SPAANSCHE ARMADA
DRIEHONDERDVIJFTIG JAREN GELEDEN WERD DE
DOOR DE ENGELSCHEN EN NEDERLANDERS
VERSLAGEN
9 Augustus 1588 werd de noodlottige dag voor de onoverwinnelijke vloot". Van vier uur morgens tot
zes uur 's avonds werd onafgebroken gevochten. Tiet admiraalss< hip der Eugclschc vloot, met lord. Howard
of Effinghamentert "1. Spaanache schip van Don Alouzo da Leyva.
Hij wilde zijn staat herscheppen
in een wereldmonarchie!
Om dit doel te bereiken moest
hij eerst het vijandige Engeland
aan zijn macht onderwerpen en in
de Nederlanden den opstand be
dwingen. Het was don koning een
doorn in het oog. dat in deze
landen het protestantisme zich
zoo snel verspreidde.
Philips II besloot een ontzaglijke
vloot te bouwen, een drijvend bol
werk, waarmede hij de scheepjes
van zijn tegenstanders, zonder veel
moeite, zou verpletteren.
In het jaar 1583 begon hij serieus
met de voorbereidingen om Enge
land aan te vallen. - Al sedert jaren
hadden de Engelschen het hem
lastig gemaakt. Als zij de kans kre
gen, beroofden ze de Spaan fiche
zilvervloten en ook de alleenhandel
van de Spanjaarden op de Indien
werd telkens door de Engelschen be
dreigd. Aan de strooptochten van
„de zeehonden", zooals de Engel-
sche kapiteins zich noemden, moest
een eind gemaakt worden. Vooral
„ridder Draek", dien koning Philips
als een der gevaarlijkste zeeroovers
beschouwde, wilde hij onschadelijk
maken.
Merkwaardig is, dat het juist deze
gevreesde Francis Drake was, die
later, als een der vooraanstaande
bevelhebbers op de F.ngelsche vloot,
een belangrijk aandeel zou hebben
in het verdrijven van de Spaansohe
Armada.
De koning begon dus uit voerig met zijn raadgevers
de plannen te bespreken. Menige raadsheeren, zooals
Don I'cdro de Olivares, wilden direct met de gigan
tische vloot naar Engeland stevenen. Na de vijande
lijke zeemacht verslagen te hebben, zouden de Span
jaarden in den mond van de Theems landen en met
Duizenden Spanjaar
den verloren het leven.
Prachtige zeekasteelen
verdwenen met hun
schatten in de golven.
De wereld mat lit
wan Spanje was
qeknakl
J)e hertog ratt Medina Sidonia.
de opperbevelhebber der S/taan -
sehe ..Onoverwinnelijke viool,".
behulp van den hertog van Panna,
die inmiddels met een leger uit de
Nederlanden zou zijn overgestoken,
konden zij gemakkelijk Londen in
bezit nemen.
Alexander Farnese, hertog van
Panna, opperbevelhebber van de
Spaansohe legers in de Nederlan
den, en Alonzo de Bassano, markies
van Santa Cruz, de houwer
van de onoverwinnelijke vloot,
waren niet alleen grand-seigneurs
met deftige, welluidende namen,
maar ook mannen, die kruit gero
ken hadden en uit ondervinding
w isten, dat roem meestal duur be
taald moet worden. Zij begrepen
ook, «lat een zeeoorlog met zeeva
rende naties als Engeland en de
Nederlanden geen kleinigheid was
en (lat men zeker niet beginnen
moest met de vijanden te onder
schatten! De markies van Santa
Cruz achtte de zee ten noorden van
Calais totaal ongeschikt voor het
aanvallen met groote schepen. In
de eerste plaats was het noodig
zich, als steunpunt, te verzekeren
van een belangrijke haven in
Holland of Zeeland. Als eerst de
Nederlanden onderworpen waren,
zou de koning nog altijd een aan
val op Engeland kunnen beramen.
Ook de hertog van Panna pleitte
voor het bezit van een veilige haven
in de Nederlanden en Juan de
Idiaques, een raadsheer van naam
en gezag, waarschuwde den koning
met klem tegen dezen onberaden
tocht, die naar 'zijn idee op een
mislukking zou uitloopen. De
koning stond eeuigen tijd in twijfel, maar spoedig
bleek uit zijn beslissing, dat er hij den eerzuchtigen
en zelfingenomen monarch voor gezonde en welover
wogen gedachten van wijzere mannen geen plaats
was en. de Engelschen en Nederlanders hebben
er wel bij gevaren
Met liet bouwen van de vloot
en de verdere organisatie werd
begonnen.
Natuurlijk hadden de Spanjaar
den hun plannen niet voor de
Nederlanders en Engelschen geheim
kunnen houden. Koningin Elisa
beth hechtte eerst echter weinig ge
loof aan de alarmeerende geruchten
Zij meende, dat de oorlogssche
pen, die in Spanje gebouwd werden,
gebruikt zouden worden om de
West-Indische koopvaardijvloten
te beschermen en Farina's schepen
waren, volgens haar, bestemd om
Vlissingen te veroveren. Toen ech
ter de werkelijke bedoeling van
Philips II uit verschillende be
trouwbare bronnen bevestigd werd.
begon zij te begrijpen, dat de
Spaansohe koning liet met zijn
nieuwe oorlogsbodems tocli wel op
haar en haar volk gemunt kon
hebben. Nauwelijks werd dit in
Engeland bekend, of heel het volk,
protestanten en katholieken, stond
als één man achter haar. In aller ijl
begon men met bet gereed maken
van leger en vloot,
)ok de mannen van de Staten
der Nederlanden en prins Maurits
waren niet stil blijven zitten. Ri
viermonden en zeegaten werden versterkt. Zeeland
alleen leverde al negentig schepen, die onder com -
ïnando stonden van den viee-admiraal Joost de Moor.
In Holland werden overal korporaalschappen
opgericht. Schepen waren er in overvloed. Van de
bijna tweeduizend koopvaardijschepen, die bewapend
konden worden, koos men er veertig of vijftig uit,
die voorzien werden van zeesoldaten, matrozen en
wapens. Een duizendtal kanonniers en een grooten
voorraad buskruit stonden de Staten aan Engeland
af. De Hollandsclie schepen voeren uit onder bevel
van I'ieter van der Does en Johan van Wassenaar en
de gelieele leiding van de Zeeuwsche en Hollandsclie
vloten was toevertrouwd aan Justinus van Nassau.
Ook de andere gewesten van de linie stonden gereed
liet land te verdedigen. Kustlichten werden gedoofd
en tonnen en bakens liet men wegruimen. Tot ver in
zee lagen wachtschepen, waarop de bemanning door
vlaggen en lichten de komst van den vijand naar
Koning Philips van Epanje. die zijn staat wiUle
herscheppen in een wereldmonarehie en daartoe eerst
Engelanti en de Nederlanden tuin zijn macht traehtte
te onderwerpen
