Opwekkend
Smakelijk
Gezond
twaalfde hoofdstek
I bianco
31
stad de deuren en vensters. In doodsehe
stilte reed Prans Jozef door de verlaten
straten naar het Palazzo Fenaroli, waar
zelfs geen welkom was voorbereid. Toen
zij Franzi's teleurstelling zag, kreeg
Elisabeth tranen iii de oogen.
Hun lijdensweg was niet ten einde.
Zij moesten Milaan nog bezoeken, waar
Radetzky en zijn commissaris van politie,
Martinec, hun schandelijke misdaden
hadden bedreven. Het is vreemd, dat de
keizer zijn reis nog niet afbrak om aldus
de vernederingen te ontgaan, die men
hem aandeed om wille van de losbandig
heid dergenen, over wier handelingen
hij geen macht had gehad. Maar zelfs
nu voelde hij zich nog verantwoor
delijk voor eiken man, die Oostenrijk
slecht gediend had. Hij moest dezen
pelgrimsweg ten einde gaan, zelfs al
zou hij het met den dood bekoopen.
In Milaan leerde hij pas den waren
omvang van Radotzky's wanbeheer
kennen. Hier was een „Museum der
Oostenrijksche schanddaden" te zijner
inspectie in het Oastello ingericht. Daar
kon de keizer het worgijzer en de pijn
bank, de duimschroeven en de knuppels
zien, waarmee men opstandige onder
danen klein kreeg. Zelfs vrouwen werden
niet gespaardnog kort geleden was 't
voorgekomen, dat twee soubrettes, die
in een cabaret 'n lied ten beste hadden
gegeven, waarin de Habsburgers ge
hekeld werden, slechts met 'n linnen
hemd gekleed de lijfstraf hadden moeten
ondergaan van dertig slagen. En daarna
had men hen ook nog de gebroken
knuppels laten betalen
Of deze en dergelijke berichten geheel
op waarheid berustten of niet, kwam er
voor Frans Jozef niet zoo zeer op aan.
Het feit alleen reeds, dat dergelijke be
richten ontstonden, veroordeelde het
Oostenrijksche. régime.
Het was geen wonder, dat Milaan,
evenals de overige steden van Lom-
bardije, het keizerlijk bezoek met. tegen
zin ontving. Toen Frans Jozef en
Elisabeth door de Porta Romana reden,
hoorden zij geen enkelen groet, ofschoon
hier evenals in Venetië de boeren uit
den omtrek waren omgekocht om
„Evviva" te roepen. De Oostenrijksche
politie echter hoopte dien avond de
Venetiaansehe autoriteiten te bescha
men, want terwijl het Teatro Fenice
ledig was geweest, zou de wereldbe
roemde Scala van Milaan een beter
figuur maken. Martinec gaf aan alle
aristocratische abonné's het bevel om
dien avond de voorstelling bij te wonen,
terwijl de thuisblijvers met een zeer
zware geldboete gestraft zouden worden.
De nobili gehoorzaamden zij zonden
hun bedienden om hun plaatsen in te
nemen.
Frans Jozef bezon zich niet lang. Hij
liet het Palazzo Reale voor zich inrich
ten en toog aan het werk.
Om des te afdoender maatregelen te
kunnen nemen, zond hij een specialen
koerier naar Weenen met de order voor
de leden van het ministerie, zonder ver
wijl naar Milaan te reizen. De minis
ters onder hen de stralende Alexander
Bach, die zoozeer op deze reis had aan
gedrongen kwamen aan t.e zamen met
adjudant Griinne en den generalen staf.
Tntusschen was gravin Eszterhazy niet
de eenige, die politieke reisbrieven
uit Italië schreef. Ook de czarina Maria
Alexandrovna, de eerste echtgenoote
can Alexander II, ontving geregeld
bericht van haar broer, prins Alexander
van Hessen, die in die dagen met Oos
tenrijksche strijdkrachten in Lombardo-
V enetië lag. Sint Petersburg bleef ZOO-
doende uitstekend op de hoogte van
Habsburg's politiek aan de Adriatiscke
Zee.
VINO
d^MARTlNljROSSI.J
L MARrif,l SOlA*C
k Torino
tsamaof isoe
Prins Alexander hield zich in die
brieven ook met keizerin Elisabeth bezig,
over wie elke vrouw in Europa dezelfde
vragen stelde„Was zij heuscli zoo
betooverend als de mensehen van haar
zeiden Hoe zag zij eruit en hoe ge
droeg zij zich Wat was haar geheim
toch V' De prins van Hessen had op dat
alles maar één enkel antwoord
„Zij is stralend schoon en anders da.11
alle andere vrouwen."
Dat weerhield hem echter niet zijn
opmerkingen ten beste te geven over
haar ontroerende poging Italiaansch te
spreken, een taal, waarvan ze geen
flauwe kennis bezat. Moedig repeteerde
zij een onveranderlijke lijst van vrien
delijke zinnetjes om hiermee de vijandige
bevolking te ontwapenen.
Ook in het Franseh, de taal der diplo
maten, was zij geen licht. Haar vreemd
soortige fouten riepen menigmaal een
glimlach te voorschijn. Het bleek nu
wel, dat bij haar opvoeding in Possen-
hofen de nadruk niet op talenkennis
was gelegd.
De czarina wilde precies weten, wat
Elisabeth droeg, en haar broer berichtte,
dat het bij de crinoline scheen te
blijven. Tijdens een diner te Cremona
had de prins van Hessen het geluk naast
de keizerin te zitten, maar hij begon
deze eer spoedig te betreuren, want
haar japon was zoo kolossaal breed, dat
zij drie zitplaatsen innam. Hij had
maar weinig kunnen eten ten gevolge
van de taffet-golven, die rijkelijk over
zijn schoot vielen, maar hij had elke
bijzonderheid van de schitterende robe
kunnen waarnemen, die „met zilver
draad geborduurd was en bezwaard met
kant".
Overigens bestaat er, om Alexander's
kijk op Elisabeth aan te vullen, nog
een uitlating van zijn dochtertje, dat de
Oostenrijksche heerschers Venetië zag
binnentrekken. In latere jaren beschreef
zij den indruk, dien de keizerin op haar
gemaakt had, als volgt: ..een vrouw
van koninklijke schoonheid.... met weel
derig kastanjebruin haar, dat in zware
tressen over haar schouders viel. Een
zwart fluweelen kleed omhulde haar
gestalte, terwijl een gebloemde, met
goud geborduurde, tuniek aan haar hals
sloot met een rooden strik. Ik staarde
haar aan als een wonder en toen ze mij
zag staan, lachte zij me toe. waarbij er
twee kuiltjes naast haar mondhoeken
kwamen. Dat was de keizerin...."
Inmiddels had de keizer, door 't
gansche kabinet gesteund, de maat
regelen kunnen nemen, die hij reeds lang
overwogen had. Maarschalk Radetzky,
politiecommissaris Martinec en Alfred
Krans werden uit hun ambt ontzet.
Alle politieke gevangenen van Milaan
werden vrijgelaten, iederen morgen
officieele lijsten gepubliceerd, waarop de
namen der grondbezitters stonden, die
in eer en eigendom werden hersteld. Zoo
begon de kille sfeer, die de Oostenrijk
sche heerschers omhulde, langzamerhand
te verdwijnen, evenals <le zwarte hand
schoenen en andere teekenen van rouw,
welke de bevolking droeg. Gackl, Elisa
beth's jongere broer, wiens eigenlijke
naam hertog Karei Theodoor luidde, was
juist in Weenen, toen een bijzondere
koerier uit Italië aankwam om het
gouden en zilveren tafelgerei te halen,
daar de keizer in Milaan een banket
wilde geven. Gackl's nieuwsgierigheid,
reeds gewekt, toen het geheele minis
terie naar Milaan werd geroepen, was nu
niet langer te bedwingen en hij besloot
met het tafelzilver mee te reizen Hij
kwam juist op tijd in Milaan aan om te
beleven, dat, een week na 's keizers
smadelijken intocht, de voornaamste
burgers van de stad aan Habsburg's
tafel wilden aanzitten.
f Wordt verrolnd)