HOEGEHEIMEN Uit het intieme leven van de grooten der aarde «looi* K. H. Priiiw Cliristoffel van rieken land 30 Be sphinx Basil Zaharoff. vriend en vijand tevens van Venizelos, die prins Christoijeï in 1912 den Portugeesehen troon aanbood „met onbegrensd crediet" vrouw getrouwd had, zal er het zijne wel toe hebben bijgedragen, dat ze erbij mij mee aankwamen. Als 'n. soort lokmiddel hadden zij mij een gedetail leerde beschrijving gestuurd van hun paleis, gebouwd door Catharina de Groote, tegelijk met de restauratie plannen voor 't geval, dat ik op het aanbod inging. Bovendien achtten zij het noodig mij er op te wijzen, dat mijn inkomen niet zoo hoog zou zijn als dat van andere koningen, omdat ik zulk een rijke vrouw had! Zij gaven echter de verzekering dat m'n vrouw, hoe wel een Amerikaansche, 'n absoluut wettige koningin zou zijn. Hoe groot was hun verwondering, toen zij moesten vernemen, dat mijn vrouw het voorstel even resoluut van de hand wees als ik liet gedaan had. Geen oogenblik hadden zij kunnen denken dat een vrouw, laat staan een Amerikaansche, deze „bekoring" zou weerstaan. De aanslag op mijn vader, l«onin<| George I De Balkan was in de jaren, die onmiddellijk aan den wereldoorlog voorafgingen, oen ware heksen ketel en de buitenstaanders raakten op den duur zóó in de war, dat zij niet meer konden zeggen wie er nu eigenlijk vochten en waarom. In 1912 vocht Griekenland in bondgenootschap met Bulgarije, Servië en Montenegro tegen Turkije en ons leger behaalde onder aanvoering van mijn broer Constantijn een schitterende overwinning. Ik bevond mij als stafofficier in zijn gezelschap, toen hij aan het hoofd van zijn zegevierende troepen op 10 November Saloniki binnentrok. Het enthousiasme waarmede hij werd ingehaald maakte op mij een onvergetelijken indruk. Het jaar 1913 beloofde het voor spoedigste te worden der geheele regeeringsperiode van mijn vader. Ilij was van plan in het najaar af te treden ten behoeve van mijn broer Constantijn. „In November zal het vijftig jaar geleden zijn dat ik den Griekschen troon beklom en dat is lang genoeg voor 'n koning," zoo verdedigde hij zich steeds, als wij hem van zijn voornemen trachtten af te brengen. „Ik wil wel eens 'n beetje rust genieten. Bovendien, Constantijn zal zich op den troon heel wat verdienstelijker kunnen maken dan ik. Ilij is hier geboren en opge groeid, terwijl ik steeds een vreem deling gebleven ben." Zijn plan was op den dag van Be woning van Venizelos te A thene toen hij op 't toppunt van zijn macht stond. Handel in konings tronen Het uit breken van den we reldoorlog Een verloving zonder einde Venizelos en Basil Eleutherios Venizelos. deGriek- sche staatsman, die zijn eerste opwachting maakte bij koning George 1 met kapotte schoenen aan en 'n geleend gelegenheids - pakje" toen hij op ons buitengoed Tatoi was komen lunchen. Nadien ontmoette ik hem verschillende keeren en het was Basil Zaharoff ook, die mij in 1912 den troon van Portugal aanbood Op finan cieel gebied zou hij mij zoo ruim mogelijk steunen. Ik antwoordde hem, dat het voorstel mij in liet geheel niet aantrok. Op de eerste plaats was de afge zette Portugeesche koning Manuel een van m'n beste vrienden en ik zou wel eens willen weten welke rol Zaharoff gespeeld heeft in de gebeurtenissen, die aan den troonsafstand voorafgingen. Het gerucht ging, dat hij daaraan zeer actief had deelgenomen. Maar bovendien kon geen macht ter wereld mij er toe be wegen een koninkrijk te accepteeren. Een kroon is te gewichtig om zoo maar zonder meer op 't hoofd te zetten. Zij moet gedragen worden door degenen, die ervoor geboren zijn. Later zijn mij nog twee kronen aangeboden: die van Lithauen en die van Albanië. De aanbieding van den Litliausehen troon ging uit van een groep Lithauers, die zich in Amerika ge vestigd hadden, en 't feit, dat ik een Amerikaansche Een verlokkelqk aanbod Mijn eerste herinnering aan Basil Zaharoff dateert uit mijn jeugd, Zaharoff In het jaar 1903 zag Griekenland de ster rijzen van twee mannen, wier naam historie zou maken tot ver buiten de grenzen van hun vaderland. Twee mannen, die te zamen opklommen naar macht, elkander aantrokken en afstieten tegelijk. Zij werden gezworen vrien den en daarna openlijke vijanden, die op meedoogenlooze wijze oor logen ontketenden eerst voor en later tegen elkander. Het waren twee groote figuren, die samen op kwamen en samen vielen en daarbij elkander geen jaar overleefden. De een was Venizelos en de ander Basil Zaharoff. Venizelos was van Turksche, Joodsche en Arme nische afkomst en hij vertoonde duidelijk de karak tertrekken van deze drie rassen. Over het verleden van Basil Zaharoff doen de ge heimzinnigste verhalen de ronde, maar geen enkel werd tot nu toe bevestigd. Zaharoff hield ervan zich in raadselen te hullen en het eenige, dat ik van hem over zijn afkomst te weten kwam, is dat zijn voor ouders ten deele Russen, ten deele Grieken waren. Men heeft beweerd, dat Zaharoff zijn loopbaan be gon als boodschappenjongen in een Atheensch café, maar ik weiger dit te gelooven, want hij gaf in onze gesprekken herhaaldelijk blijk van een algemeene ontwikkeling, die een ernstigen studietijd verried. Hij sprak vloeiend de moderne talen en kende ook de klassieke. In het jaar 1909 kwam Venizelos voor het eerst bij ons in 't paleis op audiëntie. Griekenland was inner lijk ondermijnd door bloedige partijtwisten en bij de algemeene verwarring, die er heerschte, wou geen enkele partij de vorming van een kabinet op zich nemen. Op dit kritieke oogenblik trad Venizelos voor het voetlicht. Hij was in die dagen zóó arm, dat liij op de audiëntie verscheen met kapotte schoenen aan en ge rafelde kousen. Later vertelde hij ons, dat hij de gekleede jas van een vriend geleend had, want zelf bezat hij er geen. Toch maakte Venizelos onbewust een waardigen indruk, vooral door zijn sterke per soonlijkheid. Mijn vader was wel de laatste om zich tot hem aangetrokken te voelen en toch: hij was hem niet alleen welwillend gezind, maar hij stelde zelfs vertrouwen in hem. Voort durend werd mijn vader voor Veni zelos gewaarschuwd, maar hij sloeg alle raadgevingen in den wind. Een keer bezorgde een ons be vriende staatsman mijn vader 'n brief van Venizelos, die onder schept was geworden. „Ik heb reeds één George eruit getrapt," schreef Venizelos en hij doelde hiermede op mijn broer George, dien hij als Hooge Com missaris van Creta ten val had gebracht, „en nu ben ik naar Athene gekomen om den anderen George ten val te brengen." Den volgenden morgen verscheen Venizelos op audiëntie. Voordat hij vertrok, merkte mijn vader zoo ter loops op, dat hij hem iets wou laten zien en gaf hem tegelijkertijd den be- wusten brief. Ilet. was de eerste keer, dat ik Venizelos zijn zelfvertrouwen zag verliezen. Hij werd krijtwit. „Wat. wat bent u van plan te doen?" stamelde hij. „Niets. Houd dien brief, ik geef hem je terug als een bewijs van vertrouwen, ondanks alles." En hij bleef hem vertrouwen tot het bittere einde toe.

Tijdschriftenbank Zeeland

Ons Zeeland / Zeeuwsche editie | 1938 | | pagina 30