GENIUS
Dat
ht li
fipper>
is ec
m\WONDBALJEM
WATERMAN
series
Vandaag besteld
morgen in huis
1 MODEBOEK
KINDERMODEBOEK
HANDLEIDING EN
PROEFPATROONB.
PANORA
ALSEH
zaif die aeneest!
18
U wilt haar een cadeau geven, dat een blijvende
herinnering aan U zal zijn? Waarom zoudt
U geen vulpen geven? Maar dan een echte
WATERMAN waarvan de naam toch alle garantie
geeft, en geen onbekend merk, dat elke week
naar den reparateur moet.
Denk er aan WATERMAN is goudwaarde, omdat
o.a. de gouden pen onovertroffen is in zachtheid,
soepelheid en keuze voor elk schrift.
Maar wees op Uw hoede: winkeliers, die met hun
voorraad niet bij zijn, zullen al gauw voor den dag
t\v.«
komen met onmogelijke mer
ken, waarmee hun vitrines zoo
vaak vol liggen. Weiger al die
merkjes en vraag Uw keuze
te doen uit de onvergelijkbare
Een pen voor elke hand
Hierboven afbeelding
Waterman 3 V
en elke beurs
Dit is éen van de groote voordeelen van Panora,
want binnen 24 uur leveren wij door heel Neder
land ons modeboek Winterweelde en onze Kant-
en-klaarpatronenWilt gij dus vóór de Kerstdagen
nog iets nieuws maken, bestelt dan nog heden
voor 75 ct.
INCLUSIEF
WINTERWEELDE, het Holl. modeboek met
niet minder dan 216 allernieuwste
dames-modellen.
HET KINDERMODEBOEK met 103 jongens-
en meisjesmodellen.
DE HANDLEIDING ,,Hoe maken wij een
mantel".
PROEFPATROON B. Van de hiernaast afge
beelde japon ontvangt U ter kennis
making 1 proefpatroon.
Maak nog heden gebruik van deze voordeelige
aanbieding, 1 Winterweelde inclu
sief Kindermodeboek, Handleiding *7 CL s-4-
en proefpatroon voor U L
Bestellingen kunnen -als volgt geschieden door
bemiddeling van Uw agent of bezorger; door giro
storting op no. 293631; door toezending van
het bedrag per postwissel of in postzegels aan
PAT RONENKANTOOR
NASSAUPLEIN 1
HAARLEM
Zij, die het modeboek reeds be
zitten, kunnen het proefpatroon B.
bestellen a 15 ct. plus 5 ct. porto.
GR. DOOS
KL. DOOS
BIJ ALLE DROGISTEN VERKRIJGBAAR OF FRANCO NA ONTVANGST
VAN HET BEDRAG IN POSTZEGELS BIJ DE FABRIKANTEN „GENIUS
GROENEWEGJE 97. PEN HAAG
dat het Kerstprinsesje reeds een tandje
had evenals Napoleon bij zijn geboorte
in Ajacoio. Een Zondagskind, een
Kerstkind en een gunstig omende
kleine Elisabeth mocht, wel wat ver
wachten van het leven.
De naam Elisabeth overigens ver
anderde spoedig in Sisi, daar de hertoge
lijke familie niet van lange namen hield.
Ook de vijf kinderen, die later op Sisi
volgden, kregen de eigenaardigste roep
namen. Carl Tkeodor bijvoorbeeld, die
in de wieg met een reeks korte stootjes
placht te lachen, werd hierom „Gackl"
genoemd, hetgeen een inlieemsch woord
is voor hoerenkip. En de kleine
Mathilde, die zoo teer en tenger bleef,
verheugde zich in den naam „Spatz"
(musch). De jongste zoon, Maximiliaan
Emanuel hoorde zich aangesproken met
„Mapperl". Niemand wist wat Mapperl
beteekende, doch het was voor een
kleinen jongen heslist te verkiezen
hoven Maximiliaan Emanuel.
De kinderen van het hertogelijk paar
waren in zo^jgelooze vrijheid opgegroeid.
Hoe had het ook anders gekund, daar
hertog Max zoo weinig hechtte aan het
sociale leven met al zijn conventies.
Ofschoon hij te Miinchen geboren was,
had hij de gewoonten van een echten
bohémien. Hij schilderde heel verdien
stelijk, schreef gedichten, die minder ge
slaagd waren, maakte verzen in dialect
en zette ze op muziek, zoodat hij ze
zelf, begeleid door zijn citer, kon voor
dragen. Hij droeg hij voorkeur het
costuum van de Tiroolsche alpenjagers
korte leeren broek, spijkerschoenen,
kuitkousen en een veer op zijn hoed.
Hertog Max, die zeer democratisch
voelde, had een grooten vriendenkring.
Johann Petzmaeher, de zoon van een
Weenschen herbergier en onovertroffen
dichter van geestige kreupelrijmen, was
van deze vrienden de voornaamste ster.
De hertog had hem op een bierfeest te
Bamherg leeren kennen en Petzmaeher
was hem zoo goed bevallen, dat hij hem,
tot niet geringe ontsteltenis van de
hertogin, die 's mans gaven minder
waardeerde, tot minstreel-in-bijzonde-
ren-dienst te Possenhofen had aange
steld. Daar Petzmaeher zoo bijzonder
onderhoudend kon zijn, had de hertog
zijn hofzanger als oenig reisgenoot mee
genomen naar Egypte, waar zij langs
de oevers van den Nijl dwaalden en
citer speelden op de pyramide van
Cheops.
Een andere boezemvriend was Kas-
par Braun, de oprichter en uitgever van
de „Fliegende Blatter". Ook hij behoor
de tot de tafelronde der veertien ge
trouwen, die hertog Max als ceremonie
meester voorzat en waar hij drinkge
lagen het spel werd gespeeld, dat mode
was hij de grappenmakers van dien tijd.
Het heette „Leherreime" en eischte een
serie van geïmproviseerde puntdichten
over het nuttige orgaan hij uitnemend
heid de lever. De hertogin keurde dit
onschuldige tijdverdrijf, waaraan zoo
veel geestigheid gewijd werd, maar half
goed, ofschoon zelfs zij er wel eens door
aan het lachen werd gebracht. Het valt
te hegrijpen, dat in een dergelijke at
mosfeer acht levenslustige kinderen niet
aan handen konden worden gelegd. De
kinderen van het hertogelijk paar be
leefden hier werkelijk een heerlijke
jeugd. Zij konden over de uitgestrekte
terreinen langs het prachtige Starn-
bergermeer naar helieven rennen en
draven. Het landgoed Possenhofen was
maar een kleine vijftien kilometer van
Miinchen gelegen. In het midden stond
het oude kasteel, omringd door een
slotgracht en met vier hooge torens op
de hoeken. Aan den achterkant lagen de
stadiën, de rijtuigbewaarplaats en de
stal der rijpaarden, verder een kleine
melkinrichting en de woning van den
opzichter. Eigenlijk zag het geheel er
ietwat vervallen uit, daar de hertog geen
geld had om liet te onderhouden. De
vloeren moesten noodig gerepareerd
worden, de trap sidderde gevaarlijk
onder den aanval van de vele trappe
lende kindervoeten en tusschen de
halken van de zolders hingen honderden
vleermuizen. Vele planten, die uit Italië
of uit de Levant waren meegebracht en
die nimmer gesnoeid werden, woekerden
voort en gaven den tuinen het aanzien
van een oerwoud. Over dat alles lag de
klare berglucht, terwijl de verblindende
Beiersche zon er een onvergelijkelijke
schittering aan gaf.
Trots alle invloeden, die haar maat
regelen, waarmee zij orde en tucht
hoopte te handhaven, doorkruisten,
bleef hertogin Ludovika onvermoeid
streven naar een geregeld huiselijk leven.
Zij drong er bijvoorbeeld op aan, dat er
tijdig ontheten werd, terwijl al haar
spruiten, keurig gewasschen, gekamd en
aangekleed, op hun plaatsen rondom de
groote tafel moesten zitten. Zij wilde er
niets van hooren, dat zwemmen vóór
het ontbijt zoo gezond was. De hertog,
die een hartstochtelijk vissoher was,
placht in alle vroegte met de roeiboot
van wal te steken. De kinderen gehoor
zaamden hun moeder in zooverre, dat
zij niet meegingen, maar zij groeven aan
den oever met hun schepjes naar wormen
en dat natuurlijk in hun goede kleeren
Op die manier werd menig ontbijt be
dorven.
Toen Nené, Sisi en hun oudste broer
Ludwig de kinderkamer waren ontgroeid
en onderricht noodig hadden, werd er
voor hen een gouvernante in huis ge
nomen. Deze dame, een geboren baro
nesse Wulffen, later gravin von Hundt,
hield dagelijks aanteekening van haar
ervaringen te Possenhofen. Bovendien
was zij een vlijtige briefschrijfster en
aan een vroegere schoolvriendin in
Dresden beschreef zij de kinderen, aan
haar toevertrouwd, als volgt„Nené is
knorrig en heeft een slechten invloed op
de anderen, hijzonder op Sisi, die veel
te teerhartig en te nauwgezet is." En
wat betreft hun uiterlijke verschijning
merkte zij weinig vleiend op „Ludwig
verkeert in de onaangename periods,
dat hij veel van een jongen Schnauzer-
hond weg heeft, terwijl de meisjes ronde,
rose hoerengeziehtjes hebben. Sisi's haar
is gebleekt door de zon en zoo hard en
geel geworden als stroo." In het kort, de
aristocratische gouvernante vond haar
pupillen allesbehalve aristocratisch om
te zien.
Fraulein Linda, die te Dresden de
brieven van baronesse Wulffen ontving,
hoorde ook naders over Possenhofen en
zijn volwassen bewoners. Zij kon zich
het oude kasteel voorstellen, vol drukte
en beweging. Zij kreeg eveneens een
indruk van de ernstige hertogin, die de
hand trachtte te honden aan de goede
vormen, welke het leven eischte en die
haar kinderen berispte, omdat zij
„mummelden" in plaats van duidelijk
gearticuleerd te spreken. „Sie schnuseln
alle so jullie snuffelen allemaal zoo
vreeseüjk hij 't spreken," klaagde zij
Ook verscheen in de berichten, die de
praatzieke gouvernante neerpende, van
tijd tot tijd een meesterlijke teekening
van de zeldzame persoonlijkheid, die
Ludovika's echtgenoot was. Hertog
Max was buitengewoon vriendelijk en
voorkomend, liebenswürdig, zooals de
barones zich uitdrukte. Menigmaal had
zij hem behulpzaam op den koffer van
zijn vrouw zien zitten.
De beschrijving, die barones Wulffen
van de kleine meisjes heeft gegeven,
wordt door de portretschilders van die
dagen gestaafd. Sisi in het hijzonder zag
er met negen jaren heneden iedere
