„Mij blijft niets bespaard....
DE TRAGISCHE LEVENSGANG
VAN FRANS JOZEF I EN
ELISABETH VAN OOSTENRIJK
BERTITA HARDING
De aankomst ran de keizerlijke koels op de wereldtentoonstelling fe Parijs in
tragedie af te wenden. Toen keizer Napoleon 111 en keizerin Eugenie op tiet
van Mexico ivas terechtgesteld.
1867Deze tentoonstelling diende om de aandacht der wereld ran de Mexicaanse tie
punt stonden de prijzen uit te reikenkwam t telegramdat keizer Maximiliaan I
Dit was einde der tentoonstelling.
TWEEËNTWINTIGSTE
HOOFDSTEK
De heersc.hers van Europa kwamen te Parijs
voor een feest bijeen.
Nadat Frankrijk zicli had teruggetrokken
"uit liet Mexieaansche fiasco, trachtte het de aan
dacht der volken op iets anders te vestigen en. de
wereldtentoonstelling bleek daartoe uiterst geschikt.
Het was reeds algemeen bekend, dat Queretaro zich
had moeten overgeven. Maximiliaan was gevangen
genomen hij zou voor een militair gerechtshof ko
men te staan, waarvan men niet veel genade behoef
de te verwachten. Mexico was gelukkig ver weg.
„In het Napoleontisch keizerrijk," zegt Philip
Guédalla, „bediende men zich (in den zomer van
1867) van een eenvoudig politiek redmiddel, name
lijk de wereldtentoonstelling."
Geef het volk iets te zien, dan zal het geen vragen
stellen. Langs de tentjes, bazars en kiosken, die de
wuivende vlaggen van vele naties droegen, verdron
gen de Parijzenaars elkander om de nieuwste wonde
ren van hun eeuw te bekijken. I3e venters van
souvenirs deden uitstekende zaken met metaal-foto
grafiet jes van Eugenie's zoon Loulou, met de Notre
Dame in miniatuur en van papier maché, met beschil
derde Chineesche- aschbakjes, waarop zeer onduide
lijk het Trianon of het Champ de Mars te zien was en
met een nieuwen, beslist gegarandeerden breukband.
Een troep ruiters uit het Wilde Westen vertoonde
kunststukken te paard, die in een streek, Wyoming
genaamd, zeer alledaagsch waren, terwijl de heer
Friedrich Krupp uit Essen een verdragend kanon ten
toon stelde, dat de commissie zoo goed beviel, dat hij
er een prijs voor kreeg. Aan de Seine, waarlangs de
gewone verzameling van kermistenten stond, viel
ergens een buitengewoon zeldzaam phenomeen te
bewonderen, namelijk het eerste paar Siameesche
tweelingen. (Later bleek, dat niet moeder natuur.
I o o r
doch "een zonder twijfel
zeer handige naaister hen
aaneen had gehecht.)
Wat de Parijzenaars het
meest aantrok, waren de
koninklijke bezoekers, als
zij onder het dekzeil van de
groote tribune bijeen ston
den. Hier 'zag men den
prins van Wales, die nog niet wist hoeveel jaren hij
zou moeten wachten, eer hij maar korten tijd koning
Eduard VII zou zijn. Holland had een spruit van het
huis Oranje gestuurd, en uit Pruisen was koning
Wilhelm gekomen, die, reeds zwak van ouderdom, op
den arm van Bismarck, zijn minister-president, ge
steund ging. Denemarken was vertegenwoordigd dooi
Christiaan IX, terwijl sultan Murad V met zijn
schuine, oostersche oogen de nieuwsgierigheid der
menigte opwekte. Er waren ook twee kleineie mo
narchen van den Balkan. De meeste belangstelling
van allen trok czaar Alexander II, die z'n favoriet,
prins Gogo, had meegebracht.
Uit Weenen kwamen geen gasten.
Terwijl boven de boulevards en koepels der Licht
stad 'n schitterend vuurwerk werd afgestoken, viel
er over de tentoonstellingsterreinen een plotselinge
stilte. Juist toen Napoleon en Eugénie op 't, punt
stonden de prijzen uit te reiken, kwam t telegram,
dat in Mexico op 10 Juni op den Klokkenheuvel n
keizer was terechtgesteld. Tegelijkertijd vernam ook
Oostenrijk 't bericht, dat aartshertog Maximiliaan
gedood was.
Deze populaire Habsburgsche prins was grooter
gestorven dan hij geleefd had. Hij was niet bestemd
voor een heldenrol en toch had hij, toen de nederlaag
kwam, geweten, hoe zich 't waardigst te gediagen.
Anders dan Oarlota, die de vergissing niet wilde toe
geven en wier teere zenuwen gebroken waren erkende
hij, dat zij beiden ongelijk hadden gehad. Terwijl zij
zwakzinnig werd, zag hij koelbloedig
de vergelding voor de groote dwaasheid van zijn
leven onder het oog. Hiermee bewees Maximiliaan
een eenvoudige stelling een man kan ongelijk
hebben en toch een held zijn.
Frans Jozef droeg den nieuwen slag. met de Spav-
taansche zelfbeheersching, die z'n tweede natuur was
geworden. Daar de zorgen voor den staat hem zwaar
belastten, liet hij zich niet door zijn persoonlijk ver
driet ontzenuwen. Elisabeth viel deze stoïcijnsche
houding moeilijker, te meer daar vlak na het onge
lukkige nieuws uit Queretaro uit Regensburg bericht
was gekomen over den dood van Nené's man. Het lot
van haar zoo dikwijls teleurgestelde zuster greep haar
meer aan dan ooit.
In Frankrijk doofde de wereldtentoonstelling uit.
Vóór eind Juni vertrokken de laatste buitenlandsc.he
bezoekers en lieten een vreemde leegheid achter.
Napoleon stond wederom alleen op een tooneel, waar
van stuk voor stuk de coulissen werden weggenomen.
Hij huiverde even, alsof het reeds herfst was.
Op den derden Juli herinnerde de keizer zich een
nalatigheid. Hij had vergeten condoléances te sturen
naar Weenen. Hij offerde zijn middagslaapje op trok
zich in zijn studeerkamer terug en stelde het volge-
telegram op, dat dienzelfden namiddag nog ve-
zonden werd.
„Sire, mijn broeder,
Het tragische nieuws, dat wij zooeven ontvin-
genj dompelt ons in den diepsten rouw. Ik betreur
