/Tv
13
geruimen tijd later zou de hertog van Reichstadt
vernemen dat zijn moeder, na het overlijden
van Napoleon, met graaf Neipperg een morganatisch
huwelijk had gesloten. Uit het huwelijk van graaf
Neipperg met zjjn eerste vrouw, gravin Teresa
Pola (23 April 1815 overleden), waren drie zonen
geboren, die alle drie zeer bevriend waren met den
hertog van Reichstadt. Uit de verbintenis van
graaf Neipperg met Marie Louise ontsproten een
zoon en een dochter, Wilhelm en Albertina, die
resp. den titel droegen van graaf en gravin van
Montenuovo, welke naam eigenlijk niets anders is dan
de Italiaansohe vertaling van Neipperg (Neu-Berg).
Lieve Moeder,
V zult wel overtuigd zijn van de diepe smart, welke
de doodstijding van den generaal bij mij veroorzaakte,
en alleen de gedachte, dat slechts de dood een einde
maken kon aan zijn langdurig en treurig lijden, is mij tot
troost. Nimmer meer zal ik zulk een oprechten vriend
vinden, en, gezien zijn ijver en zijn verknochtheid
jegens u, zal zijn verlies voor u onherstelbaar zijn.
bent ongetwijfeld te benijden, liefste moeder, dat
u bij zijn sterven tegenwoordig mocht zijn, en hem
de zorgen hebt kunnen wijden, waardoor ik zélf hem
zoo gaarne voor de laatste maal mijn aanhankelijkheid
zou hébben bewezen. Zijn zonen zijn wel zeer te be
klagen ik hoop hen morgen te sprekenmisschien
dat mijn tranen, zich mengend met de hunne, in staat
zullen zijn, hun smart te verzachten.
De keizer was diep getroffen door uw brief, hij
vraagt u, evenals ik, u toch goed in acht te willen
nemen, en verlangt niets liever, dan u dezen zomer
te ontvangen. Geloof aan de gevoelens van diepsten
eerbied en teederste kinderliefde, welke u toedraagt
uw zeer gehoorzame zoon
Frangois.
Vier dagen na de vlucht uit 't opstandige Parma plakte
Marie Louise eenige gedroogde viooltjes uit die stad in
haar album, met het onderschrift: Herinnering aan het
ongelukkige Parma en den datum 20 Februari 1831.
De volgende, vooral uit menschelijk oogpunt
zeer belangrijke brief, omdat de zoon van den veld
heer Napoleon hierin spreekt van zijn voorgevoel,
te zullen moeten sterven zonder als soldaat de vuur
proef te hebben ondergaan, dateert van den 25sten
Maart 1830, vijf dagen nadat de hertog van Reich
stadt twintig jaar geworden was.
Weenen, 25 Maart 1830.
Lieve Moeder,
Ik had reeds de pen in de hand om u de eerste
oogenblikken te wijden van mijn twintigste jaar;
maar de roerende goedheid van de keizerin, die mij
al zeer vroeg in den morgen kwam bezoeken, belette mij,
mijn brief af te maken. Kort daarop zijn we op jacht
gegaan, waarvan we eerst in den avond terugkeerden.
Naar de ingeving van mijn hart zou ik wel den
heélen dag met u willen pratenmaar als het op schrij
ven aankomt, ben ik bang, dat u me beknorren zult
om mijn ingeroeste fouten. Om die reden heb ik dan
ook al vijf brieven verscheurd, die ik u had geschreven
Ik had dan ook het vaste voornemen gemaakt, mezelf
het genoegen te ontzeggen van me met u te onderhouden,
liever dan u verdriet te doen door de regels zelf, welke
de tolk moeten zijn van mijn warme gevoelens van
toegenegenheid. Maar al ben ik dan ook niet in
staat om veel variaties te bedenken op hetzelfde thema
„ik houd van u", wees overtuigd, dat mijn gevoelens
er niet minder diep om zijn. Maar mijn hart is als
een braakliggend land; mijn gevoelens konden zich
nog niet ontwikkelen. Daarom zult gij, lieve moeder,
de zon zijn, die ze tot wasdom brengt. Verontschuldig
dus mijn lang zwijgen en oordeel over mij met uw
gewone vergevensgezindheid.
Hoe zal ik u mijn blijdschap beschrijven bij het
ontvangen van uw geschenken, van uw lieven brief en
van de tijding, dot u op reis denkt te gaan! Nog twee
maanden dus en mi jn vurigste wensch zal in vervulling
rijn gegaan, en ik zal me, na een smartelijke schei-
De Oostenrijker, graaf Albert Neipperg, „Eere-ridder
van Hare Majesteit de Hertogin van Parma", met
wien Marie Louise na den dood van Napoleon in
het huwelijk trad.
ding van twee jaar, in uw armen kunnen werpen
Ik houd zoo veel van u, lieve moeder, en de gedachte
dat ik u terug zal zien, brengt me in vervoering! Het
is zoo zoet, in zulk een oogenhlik van geluk iemand
te vinden, die dezelfde gevoelens deelt.
Wat mij betreft, ik koester geen ander verlangen
dan veel van die mooie dagen met u door te brengen,
zooals we er twee jaar geleden in Baden samen zooveel
beleefden.
Jammer dat we dit jaar niet gaan kampeeren;
gebrek aan geld is de oorzaak, dat ik me dit ontzeggen
moet. Maar ik troost me met de gedachte, dat ik er
misschien volgend jaar aan mee kan doen aan het
hoofd van mijn bataljon. Welk een schoone dag zal
dat zijn: verder gaan voor het oogenblik mijn wen -
schen niet; want het zou al te stoutmoedig zijn te
durven denken aan het geluk van een oorlog, vooral
nu we in een tijdperk leven, waarin het terugtrekken
der troepen in hun garnizoenen duidt op weinig
oorlogzuchtige neigingen in ons huidige ministerie.
En zoo heb ik het trieste voorgevoelen, dat ik sterven
zal zonder den vuurdoop te hebben ondergaan. Voor
dat verschrikkelijke geval heb ik mijn besluit al ge
nomen. Dan zal ik in mijn testament bevelen, dat men
mijn doodkist in de eerste de beste krijgsoperatie
meenemen zal, opdat mijn ziel, waar zij zich ook
bevinde, den troost moge beleven, dat de kogels om mijn
gebeente fluiten, de kogels, waarnaar ik zoo vaak heb
verlangd
Ik kus u liefdevol de hand, lieve moeder; denk zoo
nu en dan eens aan uw allergehoorzaamsten zoon
Franfois.
Den 16en Februari 1831 brak in Parma een oproer
uit. Gedurende een tweetal dagen werd Marie
Louise door de menigte in haar paleis als het ware
belegerd, totdat zij er den 18en in slaagde naar
het nabijgelegen Piacenza te vluchten. De hertog
van Reichstadt, wiens liefde voor zijn moeder
door de onthulling van haar betrekking tot graaf
Neipperg niet verminderd was, deed toen, echter
tevergeefs, vertwijfelde pogingen van keizer Franz
verlof te verkrijgen, om aan het hoofd der Oosten-
rijksche troepen zijn moeder te hulp te snellen.
Metternich was vast besloten, om den zoon van
Napoleon in ieder geval te verhinderen, den Itali-
aanschen bodem te betreden, uit vrees dat hij
er wellicht aanhangers zou vinden. De brief, die
hieronder volgt, werd onmiddellijk na het vruchte-
looze onderhoud van den jongen hertog met keizer
Franz en Metternich geschreven.
Weenen, den 20sten Februari 1831.
U kunt zich, liefste moeder, ongetwijfeld den angst
voorstéllen, waarmee ik heb gewacht op berichten uit
Parma. Hoe zeer wenschte ik, hoe heb ik den keizer
bezworen, onmiddellijk na het vernemen der eerste
onlusten, naar u te mogen heensnellen, om u met
Oostenrijksche troepen te steunen. Maar mijn droevige
positie maakte zulks onmogelijk.
Ik geraakte echter werkelijk in vertwijfeling, toen
de koerier Frimonts ons gisteren de belegering in
Parma met overdreven schelle kleuren schilderde. God
zij dank duurde deze gespannen, vreeselijke toestand
Gravin Albertina Sanvitale Montenuovo, dochter van
Marie Louise en Albert Neipperg, geboren in 1817,
naar een onbekend gebleven aquarel van Norosini,
op 25-jarigen leeftijd.
slechts twaalf uren: want vanmorgen stélde een
goedgunstig schrijven van vorst Metternich mij op de
hoogte van uw reis naar Casal-Maggiore, en vanmid
dag liet de keizer mij den brie) lezen, dien u hem van
daaruit schreef. De vreugde, wélke uw redding uit de
handen der opstandelingen, uw reis naar Piacenza
en de trouw uwer troepen bij mij opriepen, kan slechts
worden vergeleken met den trots, welken uw vastberaden,
mannelijk optreden mij doet gevoelen. Het schittert
heerlijk en eenig in onzen stormachtig bewogen tijd.
U zult echter zien, dierbare moeder, dat ze het aan u te
danken zullen hebben, dat de rust zoo spoedig terugge
keerd zal zijn. Door onze troepen en door de overtui
ging, dat men u niets kan afdwingen, zal de domme
wil van deze onruststokers spoedig worden gebroken.
De geheele familie laat u hartelijk groeten: me» is
hier, als ik me zoo uitdrukken mag, trotsch op uw
houding.
Ik zou u graag nog urenlang willen schrijven, lieve
moedermaar jammer genoeg krijg ik evenals gisteren
pas op dit oogenblik bericht, dat de koerier vertrékken
gaat, zoodat ik u slechts tien minuten kan wijden,
na alles in het werk te hébben gesteld om u mijn leven,
of althans mijn arm te bieden.
Ik omhels u allerhartelijkst, uw u teeder minnende
zoon Franz.
P.8. Ik verzoek u mijn vriendelijke groeten over te
brengen aan den dapperen Hicher den secretaris van
Marie Louise in Parma. Vert.), die zoo gelukkig
was, in dezen treurigen tijd toch iets voor u te kunnen
doen.
(Slot volgt.)
(Copyright tekst en foto's 1939 Glauco Lombardi.)
Graaf Wilhelm Montenuovo, zoon van Marie Louise
en Albert Neipperg, op 28-jarigen leeftijd, naar een
tot dusver onbekende aquarel van Kriehuber uit het
jaar 1847.
