GELD, GELD, JIJ ZORGENKIND
29
(WORDT VERVOLGD)
Een der geweldige schepraderen van de „Great
Eastern'". Langszij ligt een oud fregatschip,
geladen met den transatlantische n kabel, die in
1866 door de „Great Easterntusschen Enge
land en Amerika werd gelegd.
En dan lanceerde hij nog de verklaring, die hij tot
nog toe had geheim gehouden Lloyd zou geen be
zwaar maken tegen opname van het schip op de
officieele scheepslijsten, want het schip zou immers
gebouwd worden onder toezicht van Lloyd.
Dit gaf den genadeslag aan alle bedenkingen.
Tegen een schip, dat, niettegenstaande alle afme
tingen, de goedkeuring wegdroeg van Lloyd, de
beroemde, verzekeringsmaatschappij voor alle aan
gelegenheden ter zee, was niets meer in te brengen.
Ook in de parterre begon het er levendiger toe te
gaan. Alleen op de eerste rangen, de rangen der
financiers, bleef men sceptisch gestemd. Achter die
rijen zaten de leden van het „Institution of Engi
neers", de organisatie van alle technici werktuig
kundigen, werf- en fabriektechnici, civiele ingenieurs,
en zoo voort.
Juist zij waren vrij bevooroordeeld ter vergadering
cekomen, maar zoodra ze hoorden hoe Brunei de
eeuw der techniek ophemelde, waaraan zij hingen
met hart en ziel, gaven ook zij zich gewonnen. Daarbij
kwam nog de oorverdoovende bijvalsorkaan der
galerij, het goedkeurend geschreeuw der zeelui, die
uit Brunei's uiteenzettingen naïef concludeerden, dat
het paradijs nabij was, waarin de zware en onver
droten arbeid der spieren ging vervangen worden
door een lichten druk op een of anderen hefboom.
Het viel niet uit te maken, wie van de aanwezigen
in de parterre het eerst zijn bijval uitte, maar
Brunei's rede behaalde een schitterende overwin
ning. Toen Brunei aan het slot verklaarde, dat de
menschheid het voortaan als beneden haar rang had
te beschouwen nog met kleine notedoppen op den
oceaan te varen en dat de bouw van dit schip den
eersten vooruitgang sinds honderden jaren betee-
kende, groeiden de bijvalsbetuigingen aan tot een
orkaan.
Begeestering is echter geen vischwaar, die men
kan inzouten en te geschikter tijd weer te voorschijn
kan halen en Brunei had derhalve links en rechts
inteekenlijsten klaar gelegd, waarop gegadigden
naast hun namen ook het gewensclite bedrag konden
invullen. Zoodra Brunei zweeg, werd het een wed
loop naar de lijsten. Alleen de kleine groep der
financiers maakte geen haast.
Een uur na afloop der redevoering was reeds een
bedrag van 70.000 pond sterling volteekend ten
hate van de nieuwe „Eastern Steam Navigation
Company", scheepvaartmaatschappij voor de ooste
lijke vaart.
Onder de namen, waarachter een opvallend groot
bedrag was geboekt, stond op de allereerste plaats
de naam van John Russel, voor een bedrag van
3500 pond.
Ten' kantore der Hamburger en Bremer reede-
rijen zag men den nieuwen scheepsbouw te Lon
den met leede oogen aan. Vier jaar te voren was te
Hamburg de „Hamburger Paketsfalirt Aktien Gesel 1-
schaft" verrezen, een zeer^escheiden onderneming,
Zeer luxueus werden de passagiersverblijven van de „Great Eastern" ingericht. Een hoekje ran de
conversatiezaal
die drie stoomschepen, een vijfmaster en twee kleine
zeescheepjes onder eigen vlag in de vaart had.
Ook Bremen had enkele zeilschepen in de vaart
en het was dus te begrijpen, dat de bouw van dit
Engelsche reuzenstoomschip een zeker onbehagen
opwekte. Er viel niet aan te denken, tegen zoo'n
reus te concurreeren.
Het was echter nog niet zoo ver. Het schip lag
vooreerst nog op de werf vanJohn Russel in
Millwall aan de Theems en was het groote zorgenkind
zoowel van maatschappij als van aandeelhouders.
De eerste roes was voorbij. Slechts luttele maanden
na de merkwaardige bijeenkomst m de Vauxhall wa
ren alle aandeelen gestort. De maatschappij was tot
stand gekomen en alles scheen in kannen en krui
ken.
Brunei was misschien nog het meest van allen ver
rast door het vlotte verloop der omstandigheden.
Er waren immers in zijn redevoering een paar pun
ten van vrij twijfelachtig gehalte. Het bewuste
schip der Grieken was heelemaal geen succes ge
worden, men had haven noch dok kunnen vin
den om het te bergen en was op slot van zaken ge
noodzaakt geweest het weerom te sloopen. Dit was
trouwens nog niet eens zoo erg. Maar Brunei's be
wering omtrent Lloyd was alleszins voorbarig ge
weest. Hij had weliswaar met Lloyd gesproken en
Lloyd had te kennen gegeven, dat men zijn goed
keuring wel niet zou weigeren aan een volkomen zee
waardig schip, maar van steun of toezicht, zooals
Brunei had gezegd, was zelfs met geen woord ge
rept.
De heele geschiedenis van het schip is een voort
durende aaneenschakeling van verrassingen en on
voorziene wendingen. In het beginstadium waren alle
voorspellingen van Brunei uitgekomen. Allen, van
wie John Russel beweerd had, dat ze niet zouden
inschrijven, waren lid van de nieuwe maatschappij.
Thomas Hope, een der meest bekende financiers van
Londen, was president, I. R. Campbell, leider der
„Peninsular and Oriental Steam Navigation Com
pany", was directeur en John Russel zelf was, wellicht
tot zijn eigen verbazing, samen met Brunei, leider
van den bouw, op zijn werven in Millwall. De haute
finance had zich opvallend op den achtergrond ge
houden en de aandeelhouders bestonden meest uit
kleine ingenieurs en technici, vaklui, die klaar
blijkelijk meer vertrouwen hadden in het waag
halzerige project dan de voorzichtige geldmagnaten.
Alles verliep zoo schitterend, dat Brunei een
beetje bang was voor zijn eigen toekomst en die van
't schip, de „Great Eastern", zooals men het had
gedoopt.
Een jaar', nadat de maatschappij was gesticht,
begon men met het leggen van de kiel. De bouw
moest in drie jaar voltooid zijn, in werkelijkheid
zouden het er echter zes worden.
In de eerste jaren hadden de ingezetenen van
Londen nu toch ook een nieuw doel voor hun uit
stapjes, nl. het kleine plaatsje Millwall aan de oevers
van de Theems. Na verloop van een a twee jaar kon
men den voortgang van den bouw goed volgen. Drie
dek hoog torende de reus boven alle hellingen en
dokken der omgeving uit. Niemand die niet daarvan
wilde genieten en zoo werd het jaar in jaar uit een
voortdurend gaan en komen te voet of per vehikel
langs de oevers van den stroom in de richting van
Millwall. Reeds van achter het plaatsje Erith zag
men den romp van 't reuzenschip afgeteekend
tegen den horizont.
Dit bracht vooral geld in 't. laatje van de
kasteleins. Men zat in prieelen en op de ter
rassen, keek naar het schip en debatteerde
over de toekomst der techniek. En vooral de
aandeelhouders wier aantal in de honder
den liep popelden van nieuwsgierigheid
en verlangen, gespannen het oogenblik ver
beidend waarop er eindelijk leven in die doode
ijzeren massa zou komen.
En dat er toch leven in het monster zat,
bewees de niet te verzadigen honger van het
ondier naar.geld
Het verslond duizenden, honderdduizenden,
millioenen shillings en vertikte het niettemin
te groeien. Eu zoo moest dan ook eindelijk
eens de dag komen, dien de haute finance
met scherpen blik had voorzien en waarop
het op de beurs toeging als in een bijenkorf.
De „Eastern Steam Navigation Company"
had liaar betalingen gestaakt, moest ze staken
omdat de bouw al liet dubbele der uitgetrok
ken gelden had verslonden en de kas leeg
was tot op den bodem.
