gooien. Ten eerste heb je een werf
waar je dat monster van je van stapel kunt laten
loopen 1 Alle Engelsche werven liggen aan de Theems
of aan andere rivieren. Wanneer je schip van stapel
loopt, zit het onmiddellijk met zijn neus vastgeboord
in den anderen oever en vormt het een brug. Je
bent nu eenmaal bruggenbouwer l"