GREAT EASTERN
PROPAGANDA
33
Brunei zag die laatste opmerking over het hoofd
en zei nuchter
„Ik zal het schip zijlings te water laten."
„Nou," lachte Hussel geringschattend, „dat zal
dan ook de eerste maal zijn in de annalen der scheeps-
bouwkunde. Maar kom wat is het grootste schip
dat tot hiertoe werd gebouwd
„Vermoedelijk de „Great Britain" met 2800
ton."
„Juist. En nu zou jouw fantastisch product tien
maal grooter moeten worden Niet minder dus dan
20.000. neen, zelfs 22.500 ton. En zooiets moet
drijven, zonder onmiddellijk door de golven te worden
vernietigd Hiermee zijn mijn argumenten lang
niet uitgeput naar menschelijke berekening moet 't
schip, bij dergelijk abnormale afmetingen, dermate
slingeren, dat er aan boord geen stuk heel blijft.
Verder het brandstofverbruik. Ik schat dit ver
bruik voor een tocht naar Amerika op minstens
4.000 ton en het wil er bij mij niet in, dat je behalve
voor die zwarte lading ook nog ruimte zou kunnen
vinden voor andere, die winst zou afwerpen. Dat
schip kan echter nooit gebouwd worden, uitsluitend
om zijn eigen brandstof over den oceaan te brengen.
En waar blijft dan de rendabiliteit, mijnheer Brunei
Jijjij
Hij zocht naar een geschikte uitdrukking en zei
tenslotte minachtend „Jij, dichter
„Russel," antwoordde Brunei, die zich hoe langer
hoe meer opwond, „ben je vergeten dat het nauwe
lijks dertig jaar geleden is dat het eerste stoomschip,
de „Savannah", over den oceaan voer I Herinne
ringen uit je jeugdjaren zullen je nog vertellen, hoe
men destijds daarmee spotte. En hoe het tóch
ging Vijf jaar geleden begon men met den bouw
der eerste ijzeren schepen. Weer werd er geroepen
en geschreeuwd. De kompasnaald zou door den
metalen romp worden aangetrokken, meenden som
migen ijzer kan heelemaal niet drijven, riepen
anderen. En hoe is het nu De reeders willen uit
sluitend ijzeren schepen. Nog even een woordje
over die rendabiliteit zes jaar geleden trokken
drieënveertigduizend landverhuizers uit Duitsch-
land naar Amerika, 't Vorige jaar was dit aantal
al verdrievoudigd. En het zal nog verder stijgen.
Millioenen zullen de Engelsche transportgelegen-
heden benutten. Moeten benuttenDat zal vast
één bron van inkomen zijn, de andere vormtonze
regeering. In dertig dagen zal men via mijn schip
een leger van twaalfduizend man in Indië of Aus
tralië aan land kunnen zetten, in tien dagen in
Canada. Die mogelijkheden zijn met geen goud te
betalen. En ik geef het je zwart op wit, Russel, dat
het gebeuren zèl, dat ik slagen zal. Den bouw van
dit schip beschouw ik niet als het op stapel zetten
van een tijdelijk werk, maar als 't beginpunt van
een nieuw tijdperk. De continenten zullen dichter
tot elkaar worden gebracht, de afstanden verdwijnen,
al het tot hiertoe bestaande wordt in de schaduw
gezet, alle moeilijkheden worden overwonnen. En
daarom, Russel, sluit je aan bij het kleine comité voor
de nieuwe scheepvaartmaatschappij. Teeken
„Wie heeft tot nog toe geteekend vroeg Russel
zakelijk.
„Niemand. Je bent de eerste,
dien ik heb ingewijd in mijn plan
nen."
„Dan zal ik je eens wat ver
tellen," zei Russel spottend. „Nie
mand zal het ooit in zijn hersens
krijgen te teekenen
Hij hamerde nijdig op het bureau
en stond recht. Ook Isambard
Kingdom Brunei stond recht, keek
den woedenden werfeigenaar aan
en antwoordde
„En ik vertel je, Russel, dat je
toch zult teekenen. Jij en allen die
je daarnet hebt genoemd. Je zult
niet eens de laatste zijn, als puntje
bij paaltje komt. Onthoud dat
Met een snellen greep pakte
Brunei zijn plannen bij elkaar, liep
naar de deur en trok ze met een
smak achter zich dicht. Russel
slaakte een zucht van verlichting
en ging weer zitten.
„Heeft ooit iemand zooiets
krankzinnigs meegemaakt?" dacht
hij luid. „Twintigduizend ton en
nog grooterDe kerel is stapelgek!"
STEAM SHIT:
MR. SCO'lT RUSSELL'S GREAT SIIIP,
EASTERN STEAM NAVIGATION COMPANY.
ILLUSTRATED WITH NUMEROUS ENORAVINOS.
LONDON:
H. G. CLARKE AND CO, 252, STRAND.
PRICE SXX IOKX.
l^te merkwaardige gebeurtenissen,
die zich enkele maanden na
Tijdens den bouw van het schip brachten
honderdduizenden er een bezoek aan.
Een uitgever uit Londen stelde zelfs een
gids samen als veilig baken door de
geweldige ruimten van het gevaarte. Een
afbeelding van de omslagpagina.
dit onderhoud in de Vauxhall te
Konden, op 14 Juni 1851, afspeelden, zijn nooit vol
ledig opgehelderd geworden. Wel is 't een vaststaand
feit, dat de vergadering, die Isambard Brunei uit
schreef, voor de meesten een volkomen onverwacht
verloop nam. De redenen, die de meesten tot een be
zoek hadden genoopt, waren ongetwijfeld in de aller
eerste plaats nieuwsgierigheid en het verlangen om
zich teverkneuteren in de nederlaagvan dezen fantast.
De vergadering was aangekondigd in de grootste
kranten en weken te voren orakelde en fluisterde
men in heel Londen over dezen Isambard Brunei en
zijn wonderbare plannen. Waar het precies om ging
wist men niet, maar er lekte wel zooveel uit, dat het
ging om het bouwen van een stoomschip van ge
weldige afmetingen.
Brunei was geen onbekende. Hij stond in de volle
kracht zijner jaren, kort bij de vijfenveertig, en had
den naam een uitstekend technicus te zijn, zij het
dan een zeer vooruitstrevende. De nieuwsgierigheid
omtrent die plannen was dan ook tot het uiterste
gespannen.
Kort voor den dag der vergadering kwam er nog
een factor bij. Brunei had in Liverpool zij het
ook voor een beperkt gehoor over zijn plannen
gesproken en, naar verluidde, hadden verscheidene
technici van naam zich aan
de zijde van Brunei ge-
T!!E schaard. Dit maakte de
spanning nog grooter.
Brunei had van de direc
tie der Vauxhall-inrichting
een kleine zaal gehuurd,
die misschien honderd tot
tweehonderd toehoorders
kon bevatten. Ofschoon er
dien dag niets bijzonders
op 't programma van
Vauxhall stond, behalve
dan het gewone avondcon
cert in den tuin, viel er
tegen zes uur al een soort
volksoploop op te merken.
Het was een zeer gemengd
publiek heeren, wien het
op het gelaat stond ge
schreven dat zij op de beurs
thuishoorden, menschen,
uit wier gesprek duidelijk
bleek, dat zjj behoorden
tot de wereld van technici
en ingenieurs.
Nog 'n massa menschen.
die in betrekkelijk opzicht
belanghebbend waren bij
den bouw, dromden door
de ingangen van Vauxhall.
Menschen met bontmutsen
en lange witte broek, zeelui,
matrozen, werfarbeiders.
Ook zij werden toegelaten, maar thans bleek
ook dat de zaal véél te klein was. De toegangs
deuren tot een andere zaal, waar plaats was voor
achthonderd personen, werden dan ook dadelijk
geopend. De geroutineerde portiers van Vauxhall
slaagden erin het auditorium volgens een bepaalden
maatstaf in te deelen. Dezen maatstaf vormde
destaande boord. Dragers van laatstgenoemden
kregen een parterreplaats, de anderen met roode
of bonte halsdoeken om kwamen op de nauwe
galerij terecht.
Deze onvoorziene omstandigheid veroorzaakte een
vertraging van een half uur. Het publiek op de galerij
bekortte den tijd met een fluit- en trappelconcert en
liet onomwonden merken, dat het niet onverrichter
zake wenschte te vertrekken.
Zoodra Brunei eindelijk op het podium verscheen,
werd hij begroet met een oorverdoovende ovatie, die
zoowel voor hem ais voor de parterre-aanwezigen een
onverwacht begin was, doch zoo aanstekelijk werkte,
dat ook de parterre automatisch inviel. Brunei boog
dankend naar alle kanten. Het
begin was uitstekend. Het bewerk
stelligde althans, dat men aandach
tig luisterde en niet telkens in
terrumpeerde.
„Heeren," riep Brunei met luide
en heldere stem, „u vergist zich,
wanneer u denkt, dat ik kom aan
dragen met iets wat nog niemand
heeft gezien. Zeker dateert dit plan
niet van gisteren, eergisteren of
zelfs van voor honderd jaar. Maar
dit plan beantwoordt aan de reali
teit. Archimedes, de Grieksche
scheepsbouwer, kreeg in 285 v.
Chr. van den Egyptischen koning
Ptolemeus de opdracht voor den
bouw van een schip van ik vraag
even uw bijzondere aandacht hier
voor 8000 ton. Dit schip werd
gebouwd, het dreef op zee en vorm
de een groot succes. En daarom
vraag ik u waarom zou het onmo
gelijk zijn, thans, in de eeuw der
machine, der techniek en stoom
kracht, een schip te bouwen, dat
slechts driemaal zoo groot zou zijn
als het vaartuig der oude Grieken
(WORDT VERVOLGD!
Zoo zag de machinekamer er utt toen
Brunei's project was uitgevoerd en de
Great Eastern" de. zeeën bevoer.
