L
De Lap tusschen zijn „bedrijfskapitaal"
De dieren zijn hier in het ongelukkig over
gangstijdperk van het ruien tusschen de
gladdere zovierbeharing en. de wintervacht
die er pluksgewijs afvalt en afgeschuurd
wordt. In April worden de jongen tel
kens één kalfje geboren.
Gr. DE JOSSELIN DE JONG.
In een ver, maar mooi. toeristenland: de Laplandsche Svartisehe gletscher, de
grootste van Europa. Zie als vergelijkingspunten de menschenfiguurtjes langs de
af scheidingslijn tusschen het wit ijsdeel en het donker steendeél op den voorgrond.
overleden Jolian Toeri, door zijn rasgenooten ge
naamd „de Wolvendooder", door de buitenwereld:
„de Homerus van bet Eeuwige IJs", die zeden, taal
en inzichten van zijn volk heeft beschreven in het
eerste door'n Lap geschreven boek.'n Merkwaardige
figuur, die Toeri Wolvendooder, die zich maar ééns
in zijn lang leven heeft laten fotografeeren. Ergens
op de eindelooze toendra of steppe stond, beter
gezegd: hing, zijn draagbare wieg. Van hem zijn de
woorden nl. uit de inleiding tot z'n „Lappenboek",
uitgave 1910: „Ik weet, dat het rijk ons wil helpen,
maar allicht kent het onze opvatting niet. Trouwens
een Lap kan die zélf moeilijk onder woorden brengen.
De kwestie is eigenlijk, dat een Lap niet meer kan
denken zoodra hij in een afgesloten ruimte komt
Dit samengaan met het ruige buitenleven heeft men
wel eens gegoten in deze kernachtige zegswijze:
„Om gelukkig te zijn moe
ten de Lappen. onge
lukkig zijn." Een tweede
bekende hij is zoo pas
failliet verklaard, want ook
hier weer: hij deed on-
Lapsche zaken, kocht nl.
huizen is de oude An-
dries Bahr. Deze is er in
geslaagd in.Amerika
een kudde van driedui
zend vroeger ingevoerde
rendieren over 'n afstand
van achtduizend kilometer
door de poolvlakten van
Canada te voeren. Een tocht, die vijf en een half
jaar duurde! W:it hij daar uitvoerde? Werken als
Moeder-de-vrouw melkt een
van haar „poolkoeien"
Eendiermelk is vethoudend
en gezond en laat zich o.a.
bereiden tot een smakelijke
kaas; de melkproductie is
echter bij dit onveredeld halj-
huisdier onbeduidend, zoowat
een kwartlitertje, hetgeen
weer p ractisch geen rol speelt,
daar 'n kudde toch door
gaans duizenden koppen telt.
„Arm" is de Lappenbevol-
king dus niet, zoolang zij
zich maar houdt aan het ren-
dierbedrijf, weshalve het over-
loopen naar andere„minder
zware", tevens rendierlóóze
beroepen wordt tegengegaan.
weldoener en voedselbren-
ger voor de hongerende Es
kimo's, de „neven" der Lappen, om dezen aan een
huisdier te helpen, nu door de handelsjacht en
grootvisscherij het wild in die streken
zoozeer is afgenomen. Die moedige om
zwerving is een roman op zichzelf en is dan
ook als roman beschreven in „De Groote
Trek"; vermeldenswaard is, dat de reis-
duur, oorspronkelijk geschat op acht maan
den, negenmaal zoo lang nam, omdat
geweldige omwegen gemaakt moesten
worden ten einde het ijsvee onderweg over
voedselgevend terrein te laten trekken.
Van de oorspronkelijk drieduizend beesten
kwam hij aan metdriehonderd stuks
plus de geboorten onderweg, zoodat
er toch 2370 exemplaren afgeleverd wer
den te Uittigazuit, het Canadeesch ren-
dierfokstation. Ja, er is nog wel roman
tiek op de wereld, ook al is het door-de-
weeksch leven van een Lappengezin
én van een Eskimoosch! moeilijk en
moeizaamin zulke verloren streken is het
doodgewone huishouden van eten, drin
ken, wonen, gereedschap en kleeding ma
ken, repareeren, kortom hét dagelijksch
gedoe, extra bewerkelijk en omslachtig....
