29
korren van hun ondernemingen, verlangde de keizer
naar een rustig plekje, naar iets om zijn hoofdpijn te
verzachten, naar-wat stil geluk om hem op te vroo-
1 ijken. Maar evenals zoovele andere mannen, die
hierin worden teleurgesteld, kwam hij hals over kop
terecht in die zee van klachten, die de sfeer der vrouw
vormt. Wereldpolitiek, nationale problemen, burger
lijke verantwoordelijkheid dat alles verdween als
sneeuw voor de zon bij de monsterachtige nietig
heden, die hot vrouwelijke brein verteerden. De dames
uit de kringen rondom Frans Jozef verschilden hierin
niet van de overigen. Zéker, zij wisten, dat er oorlog
was geweest en zij hadden er wat ongemak door
ondervonden, doch dat kon niet vergeleken worden
met de anarchie, die hun eigen levens beheerschte.
Zooals kinderen, die op den onderwijzer hebben
gewacht, had elk uit de school te klappen. Sophie
berichtte met rappe tong de laatste en meest ergerlij
ke buitensporigheden, waaraan haar schoondochter
zich had schuldig gemaakt. Elisabeth huilde, omdat
Rudolf haar ontnomen wasde verzorgster van den
kleinen kroonprins liet den keizer weten, dat er geen
orde kon heerselien in de kinderkamer, als er tegelij
kertijd door hare majesteit en door de aartshertogin
orders werden gegeven, en natuurlijk tegenstrijdige
orders. Daarna kwam gravin Eszterhazy en begon te
klagen over de moeilijkheden, waarmee de paleis
keukens te kampen hadden ten gevolge van 't nieuwe
dieet der keizerin. Het was dringend noodzakelijk, dat
er eindelijk een vaste regel werd gesteld, want de
koks raakten in de war. Nu eens moesten de menu's
zonder vleesch zijn, dan weer met vleesch, soms de
melk gekookt, soms ongekookt, de hoofdmaaltijd
nu eens warm, dan koud en soms hier werd er veel-
beteekenend in de richting van Elisabeth's vertrek
ken geknikt soms behoefde hij in het geheel niet te-
worden opgediend. Ten slotte was daar de ietwat on
regelmatige toeëigening van sigaretten geïmpor
teerde en buitenlandsche die den hofmeester
gedurig drukte bezorgde.
„Sisi rookt," bracht de aartshertogin hier in het
midden, „niet alleen aan tafel, maar den heelen dag."
Dokter Seeburger bevestigde dit ontstellende
nieuws. En wel op een toon, waaruit viel op te mer
ken. dat dergelijke daden weer eens te meer bewezen,
hoe ongeschikt Elisabeth als moeder was.
Tot nu toe had Frans Jozef maar met een halfoor
geluisterd. Hij was reeds verzoend met 't feit, dat
volwassenen van het vrouwelijk geslacht nooit de
kinderlijke ondeugd van het klikken te boven
kwamen zij maakten elkaar nu eenmaal graag zwart.
Maar dit nieuws van de sigaretten en Seeburger's be-
hoedzame critiek was wat anders. Frans Jozef was
niet kleinzielig, hij neigde evenmin tot onverdraag
zaamheid of heersehzucht. Maar het tijdperk,
waarin ook vrouwen zouden gaan rooken, was nog
niet aangebroken. In die. dagen bleef 't rooken strikt
voorbehouden aan de dametjes van het tooneel en de
demimonde. Dat Sisi, zijn heerlijke Sisi, zich schul
dig zou maken aan zulk een onbeschaamde uit
spatting en dat niet eens in de eenzaamheid van
haar kamers, maar zelfs bij de maaltijden en ten
aanzien van het heele hof was werkelijk een slag.
De keizer haastte zich naar het boudoir van zijn
vrouw. Hij had nog een vage hoop, dat hetgeen hij
zooeven gehoord had, niet
waar zou zijn. Sisi echter
ontnam hem die illusie on
middellijk.
Zeker,zij rookte. Zij hield
er zelfs van en kou niet
inzien, waarom de vrouwen
niet zouden beginnen met
iets, dat de mannen al
eeuwen lang deden. Een
sigaret was zoo gezellig in
eenzame uren. Nu ze er
eenmaal aan gewend was
geraakt, rookte zij de eene
sigaret na de andere, den
heelen dag door.
Frans Jozef fronste de
wenkbrauwen.
„Een dame van jouw
rang doet dat niet," zei hij
streng.
Zij lachte met een schril-
len, nerveuzen klank. De
keizer merkte op, hoezeer
Het nieuwe jachtVictoria
e,i Albertwaarmede
hlisabeth in hef. voorjaar
de terugreis aanvaardde.
Keizer Napoleon III van Frankrijk met
keizerin li ligt'} i ie en kroon prins Lonlon.
Sisi in zijn afwezigheid veranderd was, hoe
slank ze was, hoe broos, hoe meisjesachtig.
Dit was nu het resultaat van haar eigen
zinnige en zonderlinge gewoonten, van haar
zoogenaamde moderne levenswijzeHij
had al een en ander gehoord over den
buitensporigen ijver, waarmee zij turnde,
over haar zwemlessen en haar stoutmoe
digheid te paard. Zij had een gymnastiek-
leeraar genomen, die liaar dagelijks trainde,
en een Zweedsehe masseuse, die op haar ge
wicht lette. Zij dreef haar manie voor
hygiëne zoo ver, dat alleen voor haar
persoon een tandarts in het paleis moest
wonen. Van alle grillen der keizerin veroor
zaakte haar belangstelling voor 't gebit
(door Franzi opgewekt in de dagen van
hun verloving!) wel de meeste beroering.
De wereld was zich toen de waarde van '11
goed gebit nog niet bewustde triomf
der tandheelkunde en van den glimlach,
welks charme gewaarborgd wordt door de
tandpasta, lag nog in een verschiet van
zestig jaren. Tot aan den dageraad der
twintigste eeuw prefereerden zelfs fotogra
fen ernstige gezichten. „Alstublieft," ver
zochten zij vriendelijk maar dringend, „geen
tanden laten zien!" Slechts een Mona-
Eisa-laehje kon er mee door. De pluchen
fotoalbums uit het verleden bewijzen dit
feit onomstootclijk. Bijna geen enkel
modern man kan met, een foto bewijzen,
dat hij een lachenden voorvader heeft gehad.
Frans Jozef stond niet minder verbaasd
over de ongeregelde en gewaagde gewoonten van
zijn vrouw dan de rest van het Weensche hof.
Daar Sisi er bovendien ongezond en ongelukkig
uitzag, kou hij niet anders dan de meening van zijn
moeder deelon. Het kwam niet in hem op. dat de
oorzaak van deze levenswijze voortsproot uit haar
grenzelooze verveling, het ontbreken van'n wezenlijke
taak en de doelloosheid van haar bestaan. Hij zag
dit niet in en Sisi kon het hem niet vertellen,
daar zij er zichzelf niet van bewust was.
Men bleef de keizerin het eenige onthouden, dat
haar had kunnen redden haar kinderen. Met, het
oog op Sisi's overspannen toestand achtte ook de
keizer liet. verkeerd haai' thans met de zorg voor de
kleinen te belasten. Dit gold in het bijzonder voor den
kroonprins, wiens opvoeding niet enkel zaak van
belang was voor zijn persoon en familie, maar ook
voor de heele natie.
Elisabeth ontkwam niet aan den kringloop der
omstandigheden datgene, Wat haar treurigeu ge
moedstoestand veroorzaakt had, scheen thans eerst
door dien gemoedstoestand bewezen en gerecht
vaardigd te worden
Sisi zelf zag in, hoe weinig mogelijkheden haar leven
nog bood en hoe bitter zij was te kort geschoten in
haar bestemming als keizerin. Misschien had tante
Sophie, in die lang-vervlogen dagen te Ischl, wel gelijk
gehad, toen zij haar zoon voor een huwelijk uit liefde
waarschuwde
Zij voelde plotseling een heftigen en wanhopigen
drang om te vluchten. Zij wilde weg uit Oostenrijk,
weg van deze menschen, waaraan ze verbonden was
door de banden des bloeds, en die haar vreemd bleven,
en niets van haar wisten of begrepen. Zij moest op
reisdat was de eenige oplossing.
Hoe moest zij het aanpakken Op reis waar
heen Rond den troon bestond geen persoonlijke
vrijheid de keizerin mocht zelfs niet in de stad
gaan winkelen, als dit haar aanstond. En tochzij,
Elisabeth, was de keizerin Dit begon langzaam in
zijn geheelen omvang tot haar door te dringen. Zij
moest thans handelen niet als Sisi Wittelsbach, die
altijd naar haar meerderen had geluisterd, niet als
de nicht van tante Sophie of de schoondochter van
Madame Mère, niet als de vrouw van Frans Jozef,
maar als de keizerin van Oostenrijk. Nooit had zij
de volle beteekenis van de keizerlijke majesteit en
haar ongeschonden macht zoo duidelijk begrepen.
Nu zou zij daar gebruik van maken, niet voor een
volstrekte overwinning die verveelde haar al
lang maar om een schuilplaats te vinden voor haar
rusteloos gemoed
Den volgenden dag, den tweeden morgen nadat
de keizer was teruggekeerd, deelde zij Frans Jozef
aan het ontbijt haar plan mede.
„Ik ga weg."
Haar woorden, waarvan hij den samenhang niet
begreep, hadden niet dadelijk een bijzondere betee
kenis voor hem.
Sisi herhaalde haar woorden en beklemtoonde
elke lettergreep. De keizer keek haar met verwonder
de oogen aan.
„Ik ben ziek," zei Sisi rustig. ,.Ik moet, voor het
winter wordt, naar een zuidelijk klimaat."
De keizer was dadelijk bezorgd en vroeg wat haar
scheelde. Alles moest gedaan worden om haar kost
bare gezondheid te bewaren. Maar op reis gaan
dat zou niet gemakkelijk zijn. Hij had zooveel werk
te verzetten op het oogenblik na het fiasco van den
oorlog moest het heele ministerie hervormd worden.
Bach en Grünne zouden moeten aftreden, graaf
Recliberg en een staf van nieuwe helpers kregen de
taak de fouten van het verleden goed te maken.
Frans Jozef kon onmogelijk weg om zijn vrouw op
een zwerftocht te begeleiden.
„Dat hoeft ook niet. Ik ga alleen."
De schok was tamelijk hevig. Frans Jozef stond
op en ging haastig naar haar toe. Hoe ziek moest ze
inderdaad zijn, om zulken onzin te kunnen vertellen
Maar van den anderen kant, hij zou haar immers naar
Ischl, Meran of Karlsbad kunnen laten gaan voor
een verandering van lucht Hij zou zich onmiddel
lijk in verbinding stellen met de familie uit Beieren.
