„Mij blijft niets bespaard....
DE TRAGISCHE LEVENSGANG
VAN FRANS JO Z E F I EN
ELISABETH VAN OOSTENRIJK
door BERTITA HARDING
28
Het hotel .,11 ei88ex fioss aan t St. it nlitjan<pneerde historische plek ran
't rendez-vous tijdens den verlovingstijd run keizer Frans Jozef I en Elisabeth.
TKTadat Ludovika een en ander met den hertog
gerepeld had, moest zij Frans Jozef natuurlijk
wijzen op de gulle manier, waarmee Sisi's
ouders voor hun dochter zorgden. Hierop immers
zou de keizer zeker met zijn bekende hoffelijkheid
weten te antwoorden het afgezaagde woord no
blesse oblige miste op hem nimmer zijn uitwerking.
Ludovika kreeg gelijk. De keizer beloofde Sisi
een huwelijksgeschenk te geven, dat eens zoo groot
was als haar bruidsschat, namelijk honderdduizend
goudgulden behalve nog de traditioneele „morgen
gave" van twaalfduizend gulden. Hiermee was
Frans Jozefs vrijgevigheid nog niet ten einde. Hij
was fabelachtig rijk en zeer verliefd. Zijn goud
zoowel als zijn hart behoorden aan Sisi. Vanaf het
oogenblik, dat zij zijn hoofdstad binnentrok, zou zij
een jaarlijksch inkomen genieten van honderd
duizend goudgulden, die als „speldengeld" moesten
dienen voor haar privé-uitgaven, zooals kleeren,
amusement, liefdadigheid e.d. Ten slotte zou Sisi, in
geval zij ooit weduwe werd, levenslang een pensioen
van honderdduizend gulden per jaar trekken.
Het kleine meisje van Possenhofen had een
allerschitterendste partij gedaan Geholpen door den
keizerlijken schatkanselier kon Ludovika alles voor
haar dochter koopen, wat zij zich had voorgesteld. In
de staatsarchieven te Weenen kan men heden nog na
lezen, wat de uitzet van de keizerlijke, bruid behelsde
17 galajaponnen
14 japonnen met hoogen boord
6 ochtendjaponnen
19 zomerjurken (in verschillende kleurenrose, lila,
korenblauw en violet)
4 baljaponnen met crino
line (laag uitgesneden)
Mi hoeden (met sluiers,
veeren of bloemen)
6 mantels
8 mantilla's
5 fluweelen pelerines
14 dozijn hemden (twaalf
met fijne Valencienne-
kant)
14 dozijn kousen (zijden,
fil d'ccosse en wol)
6 dozijn onderrokken
5 dozijn pantalettes
1 dozijn kapjakjes
6 paar laarzen
6 paar pantoffels
20 paar handschoenen (van
elke kleur en soort).
Gp deze lijst van Elisa
beth's kleeding volgde de
beschrijving van haar tafel-
goml en tafelzilver en een
gespecificeerde opsomming
van de kostbare tapijten,
doeken en Perzische klee-
den. Ten slotte kreeg het
rijtuighuis van de bruid met
zijn personeel, de bijhe-
hoorende stallen en equi
pages nog een aparte ver
melding. Hiervan nam men
in den Beierschen familie
kring met bijzondere vreug
de kennis
Wat Sisi zelf betreft, zij
stond verbaasd over de
plotselinge gewichtigheid,
die haar persoontje had
gekregen. De eene dag na
deii anderen verliep in
koortsachtige voorberei
ding. Ontelbare bezoeken
werden gebracht bij de
naaister, de eene voorname
visite volgde op de andere
en Possenhofen was het middelpunt van 'n volslagen
ongewone drukte. De prijsjes, welke de practische
Ludovika aan elk voorwerp van den bruidsschat
en aan elk geschenk had gehecht, vervulden Sisi
met ontzag de juweelen bijvoorbeeld, die aarts
hertogin Sophie gestuurd had, werden op 62.460
goudgulden geschat en het gouden en zilveren
toebehooren van eetkamer en toilettafel op 102.234
gulden. De formaliteiten, die zij dagelijks moest onder
gaan, brachten een groote verandering in haar leven
te Possenhofen. Er was geen sprake meer van,
dat zij nog in bosschen en velden kon spelen en
rennen of haar lievelingsdieren behoorlijk kon verzor
gen en vurige vriendschap sluiten met de boeren
kinderen uit den omtrek. Zij moest binnenshuis
blijven en in de groote spreekkamer afgezanten
van allerlei vreemde plaatsen ontvangen en zonder
verveling luisteren naar hun lange toespraken,
waarin zij haar geluk wenscliten.
Bovendien waren er nog moeilijkheden van
civielen en kerkelijken aard te overwinnen, daar
voor een huwelijk tusschen vollen neef en nicht
zoowel voor de wereldlijke als de kerkelijke wet dis
pensatie noodig was. München verlangde, dat de
jonge bruid, die een zeer verwijderd opvolgings-
recht op den troon van Beieren kon doen gelden,
■hiervan formeel afstand deed, hetgeen met groot
ceremonieel geschiedde.
Op veertien April 1854, tien dagen vóór het huwe
lijk, was hertogin Ludovika eindelijk met haar voor
bereiding gereed. Zeventien groote koffers en acht
kleinere waren volgepakt naar Weenen gezonden.
Twee dagen later, op Paasehzoiidag, ver
zamelden zich alle leden van het huis Wittelsbach
in het oude paleis te München voor een afscheids
receptie, waarop ook het corps diplomatique was
uitgenoodigd. Hier droeg Sisi voor het eerst hof-
kleeding en de beroemde Habsburgsclie diamanten.
Zij moet er zeer mooi en schitterend hebben uitge
zien, maar toch buitengewoon ernstig.
De drie dagen, die hierop volgden, bracht zij te
Possenhofen door. Dit afscheid viel haar zeker het
allerzwaarst - het afscheid van alles, wat tot nu toe
haar hoogste geluk had beteekend van de tuinen,
het park, het prachtige Starnbergermeer, van de
Beiersehe Alpen met hun besneeuwde toppen, van
haar honden en paarden, haar vrienden uit het dorp,
het vervallen kasteel, van de oude kinderkamer, waar
zij zulk een groot gedeelte van haar jonge jaren had
doorgebracht en van haar jeugd,.dit was tevens
het afscheid van haar jeugd
Het was ook het afscheid van Wittelsbach. Xooit
tevoren was het haar zoo duidelijk geworden, hoe
hecht men verbonden is met zijn eigen huis en zijn
eigen naam, als in dit uur. nu zij beide op moest
geven. Het beteekende een breuk met haar gelieele
verleden en voor Sisi, die zoo sterk aan haar geboorte
grond gehecht was, viel dit afscheid dubbel moeilijk.
Op den twintigsten April, kort na zonsopgang, reed
de galakoets, getrokken door zes raspaarden uit de
koninklijke stallen, voor. .Sisi begon haar groote reis.
ol trots keek Ludovika naar haar dochter, die in een
donkergroen reiscostuum en 'n klein hoedje met een
jagersveer erop naast haar had plaatsgenomen.
Tegenover hen op de opvouwbare bank zaten, wat
dicht naast elkaar, de vier andere dochters en staar
den in matelooze bewondering hun gelukkige zuster
aan, die zij tot de grens zouden vergezellen. Op den
bok naast den koetsier zat Gackl, Sisi's lievelings
broer. In een tweede rijtuig volgde hertog Max met
zijn andere zonen en Sisi's tijdelijk gevolg, dat aan
ile grens door een Oostenrijksch zou worden ver
vangen.
De bewoners van München waren vroeg opgestaan
om den stoet te zien binnentrekken. Op de Wittels-
hacher Platz werden.de rijtuigen door een jubelende
menigte begroet. Sisi stond op en dankte buigend
voor deze onverwachte huldiging. Nu zij de tallooze
vlaggen en vlaggetjes met de Beiersehe kleuren,
blauw en wit, van alle huizen en uit alle vensters zag
wapperen, voelde zij, hoe trotscli haar landgenooten
op hun prinses waren. Toen zij een groep dorpelingen
en bedienden uit Possenhofen herkende, die in hun
beste. Zondagsche kleeren trouw achter den lang
zaam voorttrekkenden stoet aan stapten, liepen de-
tranen haar over de wangen. Het scheen, dat ieder,
dien zij kende, naar de stad was gekomen om haar
uitgeleide te doen. Zij voelde vreugde, verdriet en
weemoed tegelijk en warme tranen doorweekten haar
mooie, nieuwe handschoenen.
Op dat oogenblik werd een opgevouwen velletje
papier in de koets gegooid. Sisi ving het op en las de
versregels, die de jonge Oostenrijksche dichter
Johann Vogel, die toen juist te München was. voor
haar geschreven had
Bozeknop uit 't Beiersch land,
Door een liefderijke hand
Wordt naar 't verre Donaustrand
Gij thans verplant.
Bozeknop, verneem
Als het afscheid u verune,,
Zachtere dan liefde's hand
Vindt gij niet.
Terwijl de koets met de zes paarden haar steeds
verder en verder voerde, liet Sisi zich troosten door
het eenvoudige rijmpje. München lag reeds ver
achter haar en liet gejubel der opgewonden bevolking
was verstomd. In de kleine stadjes, waar de bruids
stoet doorheen reed. moest telkens weer op het
