inimuiu'd
Picknick van de koninklijke
familie aan het Schevening
sche strand in 't jaar 1850
naar een doek van Joseph
Bles.
het visscliersdorp gevoelen.
Daar dreigden al kapers
op de kust te komen in
Zandvoort, dat door den
gouverneur van Noord-
Holland als badplaats werd
gepropageerd. En burge
meester Copes van Catten-
burg wist nu den gemeen
teraad tot snel handelen te
bewegen. Voor f 30.000.
en een pensioen van f 500.
's jaars wérd Jacob Pronk's
bedrijf door de gemeente
overgenomen en in de
plaats daarvan werd een
in Mei 1828 gereedgekomen
eerste stedelijk badhuis
van vijf vleugels gesticht,
dat, behalve twee vleugels
van elk zes badkamers
en nevenvertrekken, ook
t weeën twintig 1 ogeerka mers
Rondom de eevw-wisseling:
de bonte mode van de be
zoekers der in 1901 gereed
gekomen Pierplechtiger:
IFandelhoofd Koningin Wil-
honorabelste wijze" maar met grooten nadruk
van alle bemoeiingen ontheven en zijn leven lang
is hij niet geslaagd in zijn pogingen om daarin
verandering te brengen.
En toch zouden opnieuw Jacob Pronk's inzicht en
doortastendheid Scheveningen ten goede komen.
Terwijl de overheid bleef talmen, was het de inmid
dels reeds zesenvijftigjarige Pronk, die met gering
kapitaal maar met groot optimisme het eerste
Nederlandsche zeebadbedrijf inrichtte.
In 1818 verrees ten noordoosten van het visschers
dorp zjjn bescheiden badhuis, een houten gebouwtje,
dat vier badkamertjes en een ontvang vertrek be
vatte; het water voor de binnenbaden werd met
paard en wagen uit de zee aangevoerd en daarnaast
beschikte het badbedrijf over één groote en één kleine
badkoets.
De beide eerste seizoenen bewezen de levensvat
baarheid en daarom hielpen provincie en gemeente
Pronk in 1820 zijn houten badhuis door een steenen
vervangen, dat echter niet noemenswaard grooter
was. Sprongsgewijze groeiden het aantal baden en de
stroom van bezoekers. En pijnlijk deed zich het
gebrek aan restauratie- en logeergelegenheid in
De Haagsche huzaren plachten in de vorige eeuw hel strand als exercitieterrein te gebruiken, zooals in 1880
Mesdag en zijn helpers dat nog in beeld brachten in het Panorama-Mesdag
geregeld koeriers en brie
ven op de vernuftigste
wijze met behulp van
Scheveningsche pinken
naar Engeland te smok
kelen, wanneer de leiders
der Haagsche Oranjeklan
ten berichten hadden uit
te wisselen met de prin
selijke familie.
En zoo was hij het ook,
die in de omwentelings-
dagen van 1813 door het
provisioneel bestuur van
Den Haag benoemd werd
tot provisioneel commis
saris te Scheveningen. In
die hoedanigheid wist hij
zich bij den terugkeer van
den jongen souverein en
bij de velerlei regelingen, die in zulke woelige en ge
vaarlijke dagen vereischt
werden, door zijn inzicht
en krachtig optreden groote
verdiensten te verwerven.
Misschien ging hij nu en
dan wat al te eigenmachtig
te werk. En daaruit moet
verklaard worden, dat zijn
verdiensten nooit erken
ning vonden door defini
tieve benoeming op een
eervollen post: eind Maart
1814 werd hij ,,op de
In1826 liet koning Willem I
aan 't Scheveningsche strand
voor zijn aan slapeloosheid
lijdende gemalin het bekende
paviljoen bouwendat thans
eigendom is van de Witte
Sociëteit.
reeder Jacob Pronk Nzn.,
te danken, dat nu honderd
twintig jaar geleden de
eerste Nederlandsche bad
plaats werd gesticht.
Vurig Oranjeklant, zoo-
als practiseh alle Scheve-
ningers in den Patriotten-
en den Franseken tijd ge
bleven waren, had Jacob
Pronk zich bijzonder ver
dienstelijk gemaakt, toen
de erfstadhouder prins
Willem V in 1795 de wijk naar Engeland moest
nemen. Gekleed had hij zich bij de strenge vorst van
den 18den Januari te water begeven om den prins vei
lig in de garnalenboot te dragen, en zelf had hij daar
na meegeroeid om het doorluchtig gezelschap aan
boord van de pink te brengen, waarmee de over
tocht naar Engeland zou worden gemaakt. De
kleeren bevroren, zoodat ze hem van de leden ge
sneden moesten worden. „Zoo ik mijn vaderland
weder betreed, zal ik uwer gedenken", waren de
laatste woorden van den stadhouder tot zijn tóege-
wijden onderdaan.
Pronk was het ook, die zich ermee belastte, on
danks de strengste Fransche controle-maatregelen
