KEMAL ATATURK
Samenzweerder en diplomaat
dictator en veldheer
rijk met Damascus, fegda
verloren. Wat er nog var
overbleef zal onder de ovei
De rebel 1
nationale
ffep dat oogenblik verc
A-' Chiclili,de woonwijk
stantinopel, en hij dook ei
in een Pordje, waarvan 1
onderdeel dreigde te ve
liezen. Hij verzamelde
resten van het verstrooit
Turksche leger, opent
overal recruteeriugsbureai
en vormde een i?glfena
regeering tegen den iinlta
die slechts heil i\ig
nauwe samenwerking m
Engeland.
Maar Kemal kerft
1919, dat wil dus zeggen t
ruim dertigjarigen ÏSeftij
zulk 'n uitstekenden naai
dat de bevolking va 11 An
tolië zich achter he
schaart en in 1920 'errij
plaats, waar nog nioit
gehoord heeft: Anjora.
In 1921 heeft Kei! al rf
Ken geweldig ruiterstandbeeld ran Kemal Aioturk bekroont het ^nmentop de markt ran Angora, Je door den
Turlschen leider gestichte hoofdstad.
Op 10 November overleed in het Dolmo Bagtsje-paleis te Istanboel de groote
leider van het nieuwe Turkije, president Kemal Ataturk Achtenvi|ft.g par oud werd
de man die met groote energie zijn land in enkele jaren geheel moderniseerde.
Aan zijn merkwaardigen levensweg en de door hem ingevoerde hervormingen
wijden wij bijgaande bladzijden.
Vooraanstaande staatslieden
van tegenwoordig hebben met
lconingen uit vroeger tijd ge
meen, dat de afstand tusschen
hen en het „publiek" grooter
wordt, naarmate zij langer aan
het bewind zijn, m.a.w. tijdens
hun leven wordt al een soort
legende gevormd, die hen in
zekeren zin iuiten de dagelijk-
sehe volksgemeenschap plaatst.
Kemal, letterlijk: de Voortref
felijke, moet wel buitenge
woon voortreffelij k geregeerd
hebben, als men bedenkt, dat
vriend zoowel als vijand overtuigd
"is, dat Turkije sinds onheuglijke
tijden niet zoo'n kundig staatsman
heeft voortgebracht. Ten opzichte
van hem voert men geen opwin
dende debatten over de wensche-
lijkheid van dictatuur of demo
cratie, men is het er algemeen over
eens, dat niemand ter wereld Tur-
kije anders of beter van een wissen
ondergang had kunnen redden, het moderne l urkye is
zijn" werk en niemand dan hij verdient dien eervollen
bijnaam Ataturk, d.w.z. Vader der Turken.
De markante kap ran den lurkschen
leider werd meerm alen door beeldhouwers
vereeuwigd.
Hoe is deze staatsman aan zulk
een tegelijkertijd vlekkelooze en
roemrijke reputatie gekomen? In
zijn jeugd was hij als zoovele van
zijn laudgenooten ontevreden met
het slappe bewind der sultans en
sloot zich in den geheimen bond
„Watan" (vaderland) aa.n bij de
beweging der Jong-Turken.
Niettegenstaande hij dus een
samenzweerder tegen de bestaande
orde was, verliep zijn carrière zeer
regelmatig". Hij werd luitenant,
kapitein, majoor zooals iedere
andere beroepsofficier, maar kort
nadat hij bij den generalen staf den
Balkanoorlog van 1912/' 13 had
meegemaakt begon men hem als
politiek agitator, die langzamer
hand te machtig werd, gevaarlijk
te vinden en zoo werd hij dus als
militair attaché hij het gezantschap
te Sofia geplaatst.
De wereldoorlog. Moestaf a
Kemal onderscheidt zich aan de
Dardanellen tegen de Engelschen,
hij vecht in Palestina, maar de
bondgenooten van Turkije verloren
en evenals zij, had dit land de
nederlaag te aanvaarden. Als de vrede gesloten wordt is
Kemal generaal, doch generaal zonder leger, de Engelsche
vloot ligt in den Gouden Hoorn voor anker, de helft vant
Kemal Ataturk in Turksehe kleedij, een foto, die be
waard wordt in hot eens door den president bewoonde
huis te Chichli, dat thans als museum is ingericht en
waarin tal van herinneringen, aan het leven en
strijd van den Turkschen leider te vinden zijn.
Kemal Ataturk begon zijn carrière als offieUr en ook
later ging zijn groote belangstelling steeds uit naar de
Turksehe weermacht, die. hij geheel reorganiseerde. <>p
de rechtsche foto ziet men den president een parade
gadeslaan te Angora.
