II
Comelis Dopper
Nederlandsch componist van beteeken is, dirigent ran
hei Concertgebouw-orkest van 1908-1931
leiding van een permanent aan de instelling verbon
den orkest op zich te nemen, is Willem Kes de eerste
leider geworden van het ensemble, dat als Concert
gebouw-orkest op 3 Novem
ber 1888 vooi' de eerste
maal op het podium van
de groote zaal ten overstaan
van het publiek verscheen.
Van 1888—1895 is er
door Kes en de zijnen
pioniersarbeid verricht in
dien zin, dat niet alleen
een orkest, doch ook een
publiek werd gedrild en
gevormd.
Van oen zekere lijn in
het repertoire kon in die
jaren nog moeilijk sprake
wezen. Daartoe waren do
verschillende samenwer
kende elementen nog te
jong. Maar 't Amsterdam-
sclie muziekleven werd
opgeheven uit de sleur van
gemoedelijkheid en alle-
daagschlieid.
Toen Willem Kes op het
einde van October 1895
Mr. Henri Viotta
dirigeerde het. openingsconcert bij de
feestelijke inwijding van het gebouw op
11 April 1888.
Gustav Ma hier (1869-1911)
componist, wiens werken in het Concertgebouw meer dan in
ccnig instituut ter wereld geregeld ten gehoore wordengebracht.
den dirigeerstai aan zijn jongeren collega en opvolger
kon overgeven, mocht hij dit doen met vertrouwen
op de zekere toekomst van het. door hem gecreëerde
ensemble.
Een geschiedkundig overzicht
van 1895 tot heden zou zelfs met
alleen reeds vermelding van de
belangrijkste gebeurtenissen te ver
voeren en geheel buiten het mij
toegemeten bestek vallen. Ik be
paal mij derhalve tot. enkele grepen
uit 't repertoire, dat ten slotte het
universeele karakter van de instel
ling heeft gekenteekend. De ge
schiedenis van het Concertgebouw
is voor een niet gering deel de ge
schiedenis van het muziekleven in
ons land gedurende de laatste vijftig
jaren.
In de evolutie van onze eigen
toonkunst is stellig het Concert
gebouw 'n factor van beteekenis ge
weest. Nimmer is zoo veel zorg be
steed aan de interpretatie en re
generatie der groote meesterwer
ken der symphonische kunst als in
het Concertgebouw. Namen als
Bach, BeethovenBerlioz, Schubert,
It ie/tar tl Strauss
wiens oeuvre in het Concertgebouw sedert
kort na de opening geregeld weerklank heelt
gevonden. Als dank heeft de meester in 1898
zijn Tondichtung „Ein Heldenlebenaan
Willem Mengelberg en het Concertgebouw
orkest opgedragen.
Mr. R. van Rees
bij de opening van het Concertgebouw secretaris van
hel bestuur, van 1913-1920 voorzitter, thans nog
eere-voorzitter van het bestuur.
Schumann, Mendelssohn, Liszt, Brahms, Bruckner.
César Franck zijn te dien opzichte volkomen rele
vant. Maar daarnaast kreeg het muziekminnend
publiek volledig inwijding in het oeuvre van de
Russische negentiende-eeuwsche componisten, als
Tschaikowsky, Glazoenoff, Borodine, Rinisky Kor
sakoff. Vervolgens kwam Richard Strauss met zijn
uitgebreid symphoniseh oeuvre. Als jong kunstenaar
en baanbreker reeds vroegtijdig dermate verrukt
over den voornamen steun hem verleend door Willem
Mengelberg en zijn medewerkers, dat hij deze één
heid in 1898 met de opdracht van zijn kostbaar
„Ein Heldenleben" vereerde.
Na Strauss kwam de aansluiting tot Gustav
Mahler vrij Tas en het is nauwelijks te realiseeren,
dat er reeds meer dan een derde van een eeuw is
verloopen, sedert Gustav Mahler hier voor het eerst
verscheen om met zijn groote Derde Symphonic zijn
intrede in het Concertgebouw te doen.
De jongere Fransche toonkunst vond in Claude
Debussy en Maurice Ravel haar heide meest
Claude Debussy (1862-1918)
rond m Willem Mengelberg en het Concertgebouw
orkest toegewijde vertolkers van zijn aanzienlijk
oeuvre. Debussy's werken nemen een belangrijke
plaats m in 't. groote repertoire van 't Concertgebouw.
